Thái Sơn Bàn Thạch Thang – Ích khí kiện tỳ dưỡng huyết an thai

Bài viết Thái Sơn Bàn Thạch Thang – Ích khí kiện tỳ dưỡng huyết an thai – Trích trong sách 60 phương tễ dùng nhiều bậc nhất trong Y học Cổ truyền

Tác giả: Bác sĩ Trịnh Văn Cường

Cách nhớ

“Bát trân bỏ Linh gia Sa

Hoàng kỳ Tục đoạn Nhu mễ Hoàng cầm”

Thành phần

Gồm có 12 vị Xuyên khung, Đương quy, Thục địa,Bạch thược, Nhân sâm, Bạch truật, Cam thảo, Hoàng kỳ, Tục đoạn, Sa nhân, Hoàng cầm, Nhu mễ.

Cách đùng

Chia thang sắc uống.

Công dụng

Ích khí kiện tỳ dưỡng huyết an thai.

Chủ tri khí huyết hư nhược, thai nguyên bất cố, trụy thai, hoạt thai, thai động bất yên,…

==>> Xem thêm:  Nhân Sâm Cáp Giới Tán – Bổ phế, nạp khí, định suyễn

PHÂN TÍCH

Như đã đề cập trong bài Sinh hóa thang thì bài Thái sơn bàn thạch thang là một trong những bài rất hay được dùng cho các đối tượng mẹ bầu trong quá trình mang thai. Căn cứ triệu chứng gia giảm cho phù hợp, có thể dùng trong mọi trường hợp. cấu trúc bài thuốc này lấy Bát trân thang (bát trân gồm có tứ quân và tứ vật tổng là 8 vị bỏ Bạch linh còn 7 vị) làm hạt nhân đế bổ khí huyết Gia thêm 5 vị là Hoàng kỳ, Hoàng cầm, Tục đoạn, Sa nhân và Nhu mễ (gạo nếp). Tác dụng của bài này là an thai, trị thai động không yên, dự phòng quen dọa xảy thải. Chủ trị các trường hợp khí huyết hư nhược, trụy thai, xảy thai do thai khí không vừng, động thai, mệt mỏi, không có sức, lưng đau uể oải, lưỡi nhạt rêu lười trắng mỏng mạch hoạt không có lực.

NHÓM 1 TỨ VẬT

Gồm có 4 vị: Xuyên khung, Đương quy, Thục địa và Bạch thược. Có thai huyết thường hư, tinh huyết của thận và bể huyết tàng trừ ờ can được huy động đế tham gia cấu tạo phôi thai và các cấu trúc thai nhi, nên khi có thai huyết luôn luôn thiếu. Do đó nguồn huyết ờ can và thận dễ bị tổn thương, tứ vật thang lẩy Thục địa bổ ích tinh huyết tại thận, Đương quy và Bạch thược vừa nhu can làm cho mềm mại đồng thời đưa huyết về để dưỡng can. Xuyên khung hành khí trong huyết, hỗ trợ cho Đương quy. Tứ vật có tác dụng bôi bổ huyết, tập trung vào gốc để dưỡng thai.

NHÓM 2 TỨ QUÂN (Bỏ Bạch linh gia SA NHÂN)

