Nếp nhăn cau mày điều trị như thế nào thì hiệu quả?

Nhà thuốc Ngọc Anh – Chương 1: Nếp nhăn cau mày

Nguồn: Sách điều trị nếp nhăn bằng tiêm Botox

Tác giả:  Dr. Rebacca Small, Dalano Hoang

Các nếp nhăn cau mày động được tạo ra do co phức hợp cơ gian mày. Những nếp nhăn này giúp truyền tải cảm xúc khó chịu, bực bội hoặc tức giận. Cho nên, nhu cầu làm giảm những nếp nhăn rất lớn. Điều trị bằng Botulinum toxin cho phức hợp cơ gian mày giúp làm giảm các nếp nhăn cau mày thông qua ức chế sự co cơ và làm phẳng vùng da phủ phía trên.

Chỉ định

Các nếp nhăn cau mày

Nâng đầu cung mày

Giải phẫu

• Nếp nhăn. Nếp nhăn cau mày, hoặc glabellar rhytids, là những nếp nhăn dọc nằm giữa 2 lông mày (xem phần Giải phẫu, hình. 4 và 5)

• Cơ mục tiêu. Botulinum toxin điều trị nếp nhăn cau mày nhắm đến mục tiêu đó là phức hợp cơ gian mày, bao gồm: cơ cau mày, cơ mảnh khảnh, và cơ hạ lông mày (xem phần Giải phẫu, Hình. 1 và 2). Cơ cau mày và cơ hạ lông mày nằm bên dưới cơ trán và cơ mảnh khảnh (Hình .2)

• Chức năng cơ. Sự co của phức hợp cơ gian mày kéo lông mày đi vào trong và xuống dưới (xem phần Giải phẫu; Hình 7 và bảng 1)

• Cơ cần tránh. Phần cơ trán nằm bên cạnh cơ cau mày, cần được tránh trong điều trị phức hợp cơ gian mày.

Đánh giá bệnh nhân

• Đánh giá nếp nhăn cau mày động (xuất hiện khi co cơ) và nếp nhăn cau mày tĩnh (xuất hiện ngay cả khi thả lỏng)

• Đánh giá đồng thời sự co cơ trán và phức hợp cơ gian mày trong khi cau mày (hình 3). Ở những bệnh nhân có sử dụng cả 2 nhóm cơ này khi cau mày thì cần điều trị thêm cơ trán bên cạnh việc điều trị phức hợp cơ gian mày để giúp các nếp nhăn cau mày được bằng phẳng hơn.

1. Frontalis m.: Cơ trán

2. Procerus m.: Cơ mảnh khảnh

3. Corrugator supercilii m.: Cơ cau mày

4. Depressor supercilii m.: Cơ hạ lông mày

5. Orbicularis oculi m.: Cơ vòng mắt

Làm rõ cơ mục tiêu

Hướng dẫn bệnh nhân thực hiện các biểu cảm dưới đây:

• “Cau mày giống như bạn đang tức giận”

• “Tập trung”

Mục tiêu điều trị

• Ức chế hoàn toàn phức hợp cơ gian mày

Tái hoạt botox

– Tái hoạt bột Botox Cosmetic 100UI với 4 mL nước muối pha tiêm (không bảo tồn) (xem phần Giới Thiệu và Những Khái Niệm Cơ Bản, Phương Pháp Tái Hoạt).

– Các sản phẩm botulinum toxin không thể thay thế cho nhau và tất cả những thông tin tham khảo trong chương này là đối với onabotulinumtoxin A (OBTX), cụ thể là sản phẩm nhãn hiệu Botox.

Liều khởi đầu

• Nữ: 20 đơn vị OBTX

• Nam: 25 đơn vị OBTX

Vô cảm

• Vô cảm không cần thiết cho hầu hết các bệnh nhân, tuy nhiên có thể sử dụng túi chườm đá nếu cần

Dụng cụ điều trị

– Bộ dụng cụ tiêm botulinum toxin (xem chương Giới Thiệu và Các Khái Niệm Cơ Bản, Dụng Cụ)

– Lọ Botox đã tái hoạt- Kim 30 G, 1-inch (25.4 mm)

Tổng quan thủ thuật

• Tiêm trong vùng an toàn của nếp nhăn cau mày (Hình 4). Vùng an toàn nằm tối thiểu 1 cm phía trên mào trên ổ mắt trên đường limbus line, và mở rộng xuống phía dưới đến điểm cách ụ gian mày khoảng 1cm. Giới hạn hai bên là hai đường thẳng kéo dài từ bờ ngoài mống mắt đến chân tóc.

