Thanh Vị Tán – Bài thuốc thanh vị lương huyết hiệu quả

Bài viết Thanh Vị Tán – Bài thuốc thanh vị lương huyết hiệu quả – Tác giả: Bác sĩ Trịnh Văn Cường

Thanh vị tán dùng Hoàng liên

Thăng ma, Sinh địa vẹn tuyền trước sau

Đương quy, Mẫu đơn đi đầu

Thạch cao thanh nhiệt ngõ hầu nhiệt thanh

Đau răng chảy máu chóng lành

Miệng lở thổ huyết nục thành máu cam

Cách nhớ

“Đương qui Sinh địa Đan bì

Hoàng liên thanh nhiệt hạp cùng Tháng ma”

Thành phần

Gồm có 5 vị Sinh địa hoàng, Đương quy, Mẫu đơn bì, Hoàng liên, Thăng ma

Cách dùng

Nguyên là thuốc bột, nay hay làm thuốc thang, sắc nước uống

Công dụng

Thanh vị lương huyết. Chủ trị tích nhiệt ở vị: Đau răng kéo lên tận đầu óc, mặt hay nóng bừng, sợ nóng thích lạnh, hoặc lợi lở loét, hoặc teo lợi chảy máu, hoặc môi lưỡi má mang tai sưng đau, miệng thở ra nóng hôi, miệng lưỡi khô táo, lưỡi đỏ rêu vàng, mạch hoạt đại mà sác.

==>> Xem thêm: Long Đởm Tả Can Thang – Tả can đởm thực hỏa, thanh hạ tiêu thấp nhiệt

PHÂN TÍCH

Bài thuốc ở đây gồm 5 vị là Hoàng liên, Sinh địa, Đan bì, Thăng ma và Đương quy (thuộc thành phần bài Thanh vị tán). Chủ chứng vị tích nhiệt làm cho môi lợi lở loét, chảy máu chân răng, hơi thở hôi, đau răng, đau đầu, lưỡi đỏ rêu vàng, mạch huyền sác hoặc mạch sác,… Khi bị nhiệt miệng, điều đầu tiên dù không hẳn là bác sĩ chỉ là một người bình thường chúng ta sẽ nghĩ ngay đến vấn đề ăn uống, do nóng trong người, do trong người có nhiệt,… Nhưng thật tuyệt suy nghĩ đó lại đúng, những người hay ăn đồ cay nóng, đô béo ngọt (đặc biệt các bạn trẻ trẻ hay ăn mấy món chiên rán, nhiều dầu mỡ), hay ở nam giới có một combo cực chất là uống rượu ăn thịt chó (rượu và thịt chó kết hợp với nhau có tính rất nóng, chạy khắp toàn thân). Từ các yếu tố ăn uống đó dẫn đến vị bị tích nhiệt, ngoài ra còn do tình chí cũng dẫn đến vị bị tích nhiệt Mà bình thường thì tỳ lấy thăng làm thuận, vì lấy giáng làm hòa; nghĩa là tỳ phải thăng lên, vị phải giáng xuống thì cơ thể bình thường. Trong trường hợp này vị bị tích nhiệt dẫn đến không chịu giáng xuống mà lại thăng lên (trong khi đó tỳ vị chủ môi lợi), dẫn đến nhiệt áp bức môi lợi mà sinh ra nhiệt miệng, lở loét sưng đau.

HOÀNG LIÊN vị đắng tính hàn vào kinh Tâm, Vị, Tiểu trường có tác dụng thanh nhiệt tả hỏa mạnh nhất, là vị thuốc hàng đầu để vào tâm (sứ dược của tâm), ngoài ra còn thanh tả vị hỏa, thanh nhiệt ở vị cực mạnh. Trong bài này dùng Hoàng liên với tác dụng thanh tả vị hỏa là quân dược.

SINH ĐỊA đi vào huyết phận để thanh nhiệt ở huyết, đồng thời có tác dụng sinh ra tân dịch, cho nên khi sử dụng khi sử dụng sinh địa có tác dụng ước chế tác dụng quá mạnh mẽ của hoàng liên là thần dược.

ĐAN BÌ và ĐƯƠNG QUY. Khi nói đến nhiệt luôn luôn chú ỷ đến tạng can, vì hỏa của can rất dễ thăng tán, khi dương hỏa của can cứ bốc lên thì không bao giờ hết nhiệt được. Cho nên Đan bì có tác dụng kìm hỏa của can lại còn Đương quy bình can, điều huyết. Cặp đôi Đan bì và Đương quy vừa kìm hỏa của can lại vừa bình được can điều huyết. Một khi để hỏa của can bốc lên là rất lằng nhằng, bệnh biến hóa rất phức tạp nên phải đồ phòng ngay từ trong trứng nước.

THĂNG MA trong trường hợp này dùng với tác dụng tán hỏa giải độc, kết hợp với Hoàng liên khiến tan được hỏa thượng viêm, giáng được nhiệt uất, cùng là thuốc dẫn thẳng vào kinh dương minh (Vị thuộc kinh Túc dương minh)

Cả bài này có tác dụng thanh vị nhiệt và lương huyết. Dùng thuốc tán dạng bột, pha nước uống đặc trị nhiệt miệng môi, là bài thuốc cắt cơn nhiệt miệng cấp tính hiệu quả rất tốt. Lưu ý bài này đặc trị nhiệt ở vị thuộc kinh dương minh, còn nhiệt miệng do tâm thì không dùng được. Ngoài ra còn ứng dụng điều trị viêm quanh răng, viêm xoang miệng, xoang miệng lờ loét, đau thần kinh tam thoa

==>> Xem thêm: Ngân Kiều Tán – Bài thuốc tân lương thấu biếu, thanh nhiệt giải độc