Đau khớp gối: Nguyên nhân, cách điều trị và phòng ngừa

Nhathuocngocanh.com – Đau khớp gối rất phổ biến và được cho là ảnh hưởng đến 1/4 người lớn. Nó có thể được gây ra bởi nhiều yếu tố khác nhau và có rất nhiều lựa chọn điều trị. Vậy nguyên nhân gây đau khớp gối là gì? Cách điều trị đau đầu gối là gì? Trong bài viết này, Nhà Thuốc Ngọc Anh sẽ giúp bạn đọc hiểu một số nguyên nhân khác nhau dẫn đến đau khớp gối và cách bạn có thể điều trị đau khớp gối. Hiểu được nguyên nhân có thể gây đau đầu gối có thể giúp bạn an tâm và biết cách điều trị đúng.

Đầu gối có cấu tạo thế nào?

• Đầu gối của con người được tạo thành từ ba xương. Xương đùi: được gắn vào hông của cơ thể ở phần trên của nó và kết thúc ngay dưới xương bánh chè.
• Xương thứ hai là xương chày, hoặc xương ống chân, bắt đầu ngay dưới phần dưới của xương bánh chè và dừng lại ở bàn chân của bạn.
• Xương bánh chè, hoặc xương bánh chè là xương hình tam giác nhỏ bao phủ các đầu của xương đùi và xương chày.
• Khớp gối được lót bằng sụn, một chất trơn, trơn giúp cử động dễ dàng. Sụn ​​​​bao phủ mặt sau của xương bánh chè của bạn. Vật liệu đàn hồi này giúp xương đầu gối của bạn di chuyển trơn tru với nhau khi cơ thể hoạt động uốn cong hoặc duỗi thẳng chân, đồng thời cũng hoạt động như một bộ giảm xóc.
• Các gân và cơ hỗ trợ và điều chỉnh khả năng vận động của khớp cũng bao quanh đầu gối.

Đối tượng có nguy cơ bị đau khớp gối

Những yếu tố có thể làm tăng nguy cơ bị đau đầu gối, bao gồm:

• Tuổi tác: Tuổi tác làm tăng khả năng bị đau đầu gối, đặc biệt là sau tuổi 50. Sự hao mòn sụn khớp gối do tuổi tác có thể dẫn đến đau và viêm. Ngoài ra, người lớn tuổi có nhiều khả năng mắc các bệnh khác có thể ảnh hưởng đến đầu gối, chẳng hạn như viêm khớp hoặc loãng xương.
• Giới tính: So với nam giới, phụ nữ dễ bị đau đầu gối hơn. Điều này được cho là do sự kết hợp của nhiều yếu tố, bao gồm thay đổi nội tiết tố, sự khác biệt về khối lượng và phân bố cơ bắp cũng như sự khác biệt về hình dạng của khớp gối.
• Béo phì: Cân nặng quá mức cũng có thể là thủ phạm gây thêm áp lực cho khớp gối. Khớp gối phải chịu trọng lượng của cơ thể, và khi cơ thể tăng cân quá mức sẽ có thêm áp lực lên khớp. Viêm và đau nhức ở đầu gối có thể do điều này.
• Nghề nghiệp: Những người có công việc phải quỳ nhiều, leo trèo hoặc khuân vác nặng có nguy cơ bị đau đầu gối cao hơn. Những loại hoạt động này có thể gây nhiều áp lực lên khớp gối, dẫn đến đau và viêm.
• Chấn thương trước đây: Những người từng bị chấn thương đầu gối trong quá khứ có nhiều khả năng bị đau đầu gối hơn. Khớp gối rất phức tạp và được tạo thành từ các dây chằng, gân, sụn và xương khác nhau, tất cả đều có thể bị ảnh hưởng khi bị chấn thương. Chấn thương trước đó có thể khiến khớp gối dễ bị đau và chấn thương hơn trong tương lai.
• Tập thể dục quá mức: Chạy hoặc đạp xe là hai môn thể thao gây nhiều áp lực cho khớp gối và có thể làm tăng nguy cơ bị đau đầu gối. Chấn thương do lạm dụng xảy ra khi lặp đi lặp lại cùng một động tác, dẫn đến đau và viêm ở khớp gối. Điều này cũng có thể xảy ra khi ai đó đột ngột tăng cường độ hoặc tăng thời gian tập luyện mà không cho khớp gối thời gian để điều chỉnh.

