Bài viết THẬP HƯƠNG PHẢN (HỒI) SINH ĐƠN – Trấn kinh an thần, khai khiếu hóa đàm.
Tham khảo sách Những bài thuốc Cổ phương đặc hiệu, Phần 1 – Nhà xuất bản Y học – Tải file PDF Tại đây.
Tác giả: TTND. BS Nguyễn Xuân Hướng.
LAI LỊCH BÀI THUỐC
Quyển 3 trong sách ’’Xuân cước tập” của Mạch Vân Thụy nhà Thanh.
THÀNH PHẦN CỦA BÀI THUỐC
Trầm hương 1 lạng.
Cương tàm (sao với cám) 1 lạng.
Đinh hương 1 lạng.
Nhũ hương (sao giấm) 1 lạng.
Đàn hương 1 lạng.
Mông thạch (nung lên) 1 lạng.
Thạch mộc hương 1 lạng.
Qua lâu tử (nhân) sao 1 lạng.
Hoắc hương 1 lạng.
Hương phụ (chích giấm) 1 lạng.
Giáng hương 1 lạng.
Liên tử tâm (tâm sen) 1 lạng.
Kha tử nhục (cùi Kha tử) 1 lạng.
Xạ hương 5 đồng cân.
Cam thảo 2 lạng.
Hổ phách 1 lạng.
Chu sa 1 lạng.
Ngưu hoàng 5 đồng cân.
Dầu tô hợp hương 1 lạng.
Hoàng uất kim (uất kim thái ra có màu vàng) 1 lạng.
Thiên ma 1 lạng.
Băng phiến 2 đồng cân phân.
An tức hương 1 lạng.
23 vị thuốc nói trên có trọng lượng chung là 22 lạng 2 đồng cân 5 phân.
=> Xem thêm: SA KHÍ ĐƠN (SA DƯỢC) – Khư thử tà uế, khai khiếu giải độc.
CÁCH CHẾ
Dạng viên mật
Tán bột: Trước hết tán bột Chu sa thành bột cực mịn, lần lượt tán An tức hương, Hổ phách thành bột nhỏ rồi qua rây. Xạ hương, Ngưu hoàng, Bảng phiến cũng lần lượt tán thành bột nhỏ rồi qua rây. Những vị thuốc còn lại, trừ dầu Tô hợp hương, Qua lầu nhân ra, còn lại 15 vị trong đó có Trầm hương cùng cho tán bột nhỏ, qua rây. Sau đó giã nát Qua lâu nhân, rồi tiếp tục trộn với thuốc bột cùng tán nhỏ và qua rây.
Cách pha trộn màu: Lấy 1 lạng bột Chu sa, cho vào trong cối tán thuốc (bát tán thuốc) bằng đá nháp, tiếp đến cho bột Xạ hương, Ngưu hoàng, Băng phiến gồm 1 lạng 2 đồng cân 5 phân, bột Hổ phách 1 lạng, bột Trầm hương cùng các bột khác là 17 lạng, lần lượt tán đều theo cách trộn màu rồi qua rây.
Làm viên: Lấy mật canh (cứ 16 lạng thuốc bột, dùng chừng 16 lạng mật đã canh) hòa tan với dầu Tô hợp hương trong bài thuốc rồi cùng trộn đều với thuốc bột nói trên, thành một nắm thuốc mềm dẻo, chia thành từng cục, vê thành thỏi rồi làm viên, sấy khô.
Bọc lót làm áo: Sau khi để thuốc viên nguội rồi, lấy kim bạc (vàng dát cực mỏng động vào là tan) rắc đầy vào thuốc viên, lăn lắc làm áo bọc lót màu vàng bên ngoài.
Quy cách: Mỗi viên thuốc nặng 2 đồng cân (trong đó có chừng 1 đồng cân thuốc bột).
Đóng gói: Bọc kín trong giấy nến cho vào lọ hoặc cho vào hộp gói kín lại.
Bảo quản cất giữ: Để trong phòng kín, khô ráo râm mát.
CÔNG NĂNG
Thấu kinh an thần, khai khiếu hoá đàm.
CHỦ TRỊ
Khí uất hôn mê chân tay lạnh toát cứng đờ (khí uất hôn quyết), hàm răng cắn chặt, đờm rãi tắc đầy, thần trí không tỉnh táo, nói năng cuồng loạn lung tung, khi khóc khi cười.
CÁCH DÙNG VÀ LIỀU LƯỢNG
Mỗi lần uống 1 viên, mỗi ngày uống từ I đến 2 viên, uống với nước đun sôi để ấm.
KIÊNG KỴ
Phụ nữ có thai cấm uống, kiêng tức giận, kiêng ăn các thứ cay, nóng, bốc hỏa.
GHI CHÚ THÊM
Nguyên bài thuốc (Nguyên phương) trong sách “Xuân cước tập” có tên là Thập hương phản hồn đơn (đan).
=> Tham khảo: THẬP KHÔI HOÀN – Lương huyết chỉ huyết (mát máu, cầm máu).