[Giải đáp] Men gan cao ảnh hưởng tới sức khoẻ như thế nào?

Nhathuocngocanh.com – Men gan cao chính là dấu hiệu hàng đầu để cảnh báo rằng có thể bạn đang gặp phải một bất thường nào đó ở gan mà có thể rất nguy hiểm đến sức khỏe. Vậy hãy cùng nhà thuốc Ngọc Anh tìm hiểu rõ hơn về tình trạng này để đưa ra hướng khắc phục kịp thời thông qua bài viết dưới đây:

Men gan cao là bệnh gì?

Men gan cao là tình trạng tế bào gan bị phá hủy bởi một tác nhân nào đó. Khi chỉ số men gan càng tăng cao thì có nghĩa là mức độ thương tổn tại gan càng nghiêm trọng hơn. Bệnh này đang có xu hướng ngày càng gia tăng theo thời gian nên mọi người cần hết sức quan tâm đến tình trạng chức năng gan của mình bởi khi men gan tăng thì đó chính là dấu hiệu báo cho bạn biết rằng gan của bạn đang có thể bị viêm hoặc tổn thương để bạn sớm thăm khám và điều trị ngay trong giai đoạn đầu của bệnh.

Phân loại men gan

Men gan được chia làm 4 loại gồm:

• Men gan loại ALT và AST: Đây là 2 loại enzym vô cùng quan trọng vì nó chính là cơ sở để xác định các tổn thương ở gan. Khi nồng độ các men gan này tăng cao thì có thể nó chính là dấu hiệu bạn đang gặp một số bệnh về gan như suy gan, gan nhiễm mỡ, gan bị tổn thương do dùng nhiều bia rượu,… Ngoài ra, các men gan này còn có thể tồn tại trong máu trong máu với một lượng nhỏ để đảm nhận các vai trò khác nhau.
• Men gan loại ALP và GGT thường được gọi chung là chỉ số gan mật. Khi 2 chỉ số này tăng cao, thường là gấp khoảng 10 lần bình thường thì sẽ biểu hiện thành các triệu chứng rõ rệt và đây thường là biểu hiện của tình trạng gan bị tắc hoặc viêm. ((Chuyên gia của Mayoclinic, Elevated liver enzymes, Mayoclinic. Truy cập ngày 3 tháng 11 năm 2021))

Các mức độ của men gan cao

Dựa vào chỉ số men gan mà người ta phân men gan cao thành 3 mức độ:

• Mức độ nhẹ: Là khi chỉ số men gan đo được <5 lần so với chỉ số bình thường.
• Mức độ trung bình: Khi chỉ số men gan đo được tăng gấp 5-10 lần so với chỉ số bình thường.
• Mức độ nặng: Khi chỉ số men gan đo được cao gấp hơn 10 lần chỉ số bình thường.

Triệu chứng của bệnh men gan cao

Khi chỉ số men gan chỉ tăng gấp 1-2 lần so với chỉ số cho phép thì cơ thể thường không có biểu hiện ra triệu chứng rõ rệt nên bản thân người bệnh cũng không nhận ra được mình đang gặp vấn đề về sức khỏe. Chỉ khi các chỉ số men gan cao trong cơ thể tăng gấp hơn 5 lần thì các triệu chứng điển hình của bệnh mới bắt đầu trở nên rõ ràng. Cụ thể các triệu chứng của men gan cao là:

Vàng da, vàng mắt

Đây là 2 dấu hiệu điển hình, dễ quan sát nhất để báo hiệu rằng gan đang gặp vấn đề. Tình trạng này xuất hiện là do khi gan bị tổn thương thì gan sẽ không thể hoàn thành được chức năng chuyển hóa và đào thải vốn có nên lượng sắc tố mật bilirubin trong cơ thể mà không được đào thải sẽ giải phóng hết vào máu, gây ra hiện tượng da và mắt bị vàng. Khi quan sát kỹ các vị trí khác trên cơ thể như móng, khoang miệng thì bạn cũng sẽ thấy các vị trí này có màu vàng hơn bình thường.

Nước tiểu đậm màu kèm theo phân sống hoặc nhạt màu

Khi gan tổn thương, các dịch tiêu hóa sẽ bắt đầu thẩm thấu vào máu gây ra hiện tượng đầy hơi, chướng bụng và phân nhạt màu. Đây là dấu hiệu cảnh báo cho bạn là có thể gan đang gặp phải các tổn thương rất nặng nên bạn cần phải đi khám gan ngay để có hướng điều trị kịp thời.

