Tải PDF Sách Vi sinh học tại đây
Giới thiệu sách Vi sinh học
Sách Vi sinh học được biên soạn bởi các giảng viên Khoa Dược, Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh, chủ biên bởi PGS. TS. Nguyễn Văn Thanh và được thẩm định bởi Hội đồng chuyên môn của Bộ Y tế. Nội dung sách dựa trên chương trình khung do Bộ Giáo dục & Đào tạo và Bộ Y tế ban hành, nhằm đáp ứng nhu cầu đào tạo Dược sĩ Đại học.
Kiến thức trong sách được thiết kế khoa học, chia thành 15 bài với cấu trúc rõ ràng: mục tiêu, nội dung chuyên môn, câu hỏi lượng giá và tài liệu tham khảo. Sách cung cấp những thông tin cơ bản và cập nhật về vi sinh gây bệnh, từ cơ chế chuyển hóa, quá trình lên men vi sinh vật đến các chế phẩm probiotic. Ngoài ra, sách cũng giới thiệu các cơ chế gây bệnh và phương thức truyền nhiễm của các bệnh nhiễm khuẩn.
Đối tượng hướng đến chủ yếu của sách là sinh viên ngành Dược, nhưng sách cũng phù hợp làm tài liệu tham khảo cho sinh viên các ngành y học khác. Với sự đầu tư kỹ lưỡng từ nội dung đến hình thức, sách Vi sinh học là một nguồn tài liệu quý giá, hỗ trợ quá trình học tập và nghiên cứu.
Tóm tắt nội dung sách
Phần I: Vi sinh học đại cương
Bài 1: Giới thiệu vi sinh vật học
Giới thiệu khái quát về vi sinh vật học, bao gồm đối tượng nghiên cứu và nhiệm vụ của ngành. Trình bày lược sử phát triển của vi sinh học, từ những bước đi đầu tiên đến các thành tựu khoa học hiện đại, cùng hệ thống phân loại vi khuẩn dựa trên các tiêu chí khác nhau.
Bài 2: Tế bào vi khuẩn
Nội dung phân tích chi tiết hình dạng và cách sắp xếp tế bào vi khuẩn trong môi trường tự nhiên. Giới thiệu cấu trúc tế bào vi khuẩn, bao gồm thành tế bào, màng tế bào, chất nguyên sinh và các thành phần bên trong.
Bài 3: Dinh dưỡng và tăng trưởng của vi khuẩn
Nội dung tập trung vào các yếu tố dinh dưỡng cần thiết cho sự sống của vi khuẩn, như nguồn carbon, nitơ và các chất vi lượng. Mô tả quá trình sinh trưởng của vi khuẩn, từ giai đoạn khởi động đến pha tăng trưởng logarit. Phần ứng dụng trình bày các yếu tố kiểm soát trong sản xuất công nghiệp và y tế.
Bài 4: Sự trao đổi chất của vi sinh vật
Cung cấp kiến thức về các quá trình trao đổi chất, gồm phân giải đường hexose, hô hấp hiếu khí, kỵ khí và lên men. Giải thích quá trình hóa thẩm thấu ở vi khuẩn và oxy hóa không hoàn toàn. Phân tích cách vi sinh vật sử dụng năng lượng để duy trì sự sống và tăng trưởng.
Bài 5: Di truyền vi khuẩn
Nội dung trình bày về vật liệu di truyền của vi khuẩn, giải thích cơ chế di truyền của vi khuẩn thông qua sự sao chép nhiễm sắc thể, các kiểu sao chép ADN ở vi khuẩn E. coli. Trình bày các hình thức tái tổ hợp di truyền và sự truyền tính trạng, giúp người học hiểu rõ hơn về cách vi khuẩn thích nghi và tiến hóa trong môi trường.
Bài 6: Sự liên hệ giữa vật chủ và vi khuẩn
Thảo luận mối quan hệ giữa vi khuẩn và cơ thể vật chủ, bao gồm cơ chế gây bệnh nhiễm và năng lực phát sinh bệnh. Phân tích sự tương tác giữa hệ thống miễn dịch và hoạt động của vi sinh vật.
Bài 7: Kháng nguyên – Kháng thể
Phân tích cấu trúc và tính chất, phân loại của kháng nguyên và kháng thể, đồng thời giải thích vai trò của chúng trong đáp ứng miễn dịch.
Bài 8: Phản ứng huyết thanh
Giới thiệu các loại phản ứng huyết thanh, đặc điểm của chúng và ứng dụng trong chẩn đoán bệnh. Trình bày kỹ thuật miễn dịch men (ELISA) – một công cụ quan trọng trong nghiên cứu y sinh và xét nghiệm lâm sàng.
Bài 9: Phản ứng quá mẫn
Nội dung đầu tiên trong bài là so sánh giữa quá mẫn và miễn dịch. Tiếp theo là phân loại phản ứng quá mẫn, từ quá mẫn tức thời đến phản ứng kiểu chậm. Nội dung phân tích kỹ về cơ chế của các phản ứng này trong miễn dịch và bệnh lý.
Bài 10: Sự đề kháng kháng sinh ở vi khuẩn
Phân loại các kiểu đề kháng và phân tích cơ chế tác động của kháng sinh lên tế bào vi khuẩn, đồng thời lý giải sự xuất hiện và phát triển của hiện tượng đề kháng kháng sinh.
Phần II: Vi sinh vật gây bệnh
Bài 11: Vi khuẩn đường ruột
Nội dung phân loại vi khuẩn đường ruột, bao gồm các nhóm chính là: Enterobacteriaceae, Pseudomonaceae, vi khuẩn lactic. Trình bày đặc điểm nuôi cấy, cấu trúc kháng nguyên và độc tố của các vi khuẩn gây bệnh đường ruột. Trình bày chi tiết về các nhóm vi khuẩn gây bệnh đường ruột và ảnh hưởng của chúng lên sức khỏe cộng đồng.
Bài 12: Vi khuẩn gây bệnh lây qua đường sinh dục
Giới thiệu các vi khuẩn gây bệnh qua đường sinh dục như Neisseria gonorrhoeae (bệnh lậu), Treponema pallidum (bệnh giang mai), Haemophilus ducreyi (bệnh hạ cam mềm) và các vi khuẩn gây viêm đường tiết niệu không phải lậu cầu. Mô tả đặc điểm, cơ chế lây nhiễm và chẩn đoán, điều trị đối với từng loại.
Bài 13: Vi khuẩn gây bệnh qua đường không khí
Tập trung vào các bệnh lý có nguyên nhân từ vi khuẩn gây bệnh qua đường không khí như bệnh do Streptococci, lao ( gây ra bởi Mycobacterium tuberculosis), bạch hầu ( gây ra bởi Corynebacterium diphtheriae), và các bệnh do vi khuẩn não mô cầu, phế cầu gây ra.
Bài 14: Vi khuẩn gây bệnh ngoài da
Nội dung bài tập trung vào các vi khuẩn gây bệnh ngoài da như Staphylococcus aureus và vi khuẩn phong (Mycobacterium leprae), bao gồm đặc điểm, cách thức lây nhiễm, dịch tễ, triệu chứng và phương pháp điều trị.
Bài 15: Virus gây bệnh
Trình bày cấu trúc, phân loại, quá trình nhân lên và tác động của virus trên tế bào chủ. Đồng thời, sách cung cấp thông tin về chẩn đoán, điều trị các bệnh do virus gây ra và những virus gây bệnh chủ yếu ở người.