Tứ quân gồm có 4 vị: Nhân sâm, Bạch linh, Bạch truật, Cam thảo. Tuy nhiên trong trường hợp này không dùng Bạch linh mà phải dùng SA NHÂN đế thay thế. Có thai huyết thường hư; bài tứ vật có tác dụng bổ huyết trực tiếp, đòng thời đưa huyết trong cơ thể ờ các vùng khác tập trung về can và thận để dưỡng thai. Tuy nhiên huyết đấy vẫn không đủ đế nuôi thai, do đó cần phải huy động nguồn khí huyết rẩt dồi dào từ bên ngoài vào thông qua ăn uống. Muốn ăn uống tiêu hóa tốt thì cần phải nhờ đến chức năng vận hóa của tỳ. Tỳ là nơi sinh ra khí huyết nhờ ăn uống (gọi là hậu thiên), thận là nơi sinh ra khí huyết nhờ tinh biển hóa thành (gọỉ là tiên thiên). NHÂN SÂM bố trực tiếp vào nguyên khí tại thận đòng thời có tác dụng ích tỳ khí (một công đôi việc, tác động cả tiên thiên và hậu thiên). BẠCH TRUẬT có tác dụng kiện tỳ táo thấp tạo cho tỳ có được trạng thái vận hóa sung mãn nhất, tiêu diệt cái mà tỳ ghét nhất đó là thấp. SA NHÂN lý khi ôn trung hòa tỳ vị đông thời lại an thai, vừa giúp tỳ vận hóa lại có tác dụng an thai chỉ thống (tác dụng này Bạch lỉnh không có). Sa nhân là một trong những vị lý khí hàng đầu được dùng cho phụ nữ có thai, rất ít thuốc lỷ khi được chl định cho phụ nữ có thai. CAM THẢO điều hòa tỳ vị. Cả 4 vị này kết hợp với nhau giúp củng cố hậu thiên, giúp tỳ khỏe mạnh đẽ tạo sinh ra khí huyết

NHÓM 3 HOÀNG KỲ – HOÀNG CẦM – TỤC ĐOẠN và NHƯ MẾ

Có thai như đã nói bao giờ huyết cũng hư, vì thai nhi cần huyết để dinh dường và phát triển. Mà huyết hư thì sinh ra nhiệt, nên có thai thường nhiệt Mặt khác như đã nói thai can huyết đế phát triển, có hai nguồn huyết sẵn trong cơ thố ở can và thận sẽ được huy động đẽ sử dụng, dó đó mà huyết ờ can thận thường thiếu. Mà huyết ờ can thận ngoài dinh dưỡng thai thì cần phải đưa ra ngoài cân cốt của mẹ để nuôi dưỡng. Do đó cân cốt không được dưỡng huyết mà sinh ra các chứng đau lưng mỏi gối. Khỉ mà huyết ở can thận không đủ bắt buộc phải bổ sung khí huyết từ bên ngoài thông qua chức năng vận hóa của tỳ nhờ việc ăn uống. Mà tâm lý của các BÀ khỉ MẸ có bầu thì bôi bổ toàn đổ bổ béo ngon ngọt, của ngon vật lạ trên đời phải bắt mẹ ăn bằng được để còn nuôi CHÁU, cháu cứ béo mập ú tròn thì các bà càng thích. Mà ăn lắm đồ ngon bổ béo thì hại khí, hại tỳ, tỳ hư thì thấp trệ, thấp trệ thì hóa đàm. MÀ ăn đã lắm, đàm thấp đã trở trệ lại còn có bàu thì đời nào chịu tập thế dục, do đó mà khí cũng bị hư.

Nhóm này gồm có 3 vị Hoàng kỳ, Hoàng kỳ và Tục đoạn chính là dó khắc phục các trường hợp phát sinh trong quả trình mang bầu. Hoàng kỳ thì bổ khí nếu khí hư nhiêu, dồng thời lại là vị làm chủ về khí trong cơ thế. Tục đoạn thì dùng cho các trường hợp đau lưng mỏi gối, chưa kế tục đoạn lại có thêm tác dụng an thai. Hoàng cầm thì thanh nhiệt táo thấp đông thời an thai chữa các trường hợp thai nhiệt nhiễu loạn bên trong. Còn NHU MẾ vị ngọt tính ẫm chính là gạo nếp dùng VỚI tác dụng ôn dường tỳ v| đồng thời còn cỏ tác dụng chữa ói mửa khi có bầu, đây cũng là một triệu chứng gặp rát phổ biến khi có bàu, bản chất cũng chính là do tỳ hư yểu. Do đó mà 4 vị này khắc phục được các triệu chứng mà khi có thai thường gặp.

==>> Xem thêm: Bài thuốc Sinh Hóa Thang – Dưỡng huyết khứ ứ, ôn kinh chỉ thống