• Tổng quan về các điểm tiêm và liều OBXT trong điều trị nếp nhăn cau mày được mô tả ở Hình 5.

• Botulinum toxin được tiêm trong cơ để điều trị nếp nhăn cau mày.

• Tiêm phía dưới vùng an toàn, cách mào trên ổ mắt trên đường limbus line dưới 1 cm sẽ làm tăng nguy cơ sụp mi.

• Tiêm phía bên của vùng an toàn có thể ảnh hưởng đến cơ trán, kết quả làm sụp lông

Kỹ thuật tiêm

1. Đặt bệnh nhân ở tư thế nằm tựa lưng 60 độ

2. Xác định vùng an toàn của nếp nhăn cau mày (Hình 4)

3. Định vị phức hợp cơ gian mày và xác định bờ ngoài của cơ cau mày nằm ở vùng an toàn bằng cách hướng dẫn bệnh nhân co co cơ mục tiêu bằng cách sử dụng các biểu cảm khuôn mặt như đã hướng dẫn ở trên.

4. Xác định các điểm tiêm (Hình 5)

5. Dùng túi chườm đá để vô cảm (nếu cần)

6. Sát khuẩn vùng tiêm với cồn và để khô

7. Thủ thuật viên đứng cùng phía với bên tiêm

8. Khi phức hợp cơ gian mày đang co, đặt mũi tiêm khoảng 1-2 cm trên mào trên ổ mắt tại bờ ngoài của cơ cau mày và trong vùng an toàn. Hướng mũi kim về phía cơ mảnh khảnh và đâm khoảng ½ kim (Hình 6). Tiêm từ từ2.5 đơn vị OBTX với áp lực đẩy đồng điều trong khi rút kim.

9. Điểm tiêm thứ hai được tiêm sâu vào bụng cơ cau mày, điểm này cách điểm tiêm thứ nhất về phía trong và xuống dưới khoảng 1 cm, gần lông mày hơn (Hình 7). Hướng mũi kim về phía cơ mảnh khảnh và đưa lút kim, tiêm từ từ 5 đơn vị OBTX trong khi rút kim lui.

10. Lặp lại liều tiêm như trên cho bên còn lại

11. Điểm tiêm thứ ba tại cơ mảnh khảnh. Thủ thuật viên đứng đối diện với bệnh nhân. Trong khi phức hợp cơ gian mày đang co, tiếp cận từ phía dưới, đâm kim thẳng vào vùng gian mày với độ sâu khoảng ½ kim, từ từ tiêm 2.5-5 đơn vị OBTX (Hình 8)

12. Ấn giữ vùng tiêm, để hướng áp lực ra xa mắt

Kết quả

• Các nếp nhăn cau mày động thường sẽ thấy giảm đi sau 3 ngày điều trị botulinum toxin, và hiệu quả tối đa sẽ thấy sau 1-2 tuần (Hình 1A và 1B) Thời gian tác dụng và khoảng cách điều trị

• Chức năng cơ tại vùng được điều trị sẽ dần dần được hồi phục sau 3-4 tháng điều trị botulinum toxin

• Tiêm lặp lại botulinum toxin cho nếp nhăn cau mày khi phức hợp cơ gian mày bắt đầu co trở lại, trước khi các nếp nhăn xuất hiện trở lại như trước khi điều trị.

Tái khám

Bệnh nhân được hẹn tái khám sau 2 tuần điều trị với botulinum toxin để đánh giá mức độ cải thiện của nếp nhăn cau mày. Nếu nếp nhăn cau mày vẫn còn tồn tại, cần đánh giá những nguyên nhân dưới đây:

• Phức hợp cơ gian mày vẫn co. Cơ của bệnh nhân ở khu vực điều trị có thể lớn hơn so với dự kiến, do đó cần tiêm thêm botulinum toxin để đạt được kết quả mong muốn. Trường hợp phức hợp cơ gian mày vẫn co có thể khắc phục bằng cách tiêm bổ sung thêm 5-10 đơn vị OBTX, tùy thuộc mức độ hoạt động của cơ gian mày.