Các tình trạng đau khớp khối thường gặp

Đau khớp gối là bệnh gì? Khi bị đau khớp gối, người bệnh nên kiểm tra xem mình gặp tình trạng nào dưới đây để có biện pháp xử lý đúng cách:

Đau phía trước đầu gối (đau xương bánh chè)

• Triệu chứng là đau âm ỉ, nhức nhối ở phía trước một hoặc cả hai đầu gối.
• Nguyên nhân của cơn đau không phải lúc nào cũng rõ ràng; đó có thể là kết quả của chấn thương đầu gối mà bạn đã từng mắc phải trong quá khứ, thừa cân.

Cách điều trị:

• Nếu bạn bị đau phía trước đầu gối, việc nghỉ ngơi và chườm đá có thể giúp đầu gối của bạn có cơ hội hồi phục.
• Bạn cũng có thể dùng thuốc chống viêm không steroid (NSAID), chẳng hạn như ibuprofen. Nếu bạn đang dùng bất kỳ loại thuốc nào khác, hãy hỏi bác sĩ xem bạn có an toàn khi dùng những loại thuốc này không.
• Nếu cơn đau không cải thiện hoặc trở nên tồi tệ hơn trong một số tuần, bạn nên đến gặp bác sĩ gia đình. Họ có thể đề xuất những cách khác để giảm đau và có thể giới thiệu bạn đến một nhà vật lý trị liệu, người có thể chỉ cho bạn các bài tập có thể giúp giảm đau.
• Nó cũng có thể do viêm xương khớp gây ra (xem bên dưới), đặc biệt nếu bạn đã từng bị chấn thương đầu gối hoặc có người thân bị viêm xương khớp.

Viêm bao hoạt dịch

• Tất cả chúng ta đều có túi hoạt dịch – túi này chứa đầy chất lỏng hoạt động như một lớp đệm giữa xương, gân và cơ. Viêm bao hoạt dịch là khi bao hoạt dịch ở đầu gối (hoặc các khớp khác) bị sưng và kích ứng.
• Viêm bao hoạt dịch có xu hướng xảy ra khi chúng ta quỳ gối trong thời gian dài hơn bình thường hoặc uốn cong đầu gối nhiều lần. Các nguyên nhân khác bao gồm tổn thương đột ngột ở đầu gối, bệnh gút hoặc viêm khớp dạng thấp.
• Các triệu chứng của viêm bao hoạt dịch ở đầu gối bao gồm sưng khớp gối, đỏ và đau. Đầu gối cũng có thể cảm thấy ấm nóng.

Cách điều trị:

• Có một số bước đơn giản có thể thực hiện để giảm bớt vấn đề viêm bao hoạt dịch – nghỉ ngơi sẽ giúp ích, cũng như đặt một túi nước đá lên đầu gối bị sưng.
• Có thể sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn thông thường để giảm đau (nếu bạn đang dùng các loại thuốc khác, hãy hỏi ý kiến ​​bác sĩ trước).
• Nếu tình trạng viêm bao hoạt dịch trở nên tồi tệ hơn như nó trở nên sưng tấy hơn và nóng hơn, bạn nên đến gặp bác sĩ. Bác sĩ có thể đề nghị dẫn lưu viêm bao hoạt dịch của bạn nếu nó rất sưng và đau. Điều này được thực hiện bằng cách sử dụng kim để rút chất lỏng ra khỏi túi hoạt dịch.
• Một cách khác để đối phó với chứng đau bao hoạt dịch là tiêm corticosteroid vào vùng có vấn đề để giảm viêm.
• Các phương pháp điều trị khả thi khác bao gồm dùng kháng sinh nếu viêm bao hoạt dịch của bạn đã trở nên nhiễm trùng và giới thiệu đến bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình hoặc bác sĩ chuyên khoa thấp khớp để xem bạn có cần điều trị thêm hay không.

