Mẹ ít sữa do nguyên nhân nào? Khi bị ít sữa mẹ phải làm sao

Nhathuocngocanh.com – Ai cũng mong sau khi sinh con, bản thân có thật nhiều sữa để con bú. Tình trạng sữa ít hay nhiều sữa đều là những vấn đề khiến các mẹ sau sinh lo lắng. Tuy nhiên, một số bà mẹ gặp tình trạng sữa mẹ ít. Vậy nguyên nhân do đâu mà mẹ ít sữa? Dựa vào dấu hiệu nào để biết mẹ ít sữa và những mẹo dân gian giúp mẹ nhiều sữa. Trong bài viết này, Nhà Thuốc Ngọc Anh sẽ cung cấp cho bạn đọc tất cả những thông tin để giải đáp vấn đề này.

Dựa vào đâu để biết mẹ bị thiếu sữa sau sinh

Việc nhân biết sớm bản thân mình có bị ít sữa sau sinh hay không sẽ là một giải pháp tốt để khắc phục tình trạng sữa mẹ ít. Bởi nếu biết sớm thì các mẹ sẽ biết cách để gọi sữa mẹ về. Nếu như không biết sớm mình bị thiếu sữa sau sinh để có giải pháp giải quyết thì về lâu dài tình người mẹ sẽ không đủ sữa để cho con bú và mẹ còn có nguy cơ bị tắc tuyến sữa, dẫn đến gây ảnh hưởng đến sức khỏe.

Mẹ lưu ý một số các dấu hiệu sau để nhận biết tình trạng ít sữa sau sinh:

• Kích thước ngực không có sự thay đổi sau 3 ngày sinh con: Thông thường sau khi sinh bầu ngực của mẹ sẽ có sự thay đổi về kích thước. Nhưng với những mẹ sữa ít thì bầu vú hầu như không có sự thay đổi hoặc có chăng thì cũng chỉ thay đổi rất ít sau khi sinh con 3 ngày. Sau khi con ngâm từ lần đầu tiên thì cơ thể người mẹ sẽ nhận biết được điều này và càng ngày cơ thể sẽ càng tiết sữa nhiều hơn. Nhưng nếu sau 3 ngày mà người mẹ cảm thấy bầu vú của mình không lớn hơn, không cảm thấy căng sữa hoặc sữa không về nhiều thì điều này có thể cho thấy rằng mẹ ít sữa cho con bú.
• Mẹ thực hiện nặn để sữa về nhưng sữa vẫn không về: nhằm mục đích kích sữa về để con bú thì nhiều mẹ dùng tay nặn hoặc sử dụng các dụng cụ hút sữa. Nhưng thấy lượng sữa không ra nhiều hoặc có trường hợp còn không ra sữa. Điều này có thể là dấu hiệu của mẹ ít sữa sau sinh.
• Số lần trẻ đi tiêu dưới 6 lần: Thành phần chính trong sữa mẹ là nước nên nếu trẻ bú mẹ đủ thì mẹ sẽ thấy con mình đi tiểu nhiều lần trong một lần. Nhưng ngược lại nếu trẻ bú mẹ không đủ thì các mẹ sẽ thấy bé đi tiểu ít.
• Trẻ bú mẹ chưa được 5 phút thì đã hết sữa: Do trẻ sơ sinh thường chưa quen với việc bú mẹ nên tốc độ bú mẹ của trẻ sẽ chậm hơn. Vì vậy nếu mẹ thấy con mình bú chưa được 5 phút đã ngừng không bú nữa, bụng trẻ chưa no thì các mẹ cứ có thể biết được là mình đang gặp tình trạng thiếu sữa.

