Viêm họng hạt là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Nhathuocngocanh.com – Viêm họng hạt là một căn bệnh khá phổ biến, gây ra nhiều triệu chứng khó chịu và bất tiện trong cuộc sống hàng ngày. Viêm họng hạt không quá nguy hiểm nhưng có nguy cơ để lại nhiều biến chứng sau này, nguy hiểm nhất là ung thư vòm họng. Hãy cùng nhà thuốc Ngọc Anh tìm hiểu kỹ hơn về tình trạng này để có biện pháp phòng tránh an toàn.

Viêm họng hạt là gì?

Viêm họng hạt là hiện tượng xảy ra ở bệnh nhân khi mắc bệnh viêm họng mạn tính. Niêm mạc họng của bệnh nhân liên tục bị tổn thương do các quá trình viêm nhiễm, từ đó làm các tế bào Lympho hoạt động liên tục trong thời gian dài dẫn đến tình trạng các tế bào dày lên và tạo thành các hạt trên niêm mạc. Đa số các hạt xuất hiện phía sau thành họng, có kích thước không cố định, gây khó khăn cho người bệnh trong giao tiếp hoặc khi nuốt nước bọt, nuốt thức ăn.

Viêm họng hạt là tình trạng khá phổ biến hiện nay. Theo thống kê cho thấy trong số các ca bệnh về họng thì có tới 45% số ca bệnh là viêm họng hạt. Viêm họng hạt chủ yếu gặp phải ở người lớn, trẻ con ít khi mắc phải tình trạng bệnh lý này. Tuy viêm họng hạt không phải một căn bệnh quá nguy hiểm đến tính mạng nhưng để lại nhiều rắc rối và khó chịu trong cuộc sống sinh hoạt thường ngày. Ngoài ra nếu không được điều trị kịp thời thì viêm họng hạt có thể tiến triển thành nhiều biến chứng nguy hiểm hơn như viêm tai giữa, viêm phổi hay ung thư vòm họng.

Theo thời gian diễn biến của bệnh lý, viêm họng hạt được chia thành hai loại chính bao gồm viêm họng hạt cấp tính và viêm họng hạt mạn tính:

Viêm họng hạt cấp tính là tình trạng bệnh lý mới xuất hiện, ít để lại những triệu chứng nghiêm trọng và thường các triệu chứng không rõ ràng, có thể nhầm lẫn với triệu chứng của bệnh khác. Giai đoạn này bệnh nhân thường tự điều trị tại nhà, do đó có thể khiến tình trạng bệnh chuyển biến nghiêm trọng hơn, gây khó khăn và phức tạp trong quá trình điều trị sau này.
Viêm họng hạt mạn tính là tình trạng nặng của viêm họng hạt cấp tính. Viêm họng hạt cấp tính nếu không được điều trị, để kéo dài hoặc điều trị không dứt điểm sẽ dẫn đến viêm họng hạt mạn tính. Viêm họng hạt mạn tính là tình trạng bệnh nguy hiểm, khó điều trị triệt để hoặc sau khi điều trị bệnh cũng dễ tái phát.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng bệnh viêm họng hạt

Thực tế có nhiều các nguyên nhân dẫn đến viêm họng hạt, trong đó một số nguyên nhân chính được nhiều các y bác sĩ và bệnh nhân quan tâm bao gồm:

Bệnh nhân gặp tình trạng viêm mũi, viêm xoang mạn tính. Tình trạng viêm mũi khiến mũi tiết là lượng lớn dịch nhầy, chất dịch nhầy này chảy xuống thành họng gây nên các ổ viêm nhiễm.
Bệnh nhân gặp tình trạng viêm amidan mạn tính. Viêm amidan để lại các hốc có chứa dịch mủ, gây viêm nhiễm niêm mạc thành họng và tăng nguy cơ bị viêm họng hạt ở bệnh nhân.
Bệnh nhân mắc hội chứng trào ngược dạ dày thực quản. Dịch acid từ dạ dày trào ngược vào thành họng cũng có thể gây viêm nhiễm.
Đối tượng bị vi khuẩn, virus xâm nhập gây tổn thương niêm mạc họng.
Đối tượng bị dị tật cấu trúc mũi bẩm sinh như vẹo vách ngăn mũi, polyp mũi,… gây tắc mũi mạn tính hoặc gây ra tình trạng khiến dịch mũi chảy ngược xuống cổ họng.
Đối tượng làm việc trong môi trường ô nhiễm, nhiều khói bụi, thường xuyên tiếp xúc với các hóa chất độc hại; đối tượng nghiện bia rượu.
Đối tượng có tiền sử mắc các bệnh di truyền, suy giảm hệ thống miễn dịch hoặc những đối tượng có cơ địa dị ứng. ((Janelle Martel (Updated on March 7, 2019), Pharyngitis, Healthline, Truy cập ngày 7 tháng 11 năm 2021))

Triệu chứng điển hình của viêm họng hạt

Bệnh nhân nên tham gia điều trị viêm họng hạt ngay khi nhận thấy những triệu chứng đầu tiên. Một số các triệu chứng thường thấy của viêm họng hạt như sau:

Phần cổ họng có cảm giác vướng víu, ngứa rát, khó chịu, cảm giác muốn khạc nhổ liên tục để loại bỏ dị vật vướng trong cổ họng.
Cổ họng thường xuyên khô rát, khó chịu.
Khi khạc nhỏ có thể xuất hiện chất đờm màu trắng đục, nhày, quánh. Dấu hiệu này thường gặp nhất vào buổi sáng sau khi thức giấc.
Khi soi đèn vào trong cổ họng thấy họng có màu đỏ máu (tình trạng bình thường họng có màu đỏ hồng). Trên thành họng xuất hiện nhiều hạt tròn với các kích thước khác nhau.
Một số các triệu chứng khác có thể gặp như sốt, mất tiếng, khan tiếng, ho nhiều. ((Pharyngitis, Johns Hopkins Medicine, Truy cập ngày 7 tháng 11 năm 2021))

Viêm họng hạt có nguy hiểm không?

Theo đánh giá của các chuyên gia y tế, viêm họng hạt là một tình trạng của viêm họng mạn tính, gặp phổ biến ở người lớn và không quá nguy hiểm tới tính mạng nếu được điều trị kịp thời và đúng cách. Ngoài vấn đề viêm họng hạt gây ra nhiều bất tiện và khó khăn trong cuộc sống hàng ngày, nếu bệnh nhân không điều trị sớm thì có thể gặp phải nhiều biến chứng nguy hiểm. Một số biến chứng hay gặp ở bệnh nhân mắc viêm họng hạt bao gồm:

Tăng tỷ lệ mắc phải các bệnh lý đường hô hấp: Bệnh nhân bị viêm họng hạt trong thời gian dài dễ mắc phải một số các bệnh lý như viêm phế quản mạn tính, viêm khí quản, viêm thanh quản mạn tính, viêm amidan, apxe.
Gây suy giảm chất lượng cuộc sống nghiêm trọng: Các triệu chứng của viêm họng hạt nếu kéo dài sẽ gây trở ngại cho cuộc sống thường ngày, khiến bệnh nhân bị mất ngủ, khó khăn trong giao tiếp và sinh hoạt cá nhân, từ đó làm ảnh hưởng tới tâm lý của bệnh nhân.
Ngoài ra, nếu không điều trị dứt điểm, viêm họng hạt gây suy nhược cơ thể, làm ảnh hưởng lớn tới sức khỏe người bệnh, đặc biệt là đối với bệnh nhân thuộc nhóm người cao tuổi.
Biến chứng nguy hiểm nhất của viêm họng hạt là ung thư vòm họng, có thể dẫn đến tử vong.