Bệnh gút ở đầu gối

• Bệnh gút là một loại viêm khớp khiến cho khớp gối bị đau. Nó xảy ra khi urat (một chất hóa học mà cơ thể bạn tạo ra khi phân hủy một số loại thực phẩm) tích tụ và biến thành tinh thể trong khớp. Những điều này có thể dẫn đến viêm.
• Các triệu chứng của bệnh gút bao gồm các khớp rất đau, nóng, đỏ và sưng lên, đồng thời da trên khớp bị ảnh hưởng có thể trông sáng bóng và như thể bị bong tróc.
• Ngón chân cái của chúng ta là bộ phận thường xảy ra bệnh gút phổ biến nhất, nhưng nó cũng có thể ảnh hưởng đến các khớp khác, bao gồm cả đầu gối của chúng ta.
• Bệnh gút có xu hướng xuất hiện ở những người có lượng urat trong máu cao bất thường. Nếu thận của bạn không thể loại bỏ đủ lượng urat dư thừa, nồng độ của nó sẽ tăng lên và urat có thể hình thành các tinh thể natri urat, thường xảy ra nhất trong hoặc gần các mô khớp. Chúng có xu hướng tích tụ trong sụn, đặc biệt là ở khớp ngón tay và ngón chân, cũng như đầu gối của bạn. Theo thời gian, một số tinh thể cứng, giống như kim xâm nhập vào khoảng trống giữa các xương của bạn, được gọi là khoang khớp. Khi điều này xảy ra, chúng tiếp xúc với lớp lót mềm của khớp, lớp lót này bị viêm và đau. Điều này thường kéo dài từ vài ngày đến vài tuần.
• Bạn dễ bị bệnh gút nếu như trong gia đình bạn từng có tiền sử bị bệnh này, nếu bạn bị thừa cân, và có mức cholesterol cao và huyết áp cao.

Cách điều trị:

• Nếu biết hoặc cho rằng mình bị gút, cần đến gặp bác sĩ để được tư vấn và kê đơn thuốc.
• Khi bị gút thì bạn có thể thực hiện các biện pháp sau điều trị bệnh: nếu đầu gối bị đau, hãy đặt một túi nước đá hoặc một trong khăn lạnh đặt lên đầu gối của bạn. Hoặc bạn có thể cần sử dụng một vài loại thuốc uống như ibuprofen và naproxen ngay khi cơn đau bắt đầu.
• Colchicine là một loại thuốc kê đơn rất hữu ích để giảm viêm ở khớp, nhưng nó sẽ không chữa khỏi bệnh.
• Bác sĩ có thể đề nghị bạn tiêm steroid nếu thuốc chống viêm không steroid như ibuprofen không có tác dụng trong cơn cấp tính.
• Tuy nhiên, nếu bị tấn công thường xuyên hơn và có lượng urat trong máu cao, bác sĩ có thể khuyên bạn nên dùng thuốc để giảm lượng urat trong máu. Các loại thuốc thường được kê đơn bao gồm Allopurinol và Febuxostat.

Viêm khớp gối

Viêm khớp gối là dạng viêm khớp phổ biến nhất, viêm xương khớp phổ biến nhất ở đầu gối, cũng như hông và khớp ngón tay và các khớp nhỏ khác ở bàn tay của chúng ta.

Đau và cứng khớp là những triệu chứng chính và chúng có thể gây khó khăn cho các hoạt động bình thường của người bệnh. Viêm xương khớp ở đầu gối của bạn có thể khiến chúng mềm, cứng và đau nếu bạn ngồi yên một chỗ trong một thời gian. Viêm xương khớp ở đầu gối có thể khiến việc đi lại, đứng dậy khỏi ghế trở nên khó khăn hơn và có thể làm giảm cử động khớp, khiến việc leo cầu thang trở nên khó khăn hơn.

Viêm xương khớp làm hỏng bề mặt khớp, vì vậy người bị viêm khớp gối sẽ không hoạt động trơn tru như bình thường. Viêm khớp nặng thực sự có thể làm biến dạng khớp, khiến người bệnh đau hơn.

