Điều trị rụng tóc bằng phương pháp Mesotherapy là gì? Cơ chế?

Nhà thuốc Ngọc Anh – Phần 3 – Chương 18: Điều trị chứng tóc rụng

Nguồn: Sách Các hoạt chất mesotherapy ứng dụng trong da liễu thẩm mỹ

Tác giả: Dược sĩ: Phạm Minh Hữu Tiến

Cơ sở khoa học

Rụng tóc là triệu chứng một phần hoặc toàn phần tóc bị rụng. Tình trạng này bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân, có thể diễn ra một cách từ từ hoặc đột ngột. Mesotherapy được đánh giá là một trong những phương pháp điều trị chứng rụng tóc hiệu quả.

Sinh lý bệnh

Cấu trúc của sợi tóc

Tóc được tạo thành bởi sợi trục keratin, bắt nguồn từ quá trình lõm vào tại lớp biểu bì tạo thành nang tóc. Sợi tóc được mọc lên từ phần bóng của năng, phía trên phần nhú bì, là nơi được cung cấp chất dinh dưỡng dồi dào từ mao mạch máu. Tuyến bã dẫn bã nhờn vào chung kênh với sợi tóc. Đơn vị bã nhờn có nguồn gốc từ ngoại bì, bắt đầu xuất hiện vào tháng thứ ba của giai đoạn phôi thai. Phần bóng tóc hay chân tóc, thân tóc được cầu tạo chủ yếu bởi keratin và phần vỏ bao sợi tóc được hình thành từ quá trình xâm nhiễm của lớp biểu bì vào sâu trong trung bì.

Chu trình phát triển của sợi tóc

Chu trình phát triển sợi tóc gồm ba giai đoạn cơ bản

Giai đoạn anagen

Giai đoạn anagen là giai đoạn tăng trưởng mạnh nhờ hoạt động phân bào mạnh mẽ tại nang tóc. Giai đoạn anagen khác nhau ở những người khác nhau, có thể’ kéo dài từ 2-6 năm (trung bình là 3 năm). Ở giai đoạn này, sợi tóc có thể mọc dài đến 0,3 mm/ngày.

Giai đoạn catagen

Giai đoạn catagen là giai đoạn thoái hóa của sợi tóc khi quá trình phân bào và sản sinh keratin dừng lại, nang tóc co lại. Giai đoạn này kéo dài 3 tuần.

Giai đoạn telogen

Giai đoạn telogen là giai đoạn sợi tóc thư giãn, kéo dài 3 tuần. Khi sợi tóc chết đi, sợi tóc cũ rụng khi sợi tóc mới bắt đầu giai đoạn anagen tại cùng một nang tóc. Bình thường, một người rụng khoảng 50 sợi tóc trong 1 ngày.

Những hormon ảnh hưởng đến chu trình sống của sợi tóc

Sự kiểm soát bài tiết bã nhờn rất nhạy cảm và phụ thuộc vào nhiều yếu tố có liên quan đến hoạt động hệ nội tiết, đặc biệt là các hormon nhóm androgen, độc lập với hoạt động của các cảm thụ thần kinh và chức năng tuần hoàn dưới da đầu. Rụng tóc do hệ androgenetic bắt đầu ở tuổi dậy thì do ảnh hưởng của sự kích thích hoạt động của các hormon androgen. Tuyến bã nhờn tồn tại receptor đặc hiệu với hormon androgen như sau:

Hormon sinh dục

Testosterol, dihydrotestosteron (DHT) và 5a-androstan 3-(B-17Ị3-diol là các androgen ảnh hưởng nhiều nhất đến chức năng tuyến nhờn. Testosterone được tiết ra từ tuyến sinh dục ở giai đoạn tuổi dậy thì (từ tinh hoàn và buồng trứng) tồn tại ở cả nam và nữ.

Androgen tuyến thượng thận

Androgen tuyến thượng thận đóng vai trò quan trọng trong hoạt động bài tiết của tuyến nhờn, đặc biệt là DHEA (dehydroepiandrosteron), có thể được chuyển hóa bởi tuyến bã nhờn thành a4-androstenedion và testosteron. DHEA được bài tiết tại thời điểm tuyên bã nhờn bắt đầu hình thành trên da ở giai đoạn 9-10 tuổi. Androgen có hoạt tính sinh học cao nhất được hình thành tại receptor ở những tế bào mục tiêu.

