Bổ Dương Hoàn Ngũ Thang – Hoạt huyết, bổ khí thông lạc

Bài viết Bổ Dương Hoàn Ngũ Thang – Hoạt huyết, bổ khí thông lạc – Trích trong sách 60 phương tễ dùng nhiều bậc nhất trong Y học Cổ truyền

Tác giả: Bác sĩ Trịnh Văn Cường

Cách nhớ

Bổ dương hoàn ngũ Xích thược Khung

Qui vĩ thông kinh tá Địa long

Tứ lượng Hoàng kỳ vi chủ dược

Huyết trung ứ trệ dụng Đào hồng”

“Hồng hoa, Xích thược, Xuyên khung

Đào nhân, Qui vĩ, Địa long, Hoàng

Thành phần

Hoàng kỳ, Đào nhân, Qui vĩ, Hông hoa, Xuyên khung, Địa long, Xích thược.

Cách dùng

Sắc uống, ngày 1 thang chia 2 làn

Công dụng

Hoạt huyết, bổ khí thông lạc.

Chủ tri di chứng trúng phong (Bán thân bất toại, méo môm, lệch mắt, nói khó, chảy dãi, đái nhiều hoặc đái dàm, rêu lưỡi trắng, mạch hoãn)

==>> Xem thêm: Bài thuốc Sinh Hóa Thang – Dưỡng huyết khứ ứ, ôn kinh chỉ thống

PHÂN TÍCH

Công dụng của bài này là bổ khí huyết thông lạc. Nguyên bản bài thuốc gồm 7 vị, và điều đặc biệt ở đây chính là vị Hoàng kỳ được sử dụng với liều rất cao (dao động từ 80-160g, thậm chí đến 200g) và sử dụng HOÀNG KỲ SỐNG hoàn toàn, trong tất cả các bài thuốc sử dụng Hoàng kỳ thì ở bài thuốc này liều lượng là kinh điển nhất, liều dùng này rất ít gặp trong các bài khác. Chúng ta đã quá quen thuộc với tác dụng của Hoàng kỳ như bổ khí thăng dương, cố biểu chỉ hãn nhưng còn một tác dụng khác của HOÀNG KỲ mà ngay nay được ứng dụng rất phổ biến đó là hành trệ thông tý. Trong bài này hoàng kỳ được dùng với liều rất cao có tác dụng bồi bồ vệ khí, làm cho khí vượng thúc đẩy huyết hành để khứ ứ, nên với tác dụng này hoàng kỳ khứ ứ rất mạnh (giống như xả ống lũ, nước chảy cực mạnh cuốn phăng tất cả những điểm bám, cặn bám trong thành ổng) – và cái điều hay nhất của hoàng kỳ là nó ích khí khứ ứ mạnh mẽ như thế nhưng mà lại không làm hại đến chính khí (nghĩa là nước chảy xối xiết như thế mà không lo vỡ thành ống). Tác dụng hành trệ thông tý của hoàng kỳ được mở rộng ra ứng dụng điều trị các bệnh lý đau trong bệnh xương khớp, đau đầu chóng mặt, thiểu năng tuần hoàn não hiệu quả đạt được là rất tốt.

Ngoài ra trong bài còn có XUYÊN KHUNG – ĐÀO NHÂN – HỒNG HOA cũng có tác dụng hoạt huyết khứ ứ hỗ trợ cho Hoàng kỳ. Xuyên khung thì hoạt huyết khắp toàn thân, từ đầu đến chân, từ trong ra ngoài, từ tạng phủ ra kinh lạc, từ kinh lạc vào tạng phủ, cân cốt chỗ nào cũng đến. Đào nhân, Hòng hoa cũng hoạt huyết khứ ứ nhưng xu hướng hoạt huyết trong tạng phủ nhiều hơn. ĐƯƠNG QUY – BẠCH THƯỢC là cặp đôi dành riêng cho can huyết. Đương quy lấy hoạt huyết để bổ huyết, đẩy huyết ứ để sinh huyết mới, bổ phần dương của huyết. Bạch thược nhu can dưỡng huyết, bổ phần âm của huyết. Đương qui và Bạch thược là cặp đôi có tác dụng làm đày đủ can huyết; vì can tàng huyết, là cái bể chứa huyết nên muốn làm gì thì làm khi mà bể huyết được đầy đủ thì mới có sức phân phát huyết đi khắp toàn thân. ĐỊA LONG trong bài này có tác dụng thông kinh hoạt lạc. Kết hợp cả bài này có tác dụng bố khí hoạt huyết thông lạc rất đặc hiệu, đặc trị cho các chứng có CHÍNH KHÍ HƯ HUYẾT HƯ, HUYẾT Ứ. Ứng dụng trong các bệnh lý như di chứng tai biến mạch máu não, liệt VII ngoại biên giai đoạn di chứng, thiếu năng tuần hoàn não, biến chứng thần kinh ngoại biên và biến chứng tuần hoàn mạch máu trong Đái tháo đường type 2, thiểu năng tuần hoàn não, thiếu máu cơ tim…

==>> Xem thêm Thái Sơn Bàn Thạch Thang – Ích khí kiện tỳ dưỡng huyết an thai