Mai Hoa Điểm Thiệt Đơn – Thanh nhiệt giải độc, tiêu sưng khỏi đau

Bài viết Mai Hoa Điểm Thiệt Đơn – Thanh nhiệt giải độc, tiêu sưng khỏi đau

Nguồn tham khảo: Phần 2 sách Những bài thuốc Cổ phương đặc hiệu – Nhà xuất bản Y học – Tải file PDF Tại đây

Tác giả: TTND. BS Nguyễn Xuân Hướng

Bài thứ nhất

LAI LỊCH BÀI THUỐC

Quyển 4 sách “Ngoại khoa toàn sinh tập” của Vương Hổng Tự nhà Tống.

THÀNH PHẦN BÀI THUỐC

• Băng phiến 1 đồng cân
• Bằng sa 1 đồng cân
• Đình lịch tử 1 đồng cân
• Trầm hương 1 đồng cân
• Huyết kiệt 1 đồng cân
• Nhũ hương (chích giấm) 1 đồng cân
• Một dược (chích giấm) 1 đồng cân
• Ngưu hoàng 2 đồng cân
• Xạ hương 2 đồng cân
• Trân châu (chế đậu phụ) 3 đồng cân
• Thiềm tô (chế) 2 đồng cân
• Minh hùng hoàng 1 đồng cân
• Hùng đởm (mật gấu) 1 đồng cân
• Chu sa 2 đồng cân

14 vị thuốc nói trên có trọng lượng chung là 2 lạng.

CÁCH CHẾ

Tán bột: Những vị thuốc nói trên trừ mật gấu, Thiềm tô (mủ cóc), đem Chu sa, Trân châu tán riêng từng vị một thành bột cực mịn, qua rây lại tán riêng từng vị một như Minh hùng hoàn, Huyết kiệt, Trầm hương, Nhũ hương, Một dược thành bột nhỏ qua rây, Băng phiến, Ngưu hoàng, Xạ hương cũng lần lượt tán riêng từng vị một, qua rây, những vị còn lại trước hết tán nhỏ Đình lịch tử, rồi cùng tán nhỏ với Băng sa, qua rây.

Trộn đều pha màu: Lấy 2 đồng cân bột Chu sa, cho vào trong bát (cối) nghiền lần lượt cho 1 đồng cân bột Minh hùng hoàng, 1 đồng cân bột Huyết kiệt, 5 đổng cân cácloại bột Băng phiến, Ngưu hoàng, Xạ hương, 3 đồng cân bột Trân châu, 1 đồng cân bột Trầm hương, 1 đồng cân bột Nhũ hương, 1 đồng cân bột Một dược, 2 đồng cân bột Đình lịch tử, dùng cách pha màu tiếp tục phối hợp tán lẫn với nhau, trộn đều, qua rây.

Làm viên: Giã nát Thiềm tô (mủ cóc) nói trên rồi cho riêng 4 đồng cân rượu trắng vào hòa tán, lại dùng nước lã đun sôi dể ấm hòa tan với mật gấu, lấy nước dịch trong với mủ cóc, cho thêm một ít nước lã đun sôi để nguội, rồi phun rẩy vào số thuốc bột nói trên làm thành viên nhỏ, phơi khô trong râm (âm can).

Làm vỏ bọc lót bên ngoài: Lấy 2 lạng thuốc viên khô, cho vào trong hộp đồng, cho thêm một ít nước hồ dính, rung lắc làm cho bề mặt viên thuốc ướt đều, sau đó lấy thuốc viên ra đổ vào trong chiếc sàng tre (phải lót trước 1 tờ giấy trắng vào trong sàng tre), lấy 6 tờ Kim bạc (vàng dát cực mỏng) rải lên trên thuốc viên, rồi cầm sàng tre rung lắc nhẹ làm cho Kim bạch dính đều vào mặt ngoài của viên thuốc, để cho khô.

Quy cách: Viên thuốc tròn bóng đều, mặt ngoài viên thuốc có màu vàng bóng, mỗi lạng thuốc có chừng 350 viên, mồi đựng ổ viên.

Đóng gói: Đựng vào lọ, nhúng kín nút sáp, cho vào hộp dán kín.