Tại sao mẹ bị ít sữa sau sinh

Để biết cách làm sao nhiều sữa cho các mẹ bị tình trạng ít sữa sau sinh thì trước tiên phải biết được nguyên nhân mẹ bị ít sữa. Một vài nguyên nhân sau được cho là nguyên nhân khiến mẹ bị ít sữa:

• Không cung cấp đủ dinh dưỡng: Đây được xem là nguyên nhân gây ít sữa nhiều nhất. Bởi khi sinh con cơ thể mẹ đã mất nhiều máu và sức lực. Sau sinh không cung cấp cho cơ thể mẹ đủ các dưỡng chất để phục hồi sức khỏe, khiến cho cơ thể bị suy nhược và cơ thể không có đủ chất để tạo sữa gây nên tình trạng ít sữa.
• Xảy ra bệnh ở tuyến vú: Khi mẹ bị ít sữa thì sẽ xảy ra tình trạng viêm tuyến vú hoặc áp xe vú. Bên cạnh đó các bệnh như thiểu sản tuyến vú, phẫu thuật ngực,… cũng là cũng nguyên nhân có thể xảy ra tình trạng thiếu sữa.
• Do ăn những loại thực phẩm gây ít sữa: Bên cạnh những loại thực phẩm có thể cho nhiều sữa thì có những loại thực phẩm có thể gây ít sữa. Nhiều mẹ có thể làm mẹ lần đầu nên chưa có kinh nghiệm nên không biết, ăn phải dẫn đến ít sữa. Những loại thực phẩm này là: bạc hà, lá lốt, rau mùi tây, măng chua, tỏi, ớt,…
• Do người mẹ bị căng thẳng, lo âu: Nếu như người mẹ bị căng thẳng, stress thì sẽ dẫn đến làm giảm hormone sản xuất sữa và tiết sữa là Prolactin và Oxytocin. Vì thế mà lượng sữa mẹ ít đi.
• Do rối loạn nội tiết, cơ thể thiếu máu: Nếu có thể người mẹ bị rối loạn nội tiết sẽ có thể dẫn đến làm rối loạn các hormone. Và các loại hormone đấy chắc chắn sẽ có hormone sản xuất sữa và bài tiết sữa. Ngoài ra cơ thể máu sẽ khiến cho vị quá trình tiết sữa của mẹ bị chậm lại, người mẹ luôn trong trạng thái mệt mỏi.
• Do bị sót nhau thai: Thường thì sót nhau thai rất hiếm xảy ra, sót nhau thai khá nguy hiểm. Việc nhau thai bị sót sẽ làm co bóp tử cung khiến người mẹ đau đớn, cản trở quá trình tiết sữa mẹ.
• Một số mẹ cho con sử dụng ti giả: Nhiều mẹ do bận bịu nên thường cho con của mình sử dụng ti giả để né tránh quấy khóc. Nhưng điều này vô tình có thể khiến cho trẻ quen với ti giả mà bỏ bú mẹ.
• Do sử dụng sữa công thức cho con quá sớm: Có nhiều bà mẹ luôn lo lắng việc con bú mẹ chưa đủ chất để con đủ no hay con đủ phát triển nên thường tìm đến sữa công thức để bổ sung thêm cho con. Nhưng do cho bé sử dụng sữa công thức chưa đúng thời điểm nên dẫn đến bé quen với sữa công thức mà chán sữa mẹ, bỏ bú mẹ. Khi tuyến sữa ở người mẹ không được kích thích bởi việc trẻ bú thì sẽ dẫn sản xuất ít sữa lại hoặc xảy ra tình trạng mất sữa mẹ.
• Do con bạn bú ít trong mỗi lần bú: Với những trẻ dưới 3 tháng tuổi thường sẽ có thói quen bú mẹ lắt nhắt, mỗi lần bú sẽ bú ít do dạ dày nhỏ. Nhưng nếu như trạng trạng này vẫn diễn ra khi trẻ đã lớn thì sẽ làm cho tuyến sữa mẹ nhận tín hiệu sai rằng nhu cầu sữa giảm xuống nên tiết sữa ít lại.
• Do lạm dụng sử dụng máy hút sữa: Do nhiều mẹ bận hoặc lười cho con bú nên thường lựa chọn máy hút sữa để bảo quản sữa sẵn, khi nào con đói thì lấy ra sử dụng. Nhưng nhiều mẹ có thể không biết cách dùng nên dùng máy với lực hút mạnh dẫn đến đầu ngực bị tổn thương. Hoặc lạm dụng sử dụng thường xuyên máy hút sữa mà không cho con bú trực tiếp nữa. Bú ít dẫn đến tuyến sữa sản xuất ít lại, gây mẹ bị ít sữa.
• Do sinh non hoặc sinh mổ: Cơ chế sản sinh sữa mẹ thường sẽ được hoàn thiện cho đến lúc trẻ đủ tháng ra đời. Vì thế nếu sinh non, cơ chế này sẽ chưa hoàn thiện dẫn đến mẹ bị ít sữa. Còn khi sinh mổ, mẹ sẽ được bác sĩ cho sử dụng các loại thuốc như kháng viêm, giảm đau. Những loại thuốc này đều ảnh hưởng đến việc sản xuất và bài tiết sữa mẹ. Do đó sinh non hay sinh mổ sữa mẹ sẽ ít hơn bình thường.

