Bài viết NGŨ LẠP HỒI XUÂN ĐƠN – Thanh nhiệt giải độc, thấu đạt từ lý ra biểu, thông đờm.
Tham khảo sách Những bài thuốc Cổ phương đặc hiệu, Phần 3 – Nhà xuất bản Y học – Tải file PDF Tại đây.
Tác giả: TTND. BS Nguyễn Xuân Hướng.
LAI LỊCH BÀI THUỐC
Bài Tiểu nhi vạn bệnh hồi xuân đơn gia giảm, sách “Trung Quốc y học đại từ điển” của Tạ Quan.
THÀNH PHẦN CỦA BÀI THUỐC
Quất hồng
Đởm nam tinh (chưng rượu) Trúc diệp Phục linh Cương tàm (sao cám) Thuyền thoái Sơn xuyên liễu Xích thược Xuyên bối mẫu Hạnh nhân (sao) Ngưu bàng tử (sao) Trân châu (chế với đậu phụ) |
3 lạng 5 đồng cân
3 lạng 5 đồng cân 3 lạng 5 đồng cân 3 lạng 5 đồng cân 2 lạng 2 lạng 2 lạng 3 lạng 5 đồng cân 3 lạng 5 đồng cân 3 lạng 5 đồng cân 2 lạng 5 đồng cân 2 lạng 5 đồng cân 2 lạng 5 đồng cân 1 lạng 5 đồng cân 2 lạng 5 đồng cân 2 lạng 5 đồng cân 1 lạng 5 đồng cân 3 lạng 5 đồng cân 2 lạng 5 đồng cân 4 đồng cân 4 đồng cân 4 đồng cân 1 lạng 4 đồng cân 4 đồng cân 1 lạng |
26 vị thuốc nói trên có trọng lượng chung là 56 lạng.
=> Đọc thêm: VỊ LINH HOÀN – Bài thuốc cổ truyền tiêu trướng, lợi thủy.
CÁCH CHẾ
Dạng viên hồ
Tán bột: Trước hết tán riêng từng vị Ngưu hoàng, Xạ hương, Băng phiến thành bột nhỏ, qua rây. Tê giác, Linh dương giác giũa riêng từng vị một rồi tán thành bột nhỏ, qua rây. Trân châu tán thành bột cực mịn, Hổ phách tán thành bột nhỏ, qua rây. Những vị thuốc khác trừ Đởm nam tinh, Hạnh nhân, Ngưu bàng tử ra, còn lại 16 vị trong đó có Quất hồng tán thành bột thô, lấy một phần bột thô cùng giã nát với Đởm nam tinh, sau đó phơi khô, cùng tán với bột thô còn lại thành bột nhỏ. Sau đó giã nát Hạnh nhân, Ngưu bàng tử ra, rồi tiếp tục trộn với bột thuốc nhỏ, cùng tán nhỏ, trộn đều, qua rây.
Trộn đều: Lấy bột Ngưu hoàng, Xạ hương, Băng phiến mỗi thứ 4 đồng cân, cho vào trong bát (cối) nghiền, lần lượt cùng với bột Trân châu, Hổ phách mỗi thứ 4 đồng cân, bột Tê giác, bột Linh dương giác mỗi thứ 1 lạng và 52 lạng thuốc bột trong đó có Quất hồng, Đởm nam tịnh, tiếp tục cùng tán với nhau, trộn đều.
Làm viên: Lấy riêng 6 lạng bột gạo nếp, cho nước lã vào đun quấy lên thành chất nước dính (hổ loãng), phun rẩy vào thuốc bột nói trên làm thành viên nhỏ, rồi phơi khô trong râm.
Làm áo bọc lót bên ngoài: Cứ 16 lạng thuốc viên, lấy riêng 1 lạng Chu sa, làm áo bọc lót bên ngoài, phơi khô trong râm.
Quy cách: Viên thuốc tròn bóng đều, mặt ngoài có màu đỏ son, mỗi lạng thuốc có chừng 250 viên, mỗi ống đựng 5 viên.
Đóng gói: Đựng vào ống giấy sáp bịt kín, cho vào hộp dán kín.
Bảo quản cất giữ: Để trong nhà nơi khô ráo râm mát.
CÔNG NĂNG
Thanh nhiệt giải độc, thấu đạt từ lý ra biểu, thông đờm.
CHỦ TRỊ
Nhiệt độc quá thịnh, nốt sởi lờ mờ không mọc thoát được, mình nóng, ho, đờm rãi ủng tắc, mắt đỏ, nhiều nước mắt, phiền táo khát nước.
CÁCH DÙNG VÀ LIỀU LƯỢNG
Mỗi lần uống 5 viên, mỗi ngày uống 2 lần, dùng Lô căn (rễ cây lau sậy tươi), sắc lấy nước làm thang hòa tan cho uống, hoặc nghiền nát ra cho uống. Trẻ nhỏ dưới 3 tuổi giảm bớt liều dùng.
CẤM KỴ
Kiêng gió lạnh, kiêng ăn các đồ sống lạnh mỡ ngấy.
=> Tham khảo: NGŨ GIẢN TÁI SINH HOÀN – Bài thuốc giúp tán phong tiêu đàm.