Phương pháp chẩn đoán viêm họng hạt

Một số các phương pháp thường xuyên được sử dụng để chẩn đoán viêm họng hạt bao gồm:

Bác sĩ tiến hành thăm khám lâm sàng: Qua các triệu chứng mà bệnh nhân liệt kê kết hợp với việc thăm khám vòm họng, bác sĩ có thể có những kết luận tương đối cụ thể và chính xác. Dựa vào việc xuất hiện của các hạt tròn trên thành họng, bác sĩ dễ dàng kết luận mức độ nghiêm trọng của bệnh tình.
Nội soi thanh quản: để quan sát rõ hơn niêm mạch của thành sau họng, bệnh nhân thường được yêu cầu tiến hành nội soi thanh quản. Từ những hình ảnh quan sát này, bác sĩ có thể xác định chính xác vấn đề bệnh nhân đang gặp phải.
Để xác định bệnh tình hiện tại có làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến các cơ quan hô hấp khác không, bệnh nhân có thể được yêu cầu làm thêm X-quang phổi. X-quang phổi thường chỉ được chỉ định cho những bệnh nhân có triệu chứng ho nhiều, ho thường xuyên, đau thắt ngực, nhịp thở không đều.

Các phương pháp điều trị viêm họng hạt

Nguyên tắc điều trị bệnh lý viêm họng hạt: Điều trị triệu chứng kết hợp loại trừ nguyên nhân gây ra bệnh.

Điều trị nguyên nhân

Điều trị các bệnh lý liên quan tới đường hô hấp là nguyên nhân gây viêm họng hạt: viêm mũi, viêm xoang, viêm amidan; khắc phục tình trạng dịch nhầy chảy xuống thành họng, tránh làm kích thích quá trình hoạt động của các tế bào lympho.
Xử lý triệt để các ổ viêm nhiễm. Như vậy theo thời gian, các hạt họng có xu hướng giảm cả về số lượng lẫn kích thước.
Đối với các trường hợp bị dị tật, tiến hành chỉnh hình vách ngăn mũi.
Phẫu thuật cắt bỏ viêm amidan, polyp mũi.
Hạn chế sử dụng rượu, bia và thuốc lá để tránh tình trạng bệnh tái phát và diễn biến phức tạp hơn.
Điều trị hội chứng trào ngược dạ dày thực quản.
Giữ cho môi trường sống và môi trường làm việc xung quanh luôn sạch sẽ và không bị bụi bẩn. Trong trường hợp bắt buộc phải làm việc trong môi trường có hóa chất độc hại thì cần sử dụng các trang phục bảo hộ phù hợp.
Giữ ấm cho cổ họng trong mùa đông.

Điều trị triệu chứng bằng thuốc

Một số các nhóm thuốc thường được sử dụng trong điều trị viêm họng hạt:

Nhóm thuốc chống viêm: Alphachymotrypsin (Alpha Choay), Lysozym.
Nhóm thuốc kháng sinh.
Nhóm thuốc giảm đau, hạ sốt phi steroid: Paracetamol (Panadol), Ibuprofen.
Nhóm thuốc chống dị ứng: Diphenhydramin, Cetirizin, Clorpheniramin.
Nhóm thuốc giảm ho tiêu đờm: Bromhexin, Dextromethorphan.
Nhóm thuốc điều trị hội chứng trào ngược dạ dày thực quản: Cimetidin, Ranitidin.

Sử dụng các nhóm thuốc trên giúp khắc phục hiệu quả các triệu chứng thường gặp trong viêm họng hạt. Tuy nhiên, chúng có thể gây ra một số các tác dụng không mong muốn như:

Tác dụng không mong muốn trên hệ thần kinh: hoa mắt, chóng mặt, buồn ngủ.
Tác dụng không mong muốn trên hệ tiêu hóa: buồn nôn, nôn, tiêu chảy.
Tác dụng không mong muốn trên da: mề đay, phát ban, mẩn ngứa.
Sử dụng thuốc không phù hợp có thể gây suy giảm chức năng gan, suy giảm chức năng thận, viêm thận,…

Do vậy, việc sử dụng thuốc điều trị bệnh nhân cần tuân theo hướng dẫn chỉ định của bác sĩ điều trị. Bệnh nhân không tự ý sử dụng thuốc và không tự ý điều chỉnh liều khi chưa có sự cho phép của bác sỹ điều trị. Thận trọng khi sử dụng thuốc cho trẻ em và người cao tuổi, phụ nữ có thai và đang cho con bú, đối tượng có tiền sử dị ứng và có các bệnh lý nền khác như suy gan, suy thận, suy tim.