Ct4-androstenedion và DHEA tuần hoàn dưới dạng tự do trong máu và dễ dàng gắn kết vào receptor nội bào. Testosteron gắn kết với protein huyết tương cao (99%) TEBG (estosterone-estradiol-binding globulin), chỉ có 1% testosteron tổn tại ở dạng tự do. Dạng testosteron có hoạt tính được chuyển hóa bởi nang tóc. Yếu tố làm suy giảm TEBG như tăng cân, tăng tiết androgen, sẽ làm tăng lượng testosteron tự do trong máu. Yếu tố làm gia tăng TEBG như tăng enstrogen, hormon tuyến giáp sẽ cho tác dụng đối ngược.

Androgen dạng tự do thầm qua màng tê bào dưới dạng tự do không liên kết. DHEA được chuyển hóa thành andro-stenedione, sau đó thành testosteron. Tín hiệu từ hormon androgen được giải mã bên trong tế bào, ảnh hưởng đến hoạt động phiên mã của ADN đối với quá trình phát triển sợi tóc.

Độ nhạy cảm biểu thị hiệu quả của một lượng androgen tại nang tóc, phụ thuộc vào loại enzym chuyển hóa có tác dụng hình thành androgen hoạt tính, tiêu biểu là 5a-re-ductase. Sự gia tăng bất thường lượng 5a-reductase cũng là một nguyên nhân gây rụng tóc

Các thành phần kháng androgen tự nhiên

Estrogen ở liều sinh lý, estrogen ít ảnh hưởng đèn hoạt động tiết bã, ở liều cao đến SOyg/ngày với ethinyl estradion (mức liều cao hơn cả so với thuốc tránh thai), estrogen có khả năng ức chê hệ gonadotropic và giảm hoạt động của tuyến nhờn.

Progestin

Progestin có ái lực cao với 5a-reductase cao hơn so với testosteron. Progesteron là chất ức chế’ cạnh tranh tốt với testosteron và ngăn cản quá trình chuyển hóa testosteron thành DHT. Cyproteron acetat là dẫn chất của hydroxypro-gesteron và là một chầt ức chê cạnh tranh với DHT tại re-ceptor ở tê’ bào chất.

Mesotherapy

Phương pháp mesotherapy được ứng dụng trong điều trị rụng tóc lần đầu tiên vào thế kỷ thứ XII và được sử dụng bởi nhà phẫu thuật Ambroise Paré, vốn là bác sĩ riêng cho các vị vua như Henry II, Francis II, Charles IX và Henry III. Ong được xem như một trong những người đầu tiên gây dựng nển móng cho ngành phẫu thuật và pháp y

Phân loại và nhận dạng các thê rụng tóc

Rụng tóc lan tỏa câp tính (acute diffuse alopecias)

– Telogen effluvium: có liên quan đến tổn thương mao mạch nang tóc, dừng đột ngột quá trình phân chia tê’ bào tại nang nhưng ít khi rụng hơn 25% lượng tóc trừ khi người bệnh có sử dụng các loại thuốc chổng phân bào.

– Rụng tóc do stress: có thê diễn ra trong một giai đoạn dài, thường tập trung ở khu vực vành tai và vùng trên vành tai. Tiên lượng điều trị cho kết quả tốt, tóc sẽ phục hồi trong vòng 2-6 tháng. Stress có thể bắt nguồn từ nguyên nhân tâm lý hoặc sinh lý như:

Sinh con.

+ Bệnh truyền nhiễm.

+ Phẫu thuật.

+ Gặp phải một cú sốc tầm lý.

Rụng tóc do bệnh giang mai:

Rụng tóc xuất hiện sau 3-6 tháng nhiễm bệnh.

Bệnh nhân cẳn được xét nghiệm các kháng thể đê xác định chính xác nguyên nhân.