• Phức hợp cơ gian mày quá lớn. Nếu bờ ngoài của cơ cau mày kéo dài ra khỏi vùng an toàn, thì những phần bị kéo ra đó sẽ không được điều trị. Những phần của cơ cau mày không được điều trị này vẫn sẽ giữ nguyên chức năng và vẫn tạo nên nếp nhăn cau mày ở giữa. Việc điều trị những phần cơ này không được khuyến khích, vì có nguy cơ gây sụp mi mắt và sụp lông mày.

• Cơ trán co cùng với nếp nhăn cau mày. Ở một số bệnh nhân, cơ trán co góp phần làm xuất hiện nếp nhăn cau mày và do đó cần điều trị botulinum toxin cho cả cơ trán để đạt được hiệu quả xóa nhăn cau mày tối ưu. • Các nếp nhăn tĩnh. Những bệnh nhân có nếp nhăn tĩnh ở trên bề mặt và không có sự mất thể tích ở bên dưới thì có thể điều trị liên tiếp nhiều lần với botulinum toxin để thấy rõ hiệu quả. Đối với bệnh nhân có nếp nhăn tĩnh và sâu, đồng thời có sự mất thể tích ở bên dưới, điều trị kết hợp botulinum toxin với filler sẽ mang lại hiệu quả điều trị tốt hơn (Xem phần Phối hợp các phương pháp điều trị thẩm mỹ ở bên dưới).

Biến chứng và xử lý

• Các biến chứng liên quan đến kỹ thuật tiêm nói chung (xem phần Giới Thiệu và Các Khái Niệm Cơ Bản, Biến Chứng)

• Sụp mi mắt (Blepharoptosis)

• Sụp lông mày (Eyebrow ptosis)

Sụp mi mắt là một biến chứng tạm thời, có thể xảy ra khi điều trị nếp nhăn cau mày bằng botulinum toxin, đặc biệt khi tiêm botox quá gần với mào trên ổ mắt tại đường limbus line. Hình 9 là hình ảnh bệnh nhân 3 tuần sau điều trị botulinum toxin cho phức hợp cơ gian mày, sụp mi mắt bên phải và sụp nhẹ lông mày phải. Gọi là sụp mi mắt khi mi mắt hạ xuống 2-3 mm, thường được đánh giá vào cuối ngày khi cơ mỏi. Tình trạng này xảy ra không thường xuyên (1-5%), đa số chỉ một bên, và thường tự hồi phục sau 6 tuần.

Sụp mi mắt có nguyên nhân do botulinum toxin khuếch tán vào vách ổ mắt đến cơ nâng mi trên. Một số sợi cơ của cơ nâng mi trên đi qua vách ổ mắt đến mào trên ổ mắt tại bờ bên, và botulinum toxin có thể khuếch tán vào cơ nâng mi trên tại vị trí này.

Sụp mi mắt có thể điều trị bằng thuốc nhỏ mắt alpha- adrenergic (Thuốc không cần kê đơn), chẳng hạn như: naphazoline/pheniramine (Naphcon-A, 1 giọt/ lần; 4 lần/ ngày vào mắt bị sụp mi) hoặc dung dịch apraclonidine 0.5% (Iopidine, 1 đến 2 giọt/ lần; 3 lần/ ngày). Cả 2 thuốc trên đều giúp co cơ Mueller, giúp nâng mí mắt trên lên. Iopidine được sử dụng riêng cho những trường hợp bị tật khúc xạ, tuy nhiên cần hết sức thận trọng vì có thể làm nặng thêm hoặc làm khởi phát tình trạng tăng nhãn áp tiềm ẩn.

• Sụp lông mày có thể do ức chế phần bên cơ trán khi tiêm botulinum toxin vào phía bên của đường limbus line.

Phối hợp điều trị thẩm mỹ và tối đa hóa hiệu quả

• Nếp nhăn cau mày tĩnh nặng liên quan đến sự thiếu hụt thể tích bên dưới thường đáp ứng với phương pháp điều trị kết hợp botulinum toxin và filler. Hình 10 cho thấy nếp nhăn cau mày tĩnh trước (Hình 10A) và sau 1 tháng (Hình 10B) điều trị kết hợp botulinum toxin cho phức hợp cơ gian mày và làm đầy thiếu hụt thể tích bằng filler

Chi phí

Chi phí điều trị nếp nhăn cau mày bằng botulinum toxin khoảng từ $200- $500 cho 1 liệu trình điều trị hoặc $10- $25 / 1 đơn vị OBTX