Viêm xương khớp thường xảy ra ở những người tuổi cao nên thường gặp người lớn tuổi bị đau khớp gối, phổ biến hơn và mức độ nghiêm trọng hơn ở phụ nữ, đặc biệt là ở đầu gối và bàn tay.

Những người có khả năng gặp tình trạng bệnh này là: những người có tổn thương khớp gối, hoặc phẫu thuật nó có thể dẫn đến viêm xương khớp, cũng như thừa cân, sinh ra với các bất thường về khớp và ở một mức độ nhỏ, tiền sử gia đình có người từng bị viêm khớp gối.

Dưới đây là một số cách mà bạn có thể thực hiện nếu bạn bị viêm xương khớp. Bao gồm các

• Giảm cân nếu bạn thừa cân.
• Thực hiện các bài tập sẽ tăng cường cơ bắp xung quanh khớp bị ảnh hưởng.
• Thực hiện các bài tập aerobic sẽ giúp bạn khỏe mạnh hơn và giảm đau. Bơi lội và thái cực quyền được biết là tốt cho xương khớp, giảm đau.

==>> Xem đầy đủ tại đây: Thoái hóa đốt sống thắt lưng: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị

Làm thế nào để biết đau đầu gối đến từ nguyên nhân nào?

Khi bị đau đầu gối thì nhiều người thường đặt ra câu hỏi rằng không biết nguyên nhân đau đầu gối do đâu. Việc chẩn đoán đau đầu gối do nguyên nhân nào sẽ dựa vào một trong số các cách sau:

• X-quang: Các chùm năng lượng điện từ vô hình sẽ giúp tạo ra hình ảnh của các cơ quan nội tạng, xươngvà mô trên phim.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Tạo ra hình ảnh toàn diện về các cơ quan và mô của cơ thể bằng nam châm khổng lồ, công nghệ tần số vô tuyến và máy tính; nó thường xác định chấn thương hoặc bệnh ở dây chằng hoặc cơ lân cận.
• Chụp cắt lớp vi tính: Trong quy trình này, các hình ảnh theo chiều ngang hoặc trục của cơ thể, thường được gọi là các lát cắt được tạo bằng tia X và công nghệ máy tính. Chụp CT cung cấp rất chi tiết về xương, cơ, mỡ và các cơ quan của cơ thể. So với chụp X-quang thông thường, chụp CT chi tiết hơn.
• Nội soi khớp: Một vấn đề về khớp được điều trị bằng phương pháp chẩn đoán và điều trị xâm lấn tối thiểu. Một vết rạch nhỏ trong khớp được sử dụng để đưa một ống soi khớp, một ống quang học nhỏ, được chiếu sáng, vào khớp. Trên màn hình, các hình chiếu bên trong khớp được hiển thị để bác sĩ đánh giá bất kỳ thay đổi nào về khớp hoặc thoái hóa ở khớp, để phát hiện các khối u và bệnh về xương, cũng như để chẩn đoán đau và viêm xương.
• Quét xương bằng hạt nhân phóng xạ: Một quy trình chụp ảnh hạt nhân liên quan đến việc tiêm một lượng rất nhỏ chất phóng xạ vào máu của bệnh nhân để máy quét thu được. Kết quả của xét nghiệm này sẽ giúp cho biết cả lưu lượng máu đến xương và hoạt động của tế bào ở đó.

Tập thái cực quyền

Thái cực quyềncổ xưa là cách chữa đau khớp gối ở người già tại nhà thường áp dụng. Cách này sẽ khiến bạn cảm thấy bình tĩnh hơn, cải thiện khả năng giữ thăng bằng và cũng làm dịu cơn đau đầu gối. Các nhà nghiên cứu cho rằng lợi ích có thể là kết quả của các chuyển động chậm, có chủ ý có thể giúp tăng cường cơ bắp xung quanh khớp, mặc dù theo cách nhẹ nhàng. Điều này có thể giúp cải thiện tư thế và giảm áp lực lên khớp của bạn.