Rụng tóc lan tỏa tiến triển (progressive diffuse alopecia)

Rụng tóc lan tỏa nên được chỉ định điểu trị với phương pháp mesotherapy trừ khi bệnh nhân có những rối loạn hệ thống cần được điểu trị trước. Rụng tóc do hệ andro-genetic thường cho đáp ứng tốt nhất. Rụng tóc lan tỏa là một dấu hiệu của những căn bệnh hệ thống như: suy giáp, cường giáp, suy tuyến cận giáp, suy tuyến yên, tiểu đường, thiếu máu, lupus ban đỏ hệ thống, hội chứng kém hấp thu, thiếu hụt chất dinh dưỡng,…

Rụng tóc do hệ androgenetic biểu hiện bằng tình trạng hói đầu với mức độ phụ thuộc vào hoạt tính của hệ an-drogenetic và yếu tố di truyền với dấu hiệu lâm sàng khác biệt ở hai giới nam và nữ. Nguyên nhân rụng tóc hệ an-drogenetic do: tăng tiết androgen trong giai đoạn tuổi dậy thì, phơi nhiễm với androgenetic, nhạy cảm với hormon androgen, yếu tố di truyền,…

Loạn dưỡng trục tócLoạn dưỡng trục tóc gây thay đổi cấu trúc hoặc màu sắc của sợi tóc khiên tóc xỉn màu, mật độ tóc mọc thưa thớt, đôi khi gầy ra một trạng thái rụng tóc không điển hình. Sợi tóc được phân tích dưới kính hiển vi quang học, kính hiển vi electron và các xét nghiệm sinh hóa (mẫu sulfur, sắc ký,…)

Rụng tóc cục bộ không sẹo

Phổ biến hơn so với rụng tóc cục bộ có sẹo, thường do nguyên nhân bệnh giang mai, bệnh tuyến giáp, lupus ban đỏ hệ thóng. Dạng rụng tóc này xảy ra với quá trình lão hóa tự nhiên và còn được gọi là rụng tóc già hóa.

Rụng tóc cục bộ có sẹo

Những mảng tóc rụng kèm theo sự mất nang tóc, gây teo hoặc xơ cứng vùng da đầu có tóc rụng, thường là hậu quả của những viêm nhiễm gây tổn thương không phục hồi nang tóc.

Tróc vảy da đầu

Có liên quan đến tình trạng tiết dầu da đầu quá mức, kèm theo ngứa, ban đỏ, gàu, tóc bết dính. Các dấu hiệu nhận biết phổ biến như: tăng tiết bã nhờn, viêm da tiết bã, gàu, vẩy nên da đầu.

ĐIÊU TRỊ RỤNG TÓC BANG MESOTHERAPY

Chỉ định các tình trạng rụng tóc phù hợp với phương pháp mesotherapy.

Rụng tóc lan tỏa cấp tính

+ Rụng tóc telogen effluvium: đặc biệt là tình trạng rụng tóc sau khi sinh sẽ cho kết quả với độ hài lòng cao.

+ Rụng cóc do stress: cần có sự kết hợp điểu trị tại chỗ ở vùng da đâu bằng phương pháp mesotherapy và điểu trị hệ thống để kiểm soát cơn stress.

chú ý: các tình trạng rụng tóc do thuốc cần được ngưng thuốc trước khi điếu trị với mesotherapy. Liệu pháp meso-therapy chỉ nên thực hiện ở giai đoạn tái mọc chậm để đẩy nhanh tốc độ mọc tóc.Rụng tóc lan tỏa tiến triển

+ Là một tình trạng rối loạn chung, cần được điếu trị trước khi tiến hành với phương pháp mesotherapy để kích thích quá trình mọc mới sợi tóc.

+ Rụng tóc do rối loạn nội tiết tố hệ androgen.

Có thể được điều trị với mesotherapy ở cả nam hoặc nữ tùy thuộc vào giai đoạn. Ở nam rụng tóc androgenet-ic giai đoạn IV theo phân loại Norwood-Hamilton, bệnh nhân nên dưới 40 tuổi, thời gian tiên triển bệnh tối đa 5 năm. Ớ nữ rụng tóc androgenetic giai đoạn II theo phân loại Ludwig. Bệnh nhân nên nhỏ hơn 60 tuổi, thời gian tiến triển bệnh tối đa 10 năm.

Phân loại rụng tóc lan tỏa tiến triển theo Norwood- Hamilton:

Tuýp I: rụng tóc chủ yếu ở khu vực trán và hai bên thái dương.

Tuýp II: tóc mọc mỏng vùng xoáy tóc.

