Toan Táo Nhân Thang – Dưỡng huyết an thần, thanh nhiệt trừ phiền

Bài viết Toan Táo Nhân Thang – Dưỡng huyết an thần, thanh nhiệt trừ phiền – Trích trong sách 60 phương tễ dùng nhiều bậc nhất trong Y học Cổ truyền

Tác giả: Bác sĩ Trịnh Văn Cường

Cách nhớ

“Táo nhân Tri mẫu an thần

Phục linh Cam thảo đi cùng Xuyên khung”

“Toan táo Cam thảo Xuyên khung

Phục linh Tri mẫu dùng chung trừ phiền”

Thành phần

Gồm có 05 vị Toan táo nhân, Phục linh, Tri mẫu, Xuyên khung, Cam thảo.

Cách dùng

Sắc nước uống ngày 1 thang

Công dụng

Dưỡng huyết an thần, thanh nhiệt trừ phiền.

Chủ tri hư lao, hư phiền không ngủ được, hồi hộp mồ hôi trộm, đầu váng, mắt hoa, họng khô, miệng táo, mạch huyền tế.

==>>> Xem thêm: Bảo Hòa Hoàn – Bài thuốc tiêu thực hòa vị chữa các loại thực tích

PHÂN TÍCH

Để hiểu được lý của bài Toan táo nhân thang cần hiểu rõ được hai trạng thái. Thứ nhất là tình chí uất kết làm can khí uất, can khí uất hóa hỏa, hỏa thiêu đốt âm huyết của can, nghĩa là can khí uất làm hao huyết Thứ hai là can huyết hư không chế ước được can hỏa, làm can hỏa bốc lên động đến tâm hỏa. Như vậy cơ chế bệnh sẽ là can khí uất – can huyết hư – tâm hỏa động. Và đây chính là chứng của bài Toan táo nhân thang. Can có đặc điểm làm tang thần, khi can huyết hư làm cho hồn không chỗ nương náu nên không ngủ được, rất khó vào giấc, khi vào giấc thì hay giật mình mà tình giấc, đầu váng mắt hoa, họng khô táo, mạch huyền tế.

TOAN TÁO NHÂN vị ngọt chua chủ yếu đi vào Tâm và Can, sờ trường là bổ can yên tâm, định thần trừ phiền muộn, bứt rứt. Rất phù hợp với các chứng can huyết bất túc. Ngoài ra còn có tính thu liễm mồ hôi sinh tân dịch. Trong bài này toan táo nhân đóng vai trò là quân dược, có thể dùng lượng nhiều.

Hỗ trợ Toan táo nhân có xuyên khung, bạch linh, tri mẫu. XUYÊN KHUNG vừa bổ huyết vừa điều can huyết, trên thì thượng hành đầu mục chữa đàu thống, dưới thì sơ can giải uất; là một vị đa công năng. Chính vì vậy mà trong trường họp này chọn Xuyên khung mà không chọn Đương quy. BẠCH LINH hỗ trợ toan táo nhân tăng tác dụng an thần đồng thời lại có thêm tác dụng kiện tỳ sinh huyết. TRI MẪU vị đắng lạnh vào tỳ vị thận, bổ vào phàn âm bất túc, lại thanh vào hư hỏa nội nhiễu, thanh nhiệt giáng hỏa; đều có công năng kiêm cả tư dưỡng và thanh lọc.

CAM THẢO hoãn cấp điều trung và điều hòa các vị thuốc. Cả bài có tác dụng dưỡng huyết an thần, thanh nhiệt trừ phiền. Bài này phạm vi tác dụng hẹp hơn bài Thiên vương bổ tâm đan, chủ yếu tác động vào trục can khí uất – can huyết hư – tâm hỏa động. Cho nên có thể dùng trong các trường họp như trầm uất, thần kinh suy nhược, mất ngủ, hội chứng tắt dục ở người cao tuổi…

==>> Xem thêm: Thiên Vương Bổ Tâm Đan – Tư âm dưỡng huyết, bổ tâm an thần