Da cảm thấy ngứa

Triệu chứng này xuất hiện là khi gan bị tổn thương không thực hiện được chức năng đào thải độc tố trong cơ thể thì các độc tố tồn đọng này có thể tích tụ lại dưới da, gây nên tình trạng ngứa da.

Phù nề

Cũng tương tự như bị ngứa da, do độc tố không được đào thải ra khỏi cơ thể sẽ tích tụ lại và gây ra phù nề một số vị trí trên cơ thể, nhất là ở các chi.

Một số triệu chứng không điển hình khác

Đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn, mệt mỏi, chán ăn,… cũng là những triệu chứng thường xuyên xuất hiện trên các bệnh nhân có tổn thương ở gan.

Nếu cơ thể xuất hiện bất kỳ một trong các triệu chứng kể trên thì bạn nên đến bác sĩ để được thăm khám, chẩn đoán, phát hiện và điều trị kịp thời nếu gan có bất thường.

Nguyên nhân gây tăng men gan

Uống quá nhiều bia rượu

Nếu thuốc lá là nguyên nhân chính gây ra các bệnh về phổi thì rượu bia chính là tác nhân hàng đầu gây ra các vấn đề về gan. Khi sử dụng bia rượu quá nhiều và thường xuyên trong thời gian dài thì chức năng gan cũng sẽ bắt đầu suy giảm từng ngày.

Do virus viêm gan

Theo Bộ Y tế công bố thì hiện nay có 5 loại virus viêm gan điển hình nếu xâm nhập vào cơ thể thì sẽ phá hủy rất nghiêm trọng các tế bào gan khiến cho gan gặp phải các tổn thương khó phục hồi bao gồm: Virus viêm gan A, B, C, D, E. Các virus này khi vào cơ thể sẽ làm tăng nguy cơ gây xơ gan và ung thư gan cho chủ thể.

Tác dụng phụ do dùng một số thuốc

Việc tự ý dùng thuốc, đặc biệt là các thuốc kháng sinh, giảm đau, giảm viêm,… khi chưa có chỉ định của bác sĩ thì cũng làm tăng nguy cơ khiến cho gan bị tổn thương. Lý do là bởi vì các thuốc này chủ yếu chuyển hóa qua gan, khi quá lạm dụng sử dụng thì sẽ khiến cho gan phải làm việc quá sức dẫn đến gan bị quá tải và tổn thương.

Chế độ ăn uống thiếu khoa học

Nếu bạn ăn nhiều các loại thực phẩm không rõ nguồn gốc, không hợp vệ sinh, chứa nhiều các chất bảo quản, độc tố thì gan sẽ phải làm việc hết công suất để xử lý các chất này ra khỏi cơ thể, để ngăn chặn tối đa việc cơ thể bị tổn thương. Khi đó, tế bào gan sẽ từ từ chết dần và gan cũng sẽ ngày càng yếu đi.

Di chứng của một số bệnh lý

Suy tim, đái tháo đường, các bệnh lý về đường mật, viêm tụy,… cũng là những yếu tố gây rối loạn quá trình chuyển hóa bình thường của gan nên cũng rất dễ làm cho men gan bị tăng. ((Lana Burgess (on July 23, 2019), Elevated liver enzymes: Everything you need to know, MedicalNewsToday, Truy cập ngày 3 tháng 11 năm 2021))

Tăng men gan ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe?

Khi gan bị tổn thương, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời thì sẽ gây ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe, nghiêm trọng hơn là người bệnh có thể tử vong. Một số hậu quả xảy ra khi men gan tăng cao như:

Tăng nguy cơ tử vong: Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, khi mà chỉ số AST tăng gấp 2 lần bình thường thì nguy cơ tử vong sẽ tăng lên 32%, nếu chỉ số này tiếp tục tăng hơn nữa thì nguy cơ tử vong sẽ lên đến 78%. Còn đối với men gan ALT thì nguy cơ tử vong có giảm hơn một chút nhưng vẫn lên đến 21% khi chỉ số này tăng lên gấp đôi và 59% khi chỉ số này tăng hơn gấp đôi so với bình thường.

Dấu hiệu cảnh báo về các bệnh về gan như: Xơ gan, u gan, ung thư gan, gan nhiễm mỡ,… Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời thì các bệnh này sẽ tiến triển nghiêm trọng hơn và có thể dẫn đến tử vong.