Tuýp III: cả vùng da đấu phía trước và phía sau đều mọc ít tóc.

Tuýp IV: mất tóc vĩnh viễn vùng thái dương và sau gáy.

Tuýp V: tóc chỉ còn lại ở vùng hai bên thái dương và sau gáy như hình móng ngựa.

Phân loại rụng tóc lan tỏa tiến triển theo Ludwig:

Giai đoạn I: rụng tóc trung bình ở đỉnh đầu và lan rộng dần quanh đường ngôi tóc, mảng tóc cách đường chân tóc trước trán không bị ảnh hưởng.

Giai đoạn II: tương tự như giai đoạn I nhưng phần tóc trước trán chỉ còn lại khoảng lcm.

Giai đoạn III: rụng tóc hầu hết cả phần đỉnh đầu đến trán.

Loạn dưỡng trục tóc

Rối loạn có liên quan đến yếu tố di truyển sẽ không hiệu quả khi điểu trị với phương pháp mesotherapy. Đối với rối loạn do tổn thương, khi các yêu tố gây ra tổn thương được loại bỏ, phương pháp mesotherapy có tác dụng kích thích mọc mới sợi tóc.

Rụng tóc cục bộ không sẹo

– Rụng tóc từng mảng: Rụng tóc từng mảng xuất hiện do những rỗi loạn hệ miễn dịch. Nếu điểu trị với mesotherapy sau 3 tháng mà không có biểu hiện cải hiện bác sĩ không nên tiếp tục liệu trình điều trị cho bệnh nhân. Mesotherapy không nên áp dụng điều trị cho trường hợp rụng tóc mới khởi phát hoặc rụng tóc từng mảng nghiêm trọng.

– Rụng tóc do chấn thương khu trú:Điểu trị chủ yếu bằng cách loại bỏ yếu tố gây tổn thương và các vấn đê’ vê’ hành vi dẫn đến rụng tóc. Mesotherapy cho hiệu quả tốt trong những trường hợp do rối loạn lo lắng, mọc tóc chậm.

Rụng tóc do tróc vảy da đầu:

Trường hợp này có thể được điểu trị nhờ tác động của mesotherapy trên tuyến bã nhờn.

Nguyên lý của phương pháp mesother- apy trong điều trị rụng tóc

Phương pháp mesotherapy tác động lên lớp biểu bì, mô liên kết tại trung bì, tuần hoàn máu dưới da, hệ thống miễn dịch, cảm thụ thần kinh hệ thống, thông qua tác động kết hợp giữa thành phần hoạt chất và cả của kim tiêm. Meso-therapy là một lựa chọn phổ biến trong điểu trị tình trạng rụng tóc do những ưu điểm sau:

– Khôi phục tuần hoàn cục bộ, thông qua thuốc giãn mạch cục bộ.

– Cung cấp chất dinh dưỡng như vitamin, khoáng chất trên những bệnh nhân rụng tóc do thiêu hụt dưỡng chầt.

– Làm chậm lại quá trình thoái hóa nang tóc.

– Cải thiện chức năng tuyến bã nhờn nhờ tác động của các thành phần hoạt chất được phân bổ tại chỗ nhờ phương pháp mesotherapy.

– Kích thích điểu kiện hỗ trợ quá trình mọc tóc qua tác động châm kim. Tác động kích thích này phụ thuộc vào độ sâu kim châm, độ sâu kim tối ưu nên là 4mm để tác động được vào lớp trung bì.

– Hiệu ứng tâm lý từ việc được lắng nghe và kết hợp với phương pháp mesotherapy sẽ hữu ích trong trường hợp các bệnh nhân rụng tóc do stress.

– Kết hợp với các phương pháp khác

– Hỗ trợ cho điều trị phẫu thuật như trước phẫu thuật giúp kích hoạt nang tóc và tăng cường tuần hoàn dưới da. Ngay sau phẫu thuật giúp cải thiện triệu chứng phù và tụ máu. Sau phẫu thuật giúp cải thiện tiên lượng điểu trị.