Tập thể dục để xây dựng cơ bắp nhiều hơn

Đau đầu gối trở nên trầm trọng hơn khi các cơ xung quanh khớp của bạn yếu, vì vậy bằng cách tập thể dục là một trong các cách trị đau khớp gối tại nhà, nhằm mục tiêu cẩn thận vào các cơ đó, sẽ giúp tăng được sự liên kết trong cơ và xương. Làm cho các cơ này khỏe hơn sẽ giúp hỗ trợ khớp gối.

Tuy nhiên, bạn phải cẩn thận để không tự làm mình bị thương, tránh bất kỳ bài tập nào mà đầu gối của bạn vượt quá ngón chân, chẳng hạn như động tác hít sâu chẳng hạn, vì nó gây áp lực lên xương bánh chè. Ngồi xổm một phần (trong đó bạn chỉ hạ thấp nửa người) là tốt, cũng như bước lên.

Giảm cân

Bạn có thể không nghĩ rằng việc tăng thêm cân sẽ tạo ra nhiều khác biệt cho đầu gối nhưng thực tế thì việc tăng cân sẽ làm tăng trọng lượng lên gối của bạn. Khi bạn đi bộ, áp lực lên đầu gối gấp khoảng năm lần trọng lượng cơ thể của bạn – vì vậy thậm chí mang thêm vài cân cũng có thể tạo ra sự khác biệt lớn. Chính vì vậy, việc duy trì cân nặng ở mức chuẩn khoa học sẽ giúp bạn bảo vệ khớp gối của mình.

Uống sữa

Bạn có thể lựa chọn ăn phô mai hoặc sữa chua. Nghiên cứu được công bố cho thấy uống một ly sữa hàng ngày giúp bệnh nhân nữ bị viêm xương khớp làm chậm quá trình phát triển của bệnh.

Những điều nên tránh để hạn chế đau khớp gối

Hạn chế đi giày cao gót

Đi giày cao gót khiến đầu gối chịu thêm áp lực, làm tăng hao mòn và có thể dẫn đến viêm xương khớp theo thời gian. Ngoài ra theo một số nghiên cứu cho thấy việc đi giày cao gót làm thay đổi dáng đi, đặc biệt là xung quanh khớp gối.

Gót càng cao thì càng có nhiều khả năng đầu gối của bạn sẽ bị cong khi giày tiếp xúc với mặt đất, làm tăng áp lực lên khớp.

Dùng nước đá

Nếu bạn bị chấn thương đầu gối, hãy chườm đá khoảng 20 phút sau mỗi hai hoặc ba giờ (ít hơn nếu bạn chườm đá lâu như vậy quá lạnh hoặc không thoải mái). Điều này sẽ giúp giảm viêm. Vì lý do tương tự, dùng thuốc chống viêm không steroid như ibuprofen cũng sẽ có lợi.

Có được một giấc ngủ ngon

Theo một nghiên cứu gần đây được công bố thì giấc ngủ kém có thể làm tăng độ nhạy cảm với cơn đau ở những người bị viêm xương khớp gối. Nếu như nằm thao thức lo lắng về cơn đau đầu gối sẽ chỉ làm cho tình trạng của mình thêm tồi tệ hơn.

Nếu bạn không thể ngủ được thì hãy đặt một chiếc gối giữa hoặc phía sau đầu gối có thể giúp bạn tìm được tư thế thoải mái. Bạn cũng nên nói chuyện với bác sĩ đa khoa để được bác sĩ chia sẻ các kỹ thuật thư giãn trước khi đi ngủ.

Không lạm dụng dùng Corticoid

Những mũi tiêm này rất hiệu quả nhưng cơn đau cũng có thể quay trở lại. Có lo ngại rằng việc lạm dụng corticosteroid sẽ khiến sụn bị thoái hóa, vì vậy đây chỉ là cách bạn nên thử khi thực sự cần thiết. Theo khuyến cáo nên tiêm hai hoặc ba mũi corticosteroid mỗi năm.