Điều trị men gan cao

Khi đi khám, tùy theo tình trạng và mức độ nghiêm trọng của người bệnh mà các bác sĩ sẽ đưa ra các hướng điều trị khác nhau, co thể là:

• Nếu người bệnh tăng men gan là do lạm dụng rượu bia thì hướng điều trị hàng đầu là khuyên bệnh nhân bỏ ngay thói quen độc hại này và kết hợp với chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt hợp lý để cơ thể nhanh chóng được phục hồi.
• Với các trường hợp tổn thương gan do virus thì cần dùng các thuốc kháng sinh, thuốc hạ men gan và bảo vệ gan để tiêu diệt các tác nhân gây bệnh.
• Còn với các trường hợp tổn thương gan nhẹ, chỉ cần phục hồi chức năng gan thì bác sĩ có thể chỉ định cho bệnh nhân sử dụng một số loại thuốc hỗ trợ.

Bạn nên đi khám sức khỏe định kỳ 6 tháng hoặc ít nhất là mỗi năm 1 lần để phòng ngừa, phát hiện, điều trị kịp thời nếu chẳng may gặp bất kỳ vấn đề gì về sức khỏe sẽ giúp rút ngắn thời gian điều trị bệnh.

Phòng ngừa men gan cao ngay tại nhà

Như đã nói, các triệu chứng của men gan cao chỉ biểu hiện rõ rệt khi các chỉ số men gan đã tăng lên gấp rất nhiều lần so với bình thường nên cũng đồng nghĩa với việc là các bệnh về gan khi phát hiện trong giai đoạn này cũng đã ở mức khá nghiêm trọng rồi. Lúc này, sức khỏe người bệnh dường như đã bị tổn thương rất nặng. Do đó, để hạn chế tối đa các trường hợp không mong muốn có thể xảy ra với sức khỏe thì bạn đọc nên có ý thức bảo vệ sức khỏe của bản thân ngay từ bây giờ bằng một số gợi ý rất đơn giản dưới đây:

• Bổ sung nhiều rau quả vào chế độ dinh dưỡng hàng ngày: Rau xanh cung cấp rất nhiều các vitamin, chất khoáng, chất xơ cần thiết cho cơ thể với vai trò đốt cháy hết mỡ thừa và cholesterol trong gan. Từ đó nồng độ men gan sẽ luôn được duy trì ở mức cho phép, giúp gan khỏe mạnh hơn. Một số loại rau rất tốt cho cơ thể mà bạn nên bổ sung nhiều vào bữa ăn, đặc biệt là các loại rau thuộc họ cải: Rau bina, bắp cải,…

• Bổ sung nhiều thực phẩm có tính oxi hóa: Các thực phẩm này mặc dù không có chức năng làm giảm nồng độ men gan nhưng sẽ giúp cho men gan được duy trì ở mức ổn định nên rất hiệu quả để giúp cho gan được hoạt động tốt hơn. Cụ thể như: Các loại hạt, củ cải đường, bơ,…
• Bổ sung vitamin C: Giúp tăng cường sức đề kháng cho cơ thể, hỗ trợ quá trình hồi phục của gan. Ngoài bổ sung trực tiếp vitamin C bằng các thực phẩm chức năng thì bạn có thể gián tiếp cung cấp vitamin C vào cơ thể thông qua các thực phẩm ăn hàng ngày như ăn: Bưởi, cam, quýt,…
• Giảm cân với người béo phì: Thừa cân là yếu tố nguy cơ hàng đầu làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh về gan cũng như các bệnh về tim mạch nên giảm cân chính là giải pháp tốt cho mọi cơ quan trong cơ thể.
• Tập thể dục hàng ngày: Bạn nên tập thể dục ít nhất 10-15 phút mỗi ngày để cải thiện sức khỏe cũng như giúp đào thải bớt độc tố trong cơ thể qua mồ hôi, hạn chế gánh nặng làm việc cho gan.
• Uống nhiều nước: Gan được cung cấp đủ nước sẽ làm việc hiệu quả hơn nên hãy bổ sung đủ nước cho cơ thể nhất là vào các thời điểm quan trọng trong ngày như: Sau khi ngủ dậy, sau khi ăn hay trước khi đi ngủ để gan hoạt động tốt hơn.
• Không sử dụng các chất kích thích như: Rượu bia, thuốc lá sẽ khiến cho gan bị phá hủy rất nhanh.
• Không tự ý sử dụng thuốc mà cần tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định của bác sĩ.

Các biện pháp phòng chống tăng men gan ở trên cũng đã giúp bạn trả lời luôn cho câu hỏi men gan cao thì nên ăn gì rồi đúng không? Chỉ cần thay đổi một chút trong thói quen sinh hoạt và ăn uống sẽ giúp bạn phòng chống được rất nhiều bệnh đó!