Các hoạt chất được sử dụng trong phương pháp meso-therapy

Tác dụng	Hoạt chất
Giãn mạch	Buflomedil, Pentoxifylline, Ginkgo biloba, Minoxidil
Vitamin	Dexpanthenol hoặc vitamin B5, Vitamin H (Biotin), Vitamin c, Vitamin A, đa vitamin (vita-min A, D2, E, B1, B2, B6, c, pp, panthenol),…
Khoáng chất	Cobalt, đồng, lithium, magne, mangan, phos-pho, selen, sulfur, kẽm,…
Chất dinh dưỡng cho mô liên kết	DN polyme hóa, centella asiatica, chiết xuất phôi thai, silic hữu cơ, acid hyaluronic trọng lượng phân tử nhỏ
Hormon	Cyproterone acetate, Finasteride
Các yếu tố tăng trưởng	Yếu tố tăng trưởng tiểu cẩu (platelet derived growth factor), yếu tố chuyển đổi nhân tố beta (transforming growth factor-0), yếu tố tăng trưởng nội mạch (vascular endotheliar growth factor), yếu tố tăng trưởng biểu bì (epidermal growth factor), yếu tố tăng trưởng mô liên kết (connective tissue growth factor).

Nghiên cứu của M. Navarro trên 100 đối tượng rụng tóc do nội tiết tố androgen được điểu trị bằng phương pháp tiêm trong da các yếu tổ tăng trưởng hai đợt mỗi 4 tuần. Trị liệu kéo dài liên tiếp 4 tháng. Kết quả được đánh giá qua kỹ thuật chụp cận cảnh (macro photography) và hình ảnh tóc đồ (trichogram). Bệnh nhân được tiêm vào lớp trung bì của da đầu 2,5 – 3 ml yếu tỗ tăng trưởng tiểu cầu bằng kim tiêm 10 ml 30G được kết nối với súng tiêm (mesogun). Kết quả đánh giá được ghi nhận trước điểu trị, sau điểu trị 3 tháng. Kết quả cho thấy: mật độ sợi tóc ở giai đoạn anagen tăng 6,2%, mật độ tóc ở giai đoạn telogen giảm 5,1% so với trước điều trị. Không có tác dụng phụ nào được ghi nhận [117].

Dụng cụ cần thiết

• Sử dụng kim tiêm 10ml để pha trộn cooktail từ 6-10ml. Lượng dịch trên đủ để bao phủ toàn bộ da đầu.

• Kim tiêm 4mm.

• Phương pháp cần được đánh giá sau điều trị để đưa ra quyết định có nên tiếp tục liệu trình không.

Quy trình điêu trị

Tham vấn ban đầu

– Tìm hiểu lịch sử bệnh.

– Kiểm tra lâm sàng.

– Chẩn đoán ban đầu, chẩn đoán phân biệt.

Tham vân lân hai

– Lựa chọn phương pháp điểu trị.

– Tư vấn và điểu trị hỗ trợ.

– Tiến hành đợt điểu trị đầu tiên với mesotherapy

Tham van tiếp diễn

Tùy thuộc vào quy trình điểu trị.

Quá sản tuyến bã nhờn

Kết hợp dexpanthanol và biotin ít nhất mỗi 3 tuần/1 lân cho đến khi tình trạng được cải thiện.

Phụ nữ mang thai hoặc cho con bú

Rụng tóc ít xảy ra trong giai đoạn mang thai do lượng hormon progesteron trong giai đoạn này cao, ngăn cản sự rụng tóc. Đến giai đoạn cho con bú, nồng độ progesteron giảm xuống, khiên các bà mẹ có cảm giác mình đang rụng tóc nhiều hơn so với bình thường.

Phụ nũ lớn tuổi

Điểu trị tình trạng rụng tóc liên quan tuổi tác, tình trạng này ngày càng phổ biến, các nang tóc còn lại cân được kích thích.

Yếu tô mùa

Vào mùa xuân và mùa thu, tình trạng rụng tóc nhẹ có thê’ xảy ra (kéo dài tỗi đa 4-6 tuần) không phải là một biểu hiện của một liệu trình mesotherapy thất bại.

Bệnh nhân có sử dụng thuốc chông đông

Tuy vùng da đầu rất dễ bị chảy máu nhưng trường hợp này vẫn không chống chỉ định đối với các bệnh nhân có sử dụng thuốc chống đông khi giá trị INR (chỉ số biểu thị thời gian đông máu) nhỏ hơn 3.

