Bài viết HÓA TRƯNG HỒI SINH ĐƠN – Tiêu trưng giả (báng hòn báng cục), tán ứ huyết.
Tham khảo sách Những bài thuốc Cổ phương đặc hiệu, Phần 4 – Nhà xuất bản Y học – Tải file PDF Tại đây.
Tác giả: TTND. BS Nguyễn Xuân Hướng.
LAI LỊCH BÀI THUỐC
Quyển 6 sách “Vạn bệnh hồi xuân” của Cung Đình Hiền nhà Minh, bài thuốc có tên là Hồi sinh đơn gia giảm.
THÀNH PHẦN CỦA BÀI THUỐC
Nhân sâm
Nhục quế Thục tiêu (sao cháy) Manh trùng Tam lăng (sao cám) Bồ hoàng (sao cháy) Tử tô tử sương Ngũ linh chi (sao giấm) Đương quy vỹ Can tất (nung đốt cháy) Một dược (sao giấm) Hạnh nhân (sao) Hương phụ (sao giấm) Trúc tiết hương phụ Ngô thù du (chích nước Cam thảo) Diên hồ sách (chích giấm) Thuỷ điệt (rang với cát sỏi) Tiểu hồi hương (sao nước muối) Nhũ hương (chích giấm) Ngải thán Ích mẫu thảo Thục địa hoàng Miết giáp giao (cao mai ba ba) |
6 lạng
2 lạng 2 lạng 2 lạng 3 lạng 2 lạng 2 lạng 2 lạng 2 lạng 3 lạng 3 lạng 2 lạng 2 lạng 2 lạng 2 lạng 4 lạng 4 lạng 2 lạng 2 lạng 3 lạng 2 lạng 2 lạng 2 lạng 2 lạng 2 lạng 2 lạng 3 lạng 2 lạng 2 lạng 2 lạng 2 lạng 16 lạng 4 lạng 16 lạng 8 lạng |
35 vị thuốc nói trên có trọng lượng chung là 119 lạng.
=> Đọc thêm: TIỂU NHI KIỆN TỲ HOÀN – Bài thuốc hòa vị hóa trệ, lý khí kiện tỳ.
CÁCH CHẾ
Dạng viên mật
Tán bột: Trước hết tán Xạ hương thành bột nhỏ, qua rây. Trừ ích mẫu thảo, Miết giáp giao, Thục địa hoàng, Đào nhân, Hạnh nhân, Tô tử sương ra, còn lại 28 vị trong đó có Nhân sâm cùng tán thành bột nhỏ, lấy một phần bột nhỏ này giã nát với Thục địa hoàng, đem phơi khô hoặc sấy khô với nhiệt độ thấp, rồi lại cùng tán thành bột nhỏ, qua rây. Tiếp đó giã nát Đào nhân, Hạnh nhân, rồi trộn vào thuốc bột và Tô tử sương cùng tán nhỏ trộn đều, qua rây.
Trộn đều: Cho 2 lạng bột Xạ hương vào trong bát nghiền, tiếp tục trộn thuốc bột trong đó có Nhân sâm, tán nhỏ, trộn đều, qua rây.
Làm viên: Giã nhỏ cao Miết giáp (mai ba ba), cho 24 lạng hoàng tửu vào đun cho chảy tan ra. Ích mẫu thảo đun thành cao lỏng, lấy lượng mật canh vừa phải (cứ 16 lạng thuốc bột, dùng chừng 16 lạng mật canh) cùng cao Ích mẫu thảo và cao Miết giáp đã đun chảy, trộn đều đun nóng lên,nhân lúc nước mật, cao còn nóng cho thuốc bột vào quấy trộn đều, thành nắm thuốc mềm dẻo, chia từng cục, vê thỏi, làm viên.
Quy cách: Mỗi viên nặng 2 đồng cân (trong đố có chừng 1 đổng cân thuốc bột).
Đóng gói: Gói giấy bóng kín, đựng vào hộp sáp kín, đựng vào hộp kín.
Bảo quản cất giữ: Để trong nhà nơi khô ráo râm mát.
CÔNG NĂNG
Tiêu trưng giả (báng hòn báng cục – có người còn gọi là trưng hà), tán ứ huyết.
CHỦ TRỊ
Sau khi đẻ bị đau lưng, ứ huyết sối lên tâm, trưng giả, tê đau do chứng huyết gâỵ ra (huyết tý), huyết khô kiệt, ho lao (do hậu sản mòn).
CÁCH DÙNG VÀ LIỀU LƯỢNG
Mỗi lần uống 1 viên, mỗi ngày uống từ 1 đến 2 lần, uống với rượu hâm nóng trước bữa ăn, hoặc theo chỉ định của thầy thuốc.
KIÊNG KỴ
Phụ nữ có thai cấm dùng.
=> Tham khảo: HẮC THẦN HOÀN – Tiêu máu ứ tụ, sinh máu mới, trừ phong, khỏi đau.