Bảo quản cất giữ: Để trong nhà nơi khô ráo râm mát.

CÔNG NĂNG

Thanh nhiệt giải độc, tiêu sưng khỏi đau.

CHỦ TRỊ

Nhọt đầu đinh, hậu bối, ung nhọt độc, đau răng thuộc thực hỏa, sưng đau họng thuộc dạng bạch hầu (hầu nga hầu phong) miệng lưỡi lở loét, trẻ nhỏ cấp kinh phong.

CÁCH DÙNG VÀ LIỀU LƯỢNG

Mỗi lần uống 3 viên, trẻ nhỏ giảm bớt liều dùng, uống với nước đun sôi để ấm hoặc hoàng tửu (rượu). Khi dùng bên ngoài, hòa với giấm cho tan ra rồi bôi đốp lên.

CẤM KỴ

Phụ nữ có thai cấm dùng.

==>.Xem thêm: Liên Kiều Bại Độc Hoàn – Thanh nhiệt giải độc, tiêu sưng trị đau

Bài thứ 2

LAI LỊCH BÀI THUỐC

Nguyên phương gia giảm, quyển 4 sách “Ngoại khoa toàn sinh tập” của Vương Hổng Tự nhà Thanh.

THÀNH PHẦN BÀI THUỐC

CÁCH CHẾ

Tán bột: Những vị thuốc nói trên trừ Mủ cóc và Mật gấu ra, tán riêng Chu sa, Trân châu lừng vị thành bột cực mịn, tán riêng từng vị Hùng hoàng, Huyết kiệt, Nhũ hương, Một dược, Trầm hương thành bột nhỏ qua rây, lán riêng từng vị Xạ hương, Băng phiến, Ngưu hoàng thành bột nhỏ, qua rây. Còn lại 4 vị trong đó có Mai hoa, Đình lịch, Thạch quyết minh, Bằng sa, trước hết tán nhỏ Đình lịch, rồi cùng tán với 3 vị kia thành bột nhỏ, trộn đều, qua rây.

Trộn đều pha màu: Lấy 30 íạng bột Chu sa cho vào trong bát (cối) nghiền, lần lượt cho 30 lạng bột Hùng hoàng, 30 lạng bột Huyết kiệt, 39 lạng bột Xạ hương, Ngưu hoàng, Bổng phiến, 9 lạng bột Trân châu, 15 lạng Trầm hương, 30 lạng bột Nhũ hương, Một dược, 225 lạng nhóm thuốc bột trong đó có bột Bạch mai hoa, dùng cách pha màu, tiếp tục cùng tán lẫn với nhau, trộn đều, qua rây.

Làm viên: Trước hết tán nhỏ Mật gấu dùng sữa hòa tan Mủ cóc (thìềm tô) rồi phun rẩy vào số thuốc bột nói trên và bột Mật gấu, làm thành viên nhỏ, phơi khô trong râm(âm can).

Quy cách: Viên thuốc tròn bóng đều, đồng màu, mỗi lạng thuốc có chừng 600 viên, mỗi lọ đựng 5 viền.

Đóng gói: Đựng vào lọ, nhúng kín nút sấp, cho vào hộp dán kín.

Bảo quản cất giữ: Để trong nhà nơi khô ráo râm mát.

CÔNG NĂNG

Giải độc tiêu sưng, khỏi đau.

CHỦ TRỊ

Nhọt đầu đinh, hậu bối, ung nhọt tấy đỏ sưng đau, nhọt độc vô danh (khó đặt tên, nhọt bọc, nhọt không có ngòi) cổ họng sưng đau dạng bạch hầu.

CÁCH DÙNG VÀ LIỀU LƯỢNG

Mỗi lần uống 5 viên, mỗi ngày uống 2 lần, uống với rượu, hoặc với nước đun sôi để ấm cũng được. Nếu dùng ngoài, hòa tan với dấm rồi bôi đắp vào chỗ đau.

CẤM KỴ

Phụ nữ có thai cấm dùng.

==>> Xem thêm: Linh Bảo Như Ý Đơn – Tiêu đờm thông khiếu, trừ thử giải độc