Cách pha trộn mẫu

Công thức	Thành phần	Thể tích	Công dụng
Công thức 1	Biotin	2ml	Kích thích tăng trưởng tê bào
	Dexpanthenol 20%	5ml	hydrate hóa lớp sừng, tăng sửa chữa tế bào và keratin hóa sợi tóc
	Kẽm và mangan	2ml	Cân bằng chức năng nang tóc
	Amino Acid	2ml	Cải thiện dinh dưỡng cho quá trình mọc tóc
Công thức 2	Biotin	2ml	Kích thích tăng trưởng tế bào
	Dexpanthenol 20%	3ml	Hydrate hóa lớp sừng, tăng sửa chữa tế bào và keratin hóa sợi tóc
	Asian Centella	2ml	Tăng cường tính toàn vẹn của mô liên kết, tăng tính thấm mao mạch, tăng tuần hoàn máu
	Silic hữu co 0,5%	2ml	Thành phần cấu trúc của mô liên kết
Công thức 3	Dexpanthenol 20%	3ml	Hydrate hóa lớp sừng, tăng sửa chữa tế bào và keratin hóa sợi tóc
	Hỗn hợp vitamin	2ml	Hỗ trợ dinh dưỡng chu trình phát triển sợi tóc
	Asian Centella	2ml	Tăng cường tính toàn vẹn của mô liên kết, tăng tính thấm mao mạch, tăng tuần hoàn máu
Công thức 4	Biotin	2ml	Kích thích tăng trưởng tế bào
	Dexpanthenol 20%	3ml	Hydrate hóa lớp sừng, tăng sửa chữa tế bào và keratin hóa sợi tóc
	Ginkgo Biloba	3ml	Tăng tuần hoàn máu dưới da đầu

Công thức 5	Hỗn hợp Panthenol, Vitamin B6, Vitamin Bl, Biotin, sắt	5 ml	Tái tạo tế bào, cân bằng hoạt động hormon ở những giai đoạn phát triển khác nhau của sợi tóc
Công thức 6	Hỗn hợp Panthenol, Vitamin B6, Vitamin B1, Biotin, sắt	5 ml	Tái tạo tế bào, cân bằng hoạt động hormon ở những giai đoạn phát triển khác nhau của sợi tóc
	Silic hữu cơ 0.5%	2 ml	Thành phẩn cấu trúc của mô liên kết
Công thức 7	Asian Centella	2 ml	Tăng cường tính toàn vẹn của mô liên kết, tăng tính thấm mao mạch, tăng tuần hoàn máu
	Hỗn hợp Panthenol, Vitamin B6, Vitamin B1, Biotin, sắt	2 ml	Tái tạo tế bào, cân bằng hoạt động hormon ở những giai đoạn phát triển khác nhau của sợi tóc
	Gel DNA hoặc dung dịch DNA	2,5 ml	Ngăn chặn quá trình thoái hóa sợi tóc và phá hủy DNA tế bào
Công thức 8	Asian Centella	2 ml	Tăng cường tính toàn vẹn của mô liên kết, tăng tính thấm mao mạch, tăng tuần hoàn máu
	Hỗn hợp Panthenol, Vitamin B6, Vitamin B1, Biotin, sắt	5 ml	Tái tạo tế bào, cân bằng hoạt động hormon ở những giai đoạn phát triển khác nhau của sợi tóc
	Hỗn hợp Acid Hyaluronic, gel DNA, silic hữu cơ	3 ml	Cung cấp độ ẩm và hỗ trợ thành phẩn cấu trúc cho nang tóc

Tần suất điều trị

– Mỗi tuần một lần cho bốn tuần đầu tiên.

– Sau đó, một lần mỗi hai tuần, kéo dài trong hai tháng.

– Mỗi tháng một lần trong ba tháng.

– Sau đó, tùy thuộc vào hiệu quả điểu trị, bác sĩ có thê’ tiếp tục điều trị hoặc duy trì điểu trị mỗi hai tháng.

– Tiếp tục dựa vào hiệu quả điểu trị để quyết định tuần số, có thê’ giãn mật độ điều trị đến một lần trong mỗi 2-4 tháng.

xem thêm: TOP các thành phần điều trị rụng tóc mà bạn thường bỏ qua