Khám và dùng thuốc điều trị viêm họng hạt theo chỉ định của bác sĩ

Đốt viêm họng hạt

Đa phần các bệnh nhân sau khi được điều trị nguyên nhân và điều trị triệu chứng, các hạt họng sẽ giảm dần về số lượng và nhỏ dần về kích thước. Tuy nhiên, trong một số tình trạng bệnh nặng, hoặc phương pháp điều trị chưa phát huy hết hiệu quả, các hạt họng vẫn tồn tại với số lượng và kích thước như cũ, không có dấu hiệu thuyên giảm. Các hạt họng này gây khó chịu và buồn nôn cho bệnh nhân, gây nhiều trở ngại trong cuộc sống đời thường. Vì vậy, nhiều bệnh nhân lựa chọn phương pháp đốt viêm họng hạt.

Phương pháp đốt viêm hạt họng: Phương pháp sử dụng nito lỏng, laser hoặc tia điện để loại bỏ các tế bào lympho ở thành sau họng, từ đó khắc phục được các triệu chứng khó chịu, vướng víu mà hạt họng gây ra.

Ưu điểm của phương pháp đốt hạt họng:

Hiệu quả cao, thời gian thực hiện nhanh chóng.
Cải thiện nhanh các triệu chứng của bệnh.

Nhược điểm của phương pháp đốt hạt họng:

Phương pháp đốt không có tính triệt để cao, bệnh dễ tái phát trở lại.
Có thể để lại sẹo sau khi đốt.
Chi phí cao.

Kết hợp các biện pháp hỗ trợ nâng cao quá trình điều trị

Để quá trình điều trị đạt kết quả tốt nhất, bệnh nhân cần kết hợp các biện pháp hỗ trợ cải thiện cuộc sống hàng ngày để nâng cao hiệu quả. Một số các biện pháp hỗ trợ được các chuyên gia khuyên áp dụng bao gồm:

Uống nhiều nước mỗi ngày giúp làm loãng dịch đờm trong cổ họng, giúp giảm cảm giác khó chịu vướng ở phần cuống họng, giảm đau rát và ngứa ngáy. Bệnh nhân nên sử dụng nước ấm, tuyệt đối không uống nước lạnh và nước đá. Nước ấm sẽ giúp đờm tan nhanh hơn và làm dịu niêm họng.
Dành thời gian nghỉ ngơi và dưỡng sức để đảm bảo sức khỏe, cải thiện sức đề kháng, cải thiện và nâng cao hệ thống miễn dịch của cơ thể
Hạn chế sử dụng các đồ ăn cay nóng và chứa nhiều dầu mỡ, đồ ăn lạnh. Các loại đồ ăn này có thể gây kích thích vòm họng và khiến tình trạng bệnh nghiêm trọng hơn.
Kết hợp sử dụng các loại trà thảo dược như trà gừng, trà nghệ, nước bạc hà, nước mật ong ấm.
Bên cạnh việc đánh răng mỗi ngày, bệnh nhân có thể sử dụng nước muối loãng súc họng để giảm ngứa cổ họng.

Điều trị viêm họng hạt bằng các mẹo dân gian

Ngoài việc điều trị viêm họng hạt bằng phương pháp Tây Y và phương pháp phẫu thuật hiện đại, nhiều bệnh nhân ưu tiên sử dụng cách chữa viêm học hạt dân gian do có tính an toàn và tiện lợi cao. Các mẹo dân gian này thường chỉ có hiệu quả đối với các tình trạng bệnh ở mức độ nhẹ và giai đoạn đầu. Khi các triệu chứng đã trở nên nghiêm trọng thì các phương pháp này khó cho hiệu quả như mong đợi.

