Tiểu Sài Hồ Thang – Bài thuốc cổ truyền Hòa giải thiểu dương

Bài viết: Tiểu Sài Hồ Thang – Bài thuốc cổ truyền Hòa giải thiểu dương – Tác giả: Bác sĩ Trịnh Văn Cường

“Tiểu sài hồ thang hòa giải cung

Bán hạ, Nhân sâm, Cam thảo tùng

Cánh dụng Hoàng cấm gia Khương Táo

Thiếu dương bạch bệnh thử vi tông”

“Tiểu sài hồ thuốc hòa giải

Cam thảo, Bán hạ cùng là Nhân sâm

Khương, Táo đi với Hoàng cầm

Thiểu dương trăm bệnh đều quán chủ bài”

Cách nhớ

1.”Sài, Sâm, Cầm, Thảo, Khương, Hạ Táo”

2.”Sài, Sâm, Cầm, Bán, Khương, Cam, Táo”

Thành phần

Gồm 07 vị Sài hồ, Hoàng cầm, Nhân sâm, Chích cam thảo, Sinh khương, Đại táo, Bán hạ.

Cách dùng

Sắc nước uống.

Công dụng

Hòa giải thiểu dương.

Chủ trị: bệnh thiểu dương thương hàn khi hàn khi nhiệt, lồng ngực và mạng sườn đày tức, không muốn ăn uống, tâm phiền, buôn nôn, miệng đắng, họng khô, hoa mắt, rêu lưỡi mỏng trắng, mạch huyền Thương hàn của phụ nữ, nhiệt nhập vào huyết phận, có lúc hàn nhiệt phát tác sốt rét, hoàng đản, thấy ờ người có chứng thiểu dương. Tà ở biếu hoặc đã nhập lý không nên dùng bài này, nếu dùng thì tuỳ mà gia giảm

==>> Xem thêm: Thanh Vị Tán – Bài thuốc thanh vị lương huyết hiệu quả

PHÂN TÍCH

Thiểu dương nằm giữa thái dương và dương minh, bệnh không ở biểu cũng không ở lý, tà ờ biểu chưa giải, nên ở biểu cũng không được mà vào lý cũng không xong, cho nên nằm ở bán biểu bán lý. Kinh thiếu dương đi ở hai bên ngực sườn, giáp phía bụng và phía lưng cho nên có triệu chứng ngực sườn đầy tức, lúc nóng lúc lạnh. Thiếu dương bị bó làm cho can đởm uất trở không muốn ăn uống, miệng đắng, họng khô. Can đởm uất trở hóa hỏa, hỏa không tiết ra được, lại bức lên đốt tâm hỏa làm cho tâm phiền, bứt rứt khó chịu. Thanh khí bị uất hóa thành trọc, tích thành đờm trệ nên sinh ra triệu chứng nôn mửa, buôn nôn, mà khi nôn mửa được thì hỏa lại được thư giãn dễ chịu. Cho nên đặc điểm của hội chúng bệnh thiếu dương là cứ hời hợt nửa vời như vậy, bài Tiểu sài hồ là hàng đầu để hòa giải thiếu dương, sơ can lý khí, điều hòa Tỳ vị. Ngoài ra còn có một bài Đại sài hồ cũng dùng Sài hô là chủ dược, nhưng Đại sài hồ không có Nhân sâm và Cam thảo dùng lượng nhiều Thược dược và Chỉ thực; đông thời gia thêm Đại hoàng thiên về công hạ, cho nên sức thuốc của Đại sài hô mạnh hơn Tiểu sài hồ (gọi là đại sài hồ và tiểu sài hô là vì vậy). Tuy nhiên phạm vi ứng dụng của Đại sài hô thiên về giải ở lý hẹp hơn rất nhiều so với Tiểu sài hô bán biểu bán lý, hòa giải thiếu dương.

Khí của can đởm bị uất trờ, không thoát ra được mà gây ra khó chịu, đày tức. Trong bài dùng vị SÀI HỒ là quân dược, vị đắng cay sở trường là tán tà ở bán biểu bán lý, sơ can giải uất và thăng đề dương khí. Cho nên phàm tất cả các bàỉ thuốc trị bệnh lý ở thiếu dương, bán biểu bán lỷ đều trọng dụng vị Sài hô, không dùng làm quân thần thì cũng dùng làm tá sứ. Sài hồ hòa giải thiếu dương lại sơ can giải uất thăng dương khí nên rất nhanh chóng làm cho khí được thư thái; khí uất trệ được tiêu trừ. Đặc tính sơ can giải uất của Sài hồ là làm cho khí uất đấy bốc lên trên, rồi cho thăng thoát ra ngoài luôn, thay vì giải uất theo kiểu làm mềm mại, nén uất và tiêu đi. Giống như đang bị uất ức, bực bội cáu gắt khó chịu thay vì nhẫn nhịn, ôm cục tức vào lòng và chờ thời gian xóa nhòa tất cả thì đứng lên cãi nhau một trận, hò hét kêu gào khiến cho khí uất được tan vào không khí, tinh thần sẽ hả hê, sảng khoái ngay lập tức. Giải uất theo kiểu như vậy chỉ có duy nhất Sàỉ hồ làm được. Đương nhiên không phải uống Sài hồ vào là đi cãi nhau, hò hét vào người khác, đây chỉ là hình tượng hóa để hiểu rõ tác dụng của Sàí hò, vì nó sơ can giải uất thăng dương khí làm cho khí uất bốc lên và thoát ra. HOÀNG CẦM vị đắng tính hàn, tả uất nhiệt ở thiếu dương, hỗ trợ cho Sài hồ phòng trường hợp khí uất hóa hỏa, hỏa bốc 1 ôn đốt tâm hỏa. Cặp đôi Sài hô và Hoàng cầm kết hợp trị được chứng hàn nhiệt vãng lai ờ thiếu dương, ngực sườn đày tức, bứt rứt khó chịu.

Khi tà đã ở bán biểu bán lý gây ra hội chứng bệnh thiếu dương, theo trình tự tiến trỉến kiểu gì cũng sẽ vào lý, do đó mà phải dùng đến các vị để giúp phù chính khu tà, bồi bổ chính khí, điều hòa vinh vệ như: NHÂN SÂM, CAM THẢO và ĐẠI TÁO (trường hợp này dùng Đẳng sâm thay thế Nhân sâm cũng được, vì ngoài tác dụng bổ nguyên khí của Nhân sâm thì các tác dụng còn lại của Nhân sâm thì Đẳng sâm cũng có như: ích tỳ phế, sinh tân dưỡng huyết, ninh thần định chí). Ngoài ra thanh khí bị uất hóa thành trọc, tích thành đờm trệ nên sinh ra triệu chứng nôn mửa, buôn nôn,… Nên phải dùng thêm BÁN HẠ và SINH KHƯƠNG để hòa tỳ vị, táo thấp hóa đàm, giáng nghịch chỉ nôn mửa. ứng dụng bài này chữa cảm mạo, viêm Amydal, thương hàn, nhiễm khuẩn huyết, sốt rét, viêm phế quản, viêm màng phối, viêm dạ dày, viêm gan cấp và nhiễm khuẩn,…

==>> Xem thêm: Long Đởm Tả Can Thang – Tả can đởm thực hỏa, thanh hạ tiêu thấp nhiệt