Bán Hạ Bạch Truật Thiên Ma Thang – Táo thấp hóa đởm, bình can tức phong

Bài viết Bán Hạ Bạch Truật Thiên Ma Thang – Táo thấp hóa đởm, bình can tức phong – Trích trong sách 60 phương tễ dùng nhiều bậc nhất trong Y học Cổ truyền

Tác giả: Bác sĩ Trịnh Văn Cường

Cách nhớ

1.“Bán Hồng Linh Thảo

Gia vị Bạch truật Thiên ma”

(Có một số sách thay Trần bì bằng Quất hồng)

2.”Nhị trần thang gia Bạch truật Thiên ma”

Thành phần

Gồm có 06 vị Bán hạ, Bạch truật, Trần bì, Phục linh, Thiên ma, Cam thảo.

Cách dùng

Sắc với 1 lát gừng, 2 quả táo

Công dụng

Táo thấp hóa đởm, bình can tức phong

Chủ trị phong đởm nhiễu ở trên (Chóng mặt, đau đầu, ngực khó chịu, buồn nôn, rêu lưỡi trắng cáu, mạch huyền hoạt)

==>> Xem thêm: Bối Mẫu Qua Lâu Tán – Thanh nhiệt nhuận phế, hóa đàm chỉ khái

PHÂN TÍCH

Bài Bán hạ bạch truật thiên ma thang là giữ nguyên bài Nhị trần thang gia thêm Bạch truật và Thiên ma. Bài Nhị trần thang tác dụng là táo thấp hóa đàm lý khí hòa trung chủ trị chửng thấp đàm. Bài Bán hạ bạch truật thang tác dụng kiện tỳ táo thấp, hóa đàm tức phong chủ trị chứng phong đàm, có các triệu chứng đau đầu chóng mặt, đờm nhiều, ngực đầy. THIÊN MA vị ngọt tính bình là vị thuốc chỉ đi vào kinh can có tác dụng bình can tức phong bất luận là hư hay thực, trong mọi trường hợp can dương vượng can phong động đều có thể dùng thiên ma. Nhắc đến can phong nội động là phải nhớ ngay đến Thiên ma.

TRẦN BÌ hành khí kiện tỳ, táo thấp hòa đàm, hành khí để táo thấp để hóa đàm. Tỳ ưa táo ghét thấp, mà tỳ hư thì trước sau kiểu gì cũng sinh ra thấp, mà thấp trệ thì hay sinh ra đàm; chính vì lẽ đó trần bì hay ở điểm vừa hành khí kiện tỳ – tăng cường chức năng của tỳ, đồng thời lại tiêu diệt được cái thứ mà tỳ ghét nhất là thấp và đàm do trệ mà tạo ra; cái hành khí của tràn bì giúp cho tỳ vận hành trơn tru, trơn lợi. BÁN HẠ chủ yếu đi vào tỳ phế vị, mạnh về táo thấp kiện tỳ tiêu đàm, điều hòa vị khí giáng nghịch để chống nôn ọe. Phàm các chứng tỳ thấp đàm thịnh ho suyễn và vị mất đi chức năng điều hòa, bị nôn ngược thì Bán hạ luôn là vị đày quan trọng. Theo diễn biến ngũ hành tỳ thổ sinh phế kim nên khi thấp đàm trệ ở tỳ trước sau gì cũng ảnh hưởng đến phế, do đó mà Bán hạ vào cả tỳ vị cả phế để táo thấp kiện tỳ tiêu đàm, phòng trường hợp đàm thấp ảnh hưởng đến phế. Cặp ba vị Thiên ma, Bán hạ và Trần bì trở thành cặp thuốc chính có tác dụng chính chữa đau dẫu, chóng mặt do phong đàm.

BẠCH TRUẬT kiện tỳ táo thấp, cùng với Bán hạ , Thiên ma trừ thấp hóa đàm, chữa chóng mặt. BẠCH LINH kiện tỳ lợi thủy tham thấp, làm mạnh tỳ làm hết thấp từ đó đàm được được hóa. CAM THẢO điều hòa trung tiêu, bổ ích Tỳ thô làm cho tỳ mạnh thì thấp hóa đàm tiêu. Hai vị bạch linh, cam thảo giúp củng cố trung tiêu. Ngoài ra có thê thêm Sinh khương và Đại táo để điều hòa tỳ vị.

==>> Xem thêm: Bài thuốc Chỉ Khái Tán – Sơ biểu tuyên phế chỉ khái hóa đàm