==>> Xem thêm bài viết: Đau dây thần kinh tọa: Khái niệm, nguyên nhân, triệu chứng

Khớp gối là một trong những khớp phức tạp nhưng bệnh đau khớp gối xảy ra phổ biến. Cần xác định nguyên nhân gây đau khớp gối, triệu chứng điển hình để có phương pháp điều trị đúng, kịp thời, tránh nhiều biến chứng nguy hiểm. Trên đây là những thông tin về vấn đề đau khớp gối mà chúng tôi tổng hợp gửi đến bạn đọc. Hy vọng qua bài viết sẽ giúp quý bạn đọc hiểu thêm được lý do tại sao mình bị đau đầu gối, nguyên nhân dẫn đến đau đầu gối do đâu và cách trị đau khớp gối tại nhà.

Câu hỏi lâm sàng

Câu 1

Một phụ nữ 29 tuổi đến phòng khám do cơn đau tăng dần ở gối phải. Bệnh nhân có đau gối tăng dần kèm sưng trong 3 tháng nay, điều này ngăn cô ấy tới lớp yoga hàng tuần và chạy bộ vào cuối tuần. Bệnh nhân có thử dùng ibuprofen và chườm đá lên gối, nhưng chỉ giảm đau được 1 chút. Bệnh nhân không có bệnh lý mạn tính, không sử dụng thuốc lá, rượu hay chất cấm. Nhiệt độ 37.2. Thăm khám thực thể, phần gối phải có khối sưng mềm nhẹ không chảy dịch nhưng làm giảm tầm vận động. Xquang cho thấy tổn thương phình tiêu xương ở đầu xương ở đầu xa xương đùi, được thấy như hình. Công thức máu và hóa sinh huyết tương bình thường. Chẩn đoán nào sau đây nhiều khả năng nhất ở bệnh nhân này?

1. Nang hoạt dịch khoeo chân (Baker cyst)
2. B. U tế bào khổng lồ
3. Viêm lồi củ trước xương chày
4. Viêm xương xơ nang
5. Thoái hoá khớp
6. U xương dạng xương

Bệnh nhân có đau khớp gối tiến triển kèm tổn thương tiêu xương gợi ý u tế bào khổng lồ. U tế bào khổng lồ là lành tính nhưng gây tiêu xương khu trú ác tính, thường gặp nhất ở đầu xương dài. Tỷ lệ mắc mới cao nhất ở nhóm thanh niên trẻ tuổi khi xương phát triển hoàn toàn, nhưng cũng xảy ra ở người già, thường đi kèm với bệnh Paget. Diễn biến bệnh đa dạng; bệnh nhân đa số có các triệu chứng khu trú (đau, sưng, cứng, gãy thứ phát), nhưng u di căn phổi hoặc chuyển dạng ung thư có thể xảy ra.

X-quang u tế bào khổng lồ đặc trưng bởi tổn thương tiêu xương lệch tâm, thường được miêu tả giống hình ảnh bọt xà phòng. Hình ảnh CT có thể cho thấy chi tiết hơn về khối u, và MRI thường được chỉ định để quan sát mô mềm bao quanh. Chẩn đoán được xác định bằng sinh thiết, cho hình ảnh tế bào khổng lồ đa nhân giống với các tế bào hủy xương nằm rải rác giữa các dải tế bào đệm đơn nhân. Phẫu thuật (nạo vét hay cắt bỏ) là điều trị đầu tay. Kháng thể đơn dòng (denosumab) đối kháng thụ thể hoạt hóa chủ vận yếu tố nhân kappa-B (nuclear factor kappa-B ligand), được bộc lộ quá mức trên các tế bào đệm, có thể được sử dụng để thu nhỏ khối u.

Ý A và E: Nang khoeo chân xuất hiện do rò rỉ dịch khớp gối vào bao hoạt dịch bán màng – bụng chân. Thường thấy ở bệnh nhân có các bệnh khớp gối (thoái hóa khớp) và xuất hiện như nang nước không triệu chứng ở hố khoeo hoặc có triệu chứng như đau và sưng ở sau cẳng chân. X-quang có dấu hiệu thoái hoá khớp bao gồm hẹp khoang khớp gối, đặc xương dưới sụn, gai xương, nhưng đầu xương bình thường. Bệnh nhân trẻ này không có tiền sử bệnh khớp thì không có khả năng có thoái hoá khớp và nang khoeo chân.