Cách để có nhiều sữa cho con bú

Việc không có nhiều sữa cho con bú hoặc bị mất sữa là vấn đề khiến nhiều bà mẹ đau đầu, lo lắng bất an. Luôn trăn trở tìm cách để nhiều sữa hơn và làm cách gì để mẹ bị mất sữa làm sao có lại. Để giúp các mẹ giải quyết tình trạng, dưới đây là một số cách có thể sẽ có hiệu quả, giúp mẹ nhiều sữa hơn:

Sử dụng các mẹo để tăng sữa mẹ

• Sau khi sinh xong, bác sĩ thường cho em bé nằm trên bụng mẹ. Điều này rất quan trọng, do việc làm này là để có sự tiếp xúc da thịt giữa mẹ và bé giúp quá trình tạo sữa trong cơ thể người mẹ diễn ra nhanh hơn. Lưu ý nên cho trẻ mặc mỗi tả quần.
• Mới sinh xong cơ thể mẹ có thể còn yếu nên các công việc nhà, nếu có thể hãy để người thân giúp đỡ. Thời gian này các mẹ nên nghỉ ngơi để lấy lại sức. Sức khỏe tốt thì cũng có lợi cho quá trình sản xuất sữa diễn ra thuận lợi.
• Khi cho con bú nên đảm bảo rằng bé đã ngậm đầu vú mẹ đúng vị trí và đúng cách.
• Cố gắng nghỉ ngơi thật nhiều. Có nhiều trẻ thường quấy đêm, đòi bú mẹ đêm nên mẹ thường thiếu ngủ. Nên trong trường hợp đó hãy cố gắng ngủ bù lại vào ban ngày, ngủ cùng với con để lấy lại năng lượng, bổ sung lại nguồn sữa mẹ.
• Hãy luôn giữ cho bản thân luôn vui tươi, thoải mái, tránh căng thẳng, lo lắng gây ảnh hưởng đến khả năng tiết sữa.
• Cố gắng cho con bú thường xuyên. Hãy cho con bú đều hai bên, bú mỗi lần một tiếng.
• Khuyến cáo không nên cho trẻ ngậm ti giả, hãy cho trẻ ngậm ti thật nếu bé muốn ngậm ti mẹ.
• Trong quá trình cho con bú, mẹ nên xây dựng một chế độ ăn uống lành mạnh, có nhiều chất dinh dưỡng để tạo được nguồn sữa mẹ dồi dào. Không nên uống các loại trà, cafe,…
• Hãy luôn vui vẻ, lạc quan. Nếu ít sữa cũng đừng quá căng thẳng bởi căng thẳng, suy nghĩ nhiều cũng chưa chắc đã giúp các mẹ nhiều sữa hơn.
• Trong lúc cho con bú, các mẹ nên thực hiện mát xa nhẹ nhàng ngực của mình. Có thể nặn bớt sữa trong lúc bé bú, điều này có thể giúp tạo được dòng sữa mới.
• Nếu ít sữa, các mẹ có thể hỏi thêm ý kiến bác sĩ để sử dụng các sản phẩm giúp tăng lượng sữa.
• Nếu ngay sau sinh mẹ bị ít sữa thì cũng đừng quá lo lắng rồi tìm các biện pháp kích sữa luôn. Tốt nhất hãy để con của bạn bú đều đặn để tuyến sữa được lưu thông thì mới nên áp dụng các cách giúp nhiều sữa.
• Các mẹ nên kiên trì khi sử dụng các mẹo giúp tăng sữa. Các cách đó tuy đơn giản nhưng mà khá tốn thời gian nên điều quan trọng là các mẹ nên kiên trì thực hiện mới đem lại hiệu quả như mong muốn. Đối với các mẹ ít sữa thì cần thời gian từ 3-7 ngày để kích sữa. Còn với những mẹ mà bị mất sữa thì có thể cần thời gian từ 1-4 tuần để thấy hiệu quả.

Xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý sau sinh

Một số loại thực phẩm được nhiều người đánh giá là có thể giúp cơ thể mẹ tăng tiết sữa, nhiều sữa hơn:

• Các loại cá giàu omega 3, thịt nạc, ăn trứng gà,…
• Bổ sung các loại rau xanh vào bữa ăn, cụ thể các loại rau sau: rau ngót, rau lang, rau má, rau bina (rau chân vịt), rau đay,…
• Ăn thêm các loại trái cây như đu đủ, chuối sứ, cam, cà chua, xoài,… được cho là giúp tạo được nhiều sữa mẹ. Tuy nhiên với các loại cam, quýt, bưởi,… mẹ chú ý không nên ăn quá nhiều một lúc, nên chia ra ăn với lượng nhỏ bởi trẻ còn nhỏ nên hệ tiêu hoá sẽ còn non yếu, những loại này có tính chua sẽ khiến trẻ bị tiêu chảy.
• Ngoài các bữa ăn chính thì các mẹ có thể ăn các loại hạt như: đậu đen, đậu xanh, đậu nành, sen,… Có thể mua thêm các loại hạt ngũ cốc trộn cùng với sữa chua, sữa tươi.
• Cố gắng uống nhiều nước mỗi ngày, tối thiểu nên uống 2L/ngày. Việc uống nhiều nước để đảm bảo mẹ có đủ nguyên liệu để tạo sữa.

==>> Xem thêm bài: Mất ngủ sau sinh: Nguyên nhân, triệu chứng và cách chữa mất ngủ

Sử dụng khăn ấm để massage bầu ngực

Để giúp sữa mẹ nhanh về thì việc mát xa ngực sẽ có tác dụng giúp cho ống dẫn sữa giãn nở, lưu thông sữa tốt hơn. Mẹ sử dụng khăn ấm rồi đặt lên ngực, rồi thực hiện lau xoay tròn theo chiều kim đồng hồ. Mỗi ngày các mẹ cố gắng thực hiện 2 lần, mỗi lần thực hiện trong vòng 10 phút. Sau khi đã mát xa xong, mẹ hãy uống một cốc sữa ấm hoặc uống một ly nước ấm.

Sau khi sinh nên cho trẻ bú mẹ càng sớm càng tốt

Khi em bé vừa chào đời, việc mẹ cho bé bú càng sớm là cách kích sữa tốt nhất. Hãy cho con bú thường xuyên để lượng sữa về đều đặn.

Dùng máy hút sữa để kích sữa về

Cách kích sữa về tốt nhất vẫn là cho con bú, nhưng nếu như không thực hiện tự nhiên được như vậy thì các mẹ có thể sử dụng máy hút sữa để kích sữa mẹ về. Sữa mẹ được hút ra mẹ có thể bỏ vào tủ lạnh để bảo quản và cho trẻ dùng dần.

Sử dụng các viên uống lợi sữa

Nhằm khắc phục tình trạng mẹ bị ít sữa thì hiện nay trên thị trường có rất nhiều sản phẩm giúp tăng nguồn sữa mẹ. Các sản phẩm này đều có nguồn gốc từ tự nhiên nên các mẹ có thể yên tâm lựa chọn sử dụng. Nên dùng những viên uống lợi sữa được bác sĩ khuyên dùng.