Một số các mẹo dân gian thường được mọi người áp dụng bao gồm:

Sử dụng cây rẻ quạt chữa viêm hạt họng: Cây rẻ quạt hay còn gọi là xạ can, có tác dụng cải thiện các triệu chứng hiệu quả. Sử dụng rễ cây rẻ quạt khô đã sơ chế sạch sẽ nhai cùng một ít muối hạt. Mỗi ngày lặp lại từ 3 cho đến 4 lần để đạt được hiệu quả tốt nhất.
Chữa viêm họng hạt bằng mật ong: Pha mật ong cùng với nước ấm để uống mỗi sáng là cách làm được nhiều người tin tưởng. Ngoài ra, có thể ngậm mật ong trực tiếp hoặc kết hợp sử dụng cùng các loại thảo dược khác như gừng, quê, tắc.
Sử dụng tắc chưng đường phèn chữa viêm họng hạt: Để áp dụng phương pháp này, chuẩn bị khoảng 4-5 quả quất, rửa sạch, cắt nửa, cho vào cùng một bát nhỏ với một lượng đường phèn vừa đủ. Chưng cách thủy trong khoảng 10 cho đến 15 phút, sau đó bệnh nhân ăn cả cái và nước để giảm cảm giác khó chịu và đau ở cổ họng.
Sử dụng đông trùng hạ thảo ngâm mật ong chữa viêm họng hạt: Phương pháp này giúp làm giảm các triệu chứng của viêm họng hạt như cảm giác đau rát ở cổ họng, giảm ho khan, giảm đờm. Ngâm đông trùng hạ thảo trong mật ong, sau đó mỗi ngày sử dụng 1 thìa nhỏ, vừa có tác dụng bồi bổ cơ thể, tăng cường hệ thống miễn dịch, cải thiện sức đề kháng; vừa có tác dụng ngăn ngừa các bệnh lý không mong muốn.

Các phương pháp sử dụng thảo dược tự nhiên là các phương pháp dân gian được nhiều người áp dụng, có tác dụng làm giảm triệu chứng nhanh chóng như không điều trị triệt để nguyên nhân gây ra bệnh. Do đó bệnh dễ tái phát sau khi khỏi. Những bệnh nhân bị viêm họng hạt mạn tính, bị biến chứng bệnh đường hô hấp thì không nên lạm dụng các phương pháp dân gian mà nên sử dụng phương pháp Tây Y để điều trị tận gốc.

Một số biện pháp phòng ngừa viêm họng hạt

Một số các biện pháp giúp cải thiện tình trạng viêm họng hạt nhanh chóng và phòng ngừa căn bệnh này bao gồm:

– Xây dựng chế độ ăn uống và dinh dưỡng phù hợp với bệnh nhân:

Bệnh nhân bị viêm họng hạt nên bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin C như rau xanh, cam, bưởi, kiwi; các loại thực phẩm giàu kẽm (đậu, sữa, trứng(, giàu protein (yến mạch, thịt); uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày và nên sử dụng các loại trà thảo dược.
Bệnh nhân bị viêm họng hạt không nên ăn các đồ ăn cay nóng và chứa nhiều dầu mỡ, đồ ăn khô cứng khó nuốt, đồ lạnh, thức ăn nhanh chế biến sẵn. Bệnh nhân nên hạn chế sử dụng các chất kích thích như rượu, bia, cà phê hay thuốc lá.

– Thường xuyên vệ sinh răng miệng sạch sẽ. Đánh răng và súc họng ít nhất hai lần mỗi ngày.

– Tăng cường luyện tập thể dục thể thao để nâng cao sức khỏe và sức đề kháng.

– Tránh để cổ họng bị lạnh (thường gặp vào mùa đông).

– Điều trị triệt để các bệnh lý liên quan đến đường hô hấp.

Nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, viêm họng hạt không còn là mối nguy hiểm của mỗi chúng ta. Vì vậy, chúng ta hãy đến cơ sở y tế sớm nhất ngay khi bạn nhận thấy những dấu hiệu đầu tiên của căn bệnh này. Mong rằng qua bài viết của chúng tôi, độc giả có thể hiểu hơn về các phương pháp điều trị và phòng tránh viêm họng hạt.

Xem thêm:

Viêm họng khi thời tiết chuyển lạnh và cách phòng bệnh