Ý C: Viêm lồi củ xương chày (bệnh Osgood-Schlatter) có thể gây đau tại điểm bám gân xương bánh chè. Thường xảy ra ở trẻ vị thành niên và trước tuổi vị thành niên, thường trong giai đoạn phát triển mạnh. X-quang có thể thấy bong lồi củ xương chày, nhưng xương đùi bình thường.

Ý D: Bệnh nhân có cường cận giáp trạng tiến triển có thể khởi phát tiêu xương đặc với tiêu xương dưới màng xương và thoái hóa nang (viêm xương xơ nang). Mặc dù x-quang cho thấy tổn thương tiêu xương, hầu hết bệnh nhân có tổn thương đa ổ, và một trong các triệu chứng của tăng canxi huyết (táo bón, mệt mỏi; trong cường cận giáp nguyên phát) hoặc tiền sử suy thận mạn (trong cường cận giáp thứ phát).

Ý F: U xương dạng xương là một u xương lành tính khác mà xuất hiện trên x-quang là diện thấu quang hình tròn nhỏ. Bệnh thường gây đau về đêm mà thường cải thiện nhanh với NSAID.

Mục tiêu học tập: U xương tế bào khổng lồ là u lành tính nhưng tiêu xương ác tính khu trú, thường gặp nhất ở đầu xương dài ở trẻ vị thành niên. Hầu hết bệnh nhân có triệu chứng khu trú (đau, sưng), nhưng di căn phổi và chuyển dạng ác tính cũng có thể xảy ra. X-quang có hình ảnh tiêu xương lệch tâm, thường là hình ảnh bọt xà phòng. Chẩn đoán xác định nhờ sinh thiết, và phẫu thuật là điều trị đầu tay.

Câu 2

Bệnh sử

Bệnh nhân nữ 80 tuổi đến khám bác sĩ đa khoa của cô vì đau và phù đầu gối chân trái. Cách đây 2 ngày, đầu gối trái bệnh nhân bắt đầu đau, hiện tại cảm thấy nóng, phù và đau khi đi lại. Bệnh nhân có tiền sử viêm xương chậu nhẹ. Bệnh nhân đôi khi ợ nóng và khó tiêu. Cách đây 6 tháng, bệnh nhân có đi khám sức khỏe thì bác sĩ nói bệnh nhân khỏe ngoại trừ huyết áp tăng, 172/102 mmHg và tăng creatinin. Bệnh nhân kiểm tra huyết áp vài lần trong 4 tuần sau đó và đều tăng, bệnh nhân bắt đầu điều tri bendroflumethiazide. Huyết áp lần cuối ghi nhận là 148/84 mmHg. Tiền sử gia đình không có bệnh liên quan. Bệnh nhân không hút thuốc, uống trung bình 4 đơn vị rượu mỗi tuần. Bệnh nhân đôi khi uống paracetamol để giảm đau hông.

Khám lâm sàng

Huyết áp 142/86 mmHg. Nhiệt độ 37.5°C và mạch 88 lần/phút. Bệnh võng mạc tăng huyết áp độ 2. Khám hệ tim mạch và hệ hô hấp bình thường. Trên bàn tay có các nốt Heberden ở các khớp gian đốt đoạn xa.

Đầu gối trái nóng và phù kèm theo dấu hiệu tràn dịch khớp gối do nghiệm pháp bập bềnh xương bánh chè dương tính. Đau gối khi gấp gối hơn 90 độ. Đầu gối chân phải bình thường.

Cận lâm sàng

		Bình thường
Haemoglobin	12.1 g/dL	11.7-15.7 g/dL
Số lượng bạch cầu	12.4 X 109/L	3.5-11.0 X 109/L
Số lượng tiểu cầu	384 X 109/L	150-440 X 109/L
Tốc độ lắng hồng cầu (ESR)	48 mm/h	<10 mm/h
Natri	136 mmol/L	135-145mmol/L
Kali	3.6 mmol/L	3.5-5.0 mmol/L
Urea	7.3 mmol/L	2.5-6.7 mmol/L
Creatinine	116 pmol/L	70-120 pmol/L
Glucose	10.8 mmol/L	4.0-6.0 mmol/L

Chụp Xquang vùng gối và kết quả trong hình dưới.