Một số mẹo dân gian giúp mẹ nhiều sữa

Các mẹo dân gian này được các mẹ truyền nhau áp dụng. Có thể do tuỳ vào cơ địa mỗi người mà có người thì sử dụng phương pháp này được nhưng phương pháp khác lại không. Thế nên các mẹ lưu ý nên lựa chọn phương pháp cho phù hợp, nếu cách này không hợp có thể thử sang cách khác. Dưới đây là một vài mẹo dân gian được nhiều người áp dụng, các mẹ bỉm sữa có thể tham khảo:

Bồ công anh

Từ lâu người ta đã mách nhau rằng uống nước lá bồ công anh sẽ giúp mẹ nhiều sữa. Theo y học cổ truyền thì bồ công anh là loại cây được biết là có công dụng hiệu quả trong điều trị tình trạng viêm tắc tuyến sữa cho các mẹ sau sinh. Ngoài công dụng này thì lá bồ công anh còn có công dụng giúp cho các mẹ nhiều sữa hơn.

Cách sử dụng như sau: Chuẩn bị khoảng 20 – 40 gram bồ công anh, rồi sau rửa sạch. Sau đó cho vào cối giã nát. Cho thêm một chút muối vào rồi tiếp tục giã. Vắt sạch lấy nước uống. Phần còn lại các mẹ sẽ dùng để đắp lên bầu ngực, mỗi ngày thực hiện hai lần.

Lá đinh lăng

Theo kinh nghiệm dân gian mà ông bà ta truyền lại là thần dược có công dụng giúp các mẹ nhiều sữa hơn. Mẹ mua lá đinh lăng về đun sôi để uống sẽ giúp các mẹ giảm được tình trạng căng cứng phần ngực, khắc phục tình trạng tắc tia sữa nên giúp sữa về tốt hơn.

Lá mít

Sử dụng lá mít để kích sữa mẹ là mẹo dân gian được nhiều mẹ tin tưởng thực hiện và đánh giá có hiệu quả tốt. Tuy nhiên số lá mít sử dụng sẽ có sự khác nhau giữa bé nam và bé nữ. Nếu như là con trai thì cần dùng 7 lá mít còn con gái thì dùng 9 lá mít. Cần rửa thật sạch trước khi sử dụng, sau khi rửa để ráo nước. Rồi cho lá mít cùng với 1,5 lít nước, đem đun sôi. Sau đó chia làm hai phần:

• Một phần các mẹ dùng khăn sữa để nhúng đẫm nước, rồi vắt bớt nước đi và lau đầu ti. Sau đó mẹ dùng lược nhúng vào nước lá mít. Dùng lược chải đều lên bầu ngực của mình.
• Phần còn lại thì mẹ dùng để uống sau vài giờ đồng hồ

Theo kinh nghiệm từ xưa của ông bà ta truyền lại thì dùng lá mít kích sữa là cách tăng sữa cho mẹ ít sữa nhanh chóng, hiệu quả.

Búp dứa

Tương tự như với lá mít thì mẹ cũng chuẩn bị số búp dứa tương đương (tức trai 7, gái 9). Sau khi chuẩn bị đủ số lượng thì mẹ đem rửa sạch và tiến hành cắt bỏ xung quanh chỉ để lại búp dứa non màu trắng. Rồi mẹ thái nhỏ hạt lựu để tiến hành nấu canh với sườn heo để làm canh. Nhưng mẹ lưu ý nên ninh thật lâu để món canh được nhừ. Mẹ có thể ăn mỗi ngày 2 lần để giúp sữa về được nhiều hơn.