Trả lời

Hình ảnh cận lâm sàng cho thấy viêm một khớp cấp tính. Bệnh nhân có tiền sử đau vùng xương chậu, nhưng triệu chứng này và các nốt Heberden thường gặp trên bệnh nhân 80 tuổi, liên quan đến bệnh viêm khớp. Công thức máu ghi nhận số lượng bạch cầu và ESR tăng, đường huyết tăng và chức năng thận bình thường.

Chẩn đoán phân biệt của đau gối

Chẩn đoán phân biệt gồm chấn thương, viêm khớp nhiễm trùng, gút và giả gút.

Sự ra đời hiện nay của lợi tiểu thiazide điều trị tăng huyết áp làm tăng nghi ngờ bệnh gút. Giả gút do lắng đọng các tinh thể calcium pyrophosphate và gây ra vôi hóa sụn khớp gối. Xquang cho thấy sự thu hẹp không gian trong khớp gối nhưng không có vôi hóa trong sụn khớp. Triệu chứng sốt, tăng số lượng bạch cầu và tăng ESR phù hợp với bệnh gút cấp. Tăng đường huyết là tác dụng phụ của lợi tiểu thiazide. Nếu vẫn còn viêm khớp cấp tính sau khi đã thuyên giảm thì cần phải điều trị thêm. Yếu tố thúc đẩy bệnh gút là lợi tiểu thiazide thường gặp ở phụ nữ lớn tuổi, đặc biệt trên nền suy giảm chức năng thận và đái tháo đường. Triệu chứng có thể xuất hiện ở bàn tay, nhiều khớp và các nốt Heberden.

Acid uric máu có thể tăng nhưng thường xảy ra mà không có gút cấp tính. Chẩn đoán xác định bằng cách chọc dò dịch khớp gối. Dịch khớp đem đi cấy và đọc kết quả theo yêu cầu đặc biệt để tìm các tinh thể. Tăng số lượng bạch cầu có thể xuất hiện trong viêm khớp cấp tính. Chẩn đoán xác định khi thấy các tinh thể hình kim của acid uric, mà khúc xạ kép âm tính dưới ánh sáng phân cực, không giống như các tinh thể khúc xạ kép dương tính của calcium pyrophosphate.

Trên bệnh nhân này, giảm đau khớp một phần bằng chọc hút dịch khớp. Dùng thuốc kháng viêm nonsteroide nên điều trị bao phủ bằng các thuốc ức chế bơm proton do bệnh nhân có tiền sử ợ nóng và khó tiêu. Thay thuốc lợi tiểu thiazide bằng thuốc ức chế men chuyển angiotensin để điều trị tăng huyết áp, và cũng điều trị tăng đường huyết. Điều trị bệnh gút bằng prednisolone trong thời gian ngắn. Thuốc ức chế xanthien oxydase như allopurinol có thể cân nhắc nếu acid uric máu vẫn còn cao hoặc bệnh không thuyên giảm sau khi ngưng lợi tiểu thiazide.

Ý chính

• Khai thác cẩn thận tiền sử dùng thuốc rất quan trong trong phần hỏi bệnh sử.
• Lợi tiểu Thiazide có thể gây đái tháo đường và bệnh gút, đặc biệt ở người lớn tuổi.

Tài liệu tham khảo

1. Tác giả: Christopher W Bunt, Christopher E Jonas, Jennifer G Chang, Knee Pain in Adults and Adolescents: The Initial Evaluation, nguồn Pubmed, đăng ngày 1 tháng 11 năm 2018. Truy cập ngày 4 tháng 4 năm 2023.
2. Tác giả: H Miranda, E Viikari-Juntura, R Martikainen, H Riihimäki, A prospective study on knee pain and its risk factors, nguồn Pubmed, đăng tháng 8 năm 2022. Truy cập ngày 4 tháng 4 năm 2023.