Xôi nếp

Nhiều mẹ đã sử dụng mẹo lấy xôi nếp chườm ngực để giúp kích thích sữa về được nhiều hơn. Cách làm rất đơn giản, mẹ chỉ cần đồ xôi xong thì bọc trong lớp khăn dày. Mẹ cẩn thận không sẽ bị bỏng do lớp khăn mỏng quá. Sau đó mẹ chườm xôi lên ngực, vừa chườm vừa mát xa sẽ giúp kích sữa về nhiều.

Men trộn rượu

Mẹ chuẩn bị men và rượu trắng, trộn lẫn hai thứ này lại với nhau và đắp lên ngực trong khoảng thời gian 20 phút sẽ giúp sữa nhanh về. Cách làm này sẽ giúp cho sữa nhanh về, ngoài ra cũng giúp cho sữa mẹ thơm ngon.

Bên cạnh đắp lên ngực thì việc các mẹ dùng hỗn hợp để mát xa xung quanh ngực mình trong vòng 15 phút mỗi bên ngực. Điều này cũng có thể giúp cho các tia sữa được thông dễ dàng. Sau khi thực hiện mát xa xong thì các mẹ hãy dùng khăn ấm để lại sạch lại.

Lá tía tô

Các mẹ sử dụng lá tía tô với ngọn lá dứa, hai loại này kết hợp với nhau có tác dụng giúp cho sữa nhanh về hơn. Lá tía tô hay ngọn lá dứa là những loại rất dễ mua ở ngoài chợ hay trong siêu thị. Cách làm thì rất đơn giản mà được nhiều mẹ bỉm mách nhau là cho hiệu quả cao. Tía tô và ngọn lá dứa sau khi mua về thì rửa thật sạch, đem xay nhuyễn rồi cho vào chiếc khăn mỏng, chườm lên vú trong vòng 60 – 120 phút. Chỉ cần thực hiện đều đặn trong vòng vài ngày thì các mẹ đã có thể cảm nhận rõ được hiệu quả.

Mẹo dân gian truyền lại rằng lá tía tô kết hợp với ngọn lá dừa sẽ giúp sữa nhanh về. Đây là cách dễ thực hiện mà mang lại hiệu quả cao nên được rất nhiều mẹ áp dụng. Lấy một nắm lá tía tô cùng với ngọn cây dừa nước, rửa thật sạch và nghiền nát hỗn hợp. Sau đó, mẹ cho hỗn hợp trên vào một chiếc khăn mỏng và chườm lên ngực. Kiên trì thực hiện mỗi ngày khoảng 1 đến 2 tiếng, sau vài hôm mẹ sẽ thấy sự thay đổi rõ rệt.

==>> Xem thêm bài viết: Ảnh hưởng của chế độ ăn của mẹ đến chất lượng sữa

Trên đây là những thông tin mà chúng tôi cung cấp cho quý bạn đọc về vấn đề mẹ ít sữa sau sinh. Hy vọng qua bài viết giúp các mẹ có thể hiểu hơn về nguyên nhân gây mẹ ít sữa, dựa vào dấu hiệu nào để biết mẹ ít sữa hay các mẹo dân gian giúp tăng sữa mẹ sau sinh. Nếu như có điều gì thắc mắc hoặc cần giải đáp thì hãy cứ liên hệ trực tiếp với chúng tôi qua số hotline hoặc để lại bình luận phía dưới.

Tài liệu tham khảo

1. Tác giả: Karolina Karcz, Izabela Lehman, and Barbara Królak-Olejnik, Foods to Avoid While Breastfeeding? Experiences and Opinions of Polish Mothers and Healthcare Providers, Pubmed. Đăng ngày 2 tháng 6 năm 2020. Truy cập ngày 16 tháng 3 năm 2023.

2. Tác giả: S J Henly, C M Anderson, M D Avery, S G Hills-Bonczyk, S Potter, L J Duckett, Anemia and insufficient milk in first-time mothers, Pubmed. Truy cập ngày 16 tháng 3 năm 2023.

3. Tác giả: Lisa Gatti, RN, MSN, Xi, Maternal Perceptions of Insufficient Milk Supply in Breastfeeding, Pubmed. Truy cập ngày 16 tháng 3 năm 2023.