Ca lâm sàng

Bệnh nhân nam, 45 tuổi, đi khám sức khỏe định kỳ vì muốn mua bảo hiểm nhân thọ. Anh ấy cảm thấy “hoàn toàn khỏe mạnh”. Tiền sử bệnh lý ghi nhận: một đợt viêm mô tế bào và gãy xương đòn do chơi bóng đá tại trường trung học. Hiện tại, anh ấy là người giám sát tại một trung tâm chăm sóc khách hàng. Anh ấy là chỉ có một mối quan hệ khép kín: một vợ một chồng và sống với vợ và hai con. Kết quả cận lâm sàng cho thấy như sau:

Xét nghiệm nào sau đây là phù hợp nhất cho bệnh nhân:

1. Huyết thanh chẩn đoán virus (Virus serology testing).
2. Thu thập thêm tiền căn dùng thuốc và rượu bia.
3. Siêu âm bụng.
4. Đo nồng độ đồng trong nước tiểu, đồng huyết thanh và ceruloplasmin.
5. Xét nghiệm sắt huyết thanh và ferritin.

Đáp án B: Thu thập thêm tiền căn dùng thuốc và rượu bia.

Aspartate aminotransferase (AST) và alanine aminotransferase (ALT) được phân bố rộng khắp cơ thể, với sự hiện diện và hoạt động của AST trong gan, tim, thận và cơ xương. Mặc dù ALT cũng hiện diện với số lượng ít hơn trong thận, tim và cơ xương, nhưng nó là chủ yếu được tìm thấy ở gan và do đó đặc hiệu hơn đối với tổn thương tế bào gan.

Bệnh nhân trong trường hợp này có men gan tăng nhẹ (<250 U/L), không có triệu. Bước đầu tiên trong việc đánh giá là nên sàng lọc cẩn thận tất cả các yếu tố nguy cơ viêm gan, bao gồm uống thuốc và rượu, đi du lịch bên ngoài Hoa Kỳ, truyền máu, hoặc quan hệ tình dục có nguy cơ cao. Các yếu tố này sẽ cung cấp cái nhìn sâu sắc về nguyên nhân tăng transaminase có thể do rượu, thuốc (ví dụ: NSAlDs, kháng sinh, chất ức chế HMG-CoA reductase, thuốc chống động kinh, thuốc lao, thảo dược, chế phẩm), hoặc tác nhân virus.

Sau khi hỏi kỹ bệnh nhân về bệnh sử của anh ta và yêu cầu anh ta ngừng sử dụng rượu và thuốc, bước tiếp theo trong quá trình đánh giá là lặp lại các xét nghiệm chức năng gan. Nếu transaminase vẫn tiếp tục tăng trong khoảng thời gian sáu tháng, thì chúng được phân loại là tăng mạn tính. Sau đó, nên tiến hành xét nghiệm viêm gan siêu vi B và C, bệnh hemochromatosis và gan nhiễm mỡ để đánh giá thêm tình trạng tăng mạn tính. Nếu các xét nghiệm này không có gì đặc biệt, nên tiến hành tìm kiếm các bệnh lý cơ (ví dụ, viêm đa cơ) và bệnh tuyến giáp.

(Lựa chọn A) Bệnh nhân này không có yếu tố nguy cơ rõ ràng đối với bệnh viêm gan siêu vi. Do đó, việc sử dụng thuốc và rượu của anh ta phải được kiểm tra trước.

(Lựa chọn C) Siêu âm bụng sẽ không đặc biệt rõ ràng ở bệnh nhân tăng aminotransferase không triệu chứng trừ khi nghi ngờ bệnh lý túi mật.

(Lựa chọn D) Các xét nghiệm này được sử dụng để loại trừ bệnh Vifilson, đây không phải là chẩn đoán có khả năng xảy ra ở một người đàn ông trung niên không có triệu chứng với bệnh bệnh sử và thăm khám không có gì nổi bật. Tuy nhiên, các xét nghiệm này có thể được chỉ định sau khi đã loại trừ tất cả các nguyên nhân gây viêm gan thông thường.

(Lựa chọn E) Những xét nghiệm này được sử dụng để loại trừ bệnh hemochromatosis, đây là một chẩn đoán có thể xảy ra ở một người đàn ông trung niên không có triệu chứng, thăm khám bình thường. Tuy nhiên, các nguyên nhân phổ biến hơn của bệnh viêm gan nên được loại trừ trước khi xét nghiệm các nguyên nhân bất thường khác.

Kết luận:

Khi đánh giá tăng aminotransferase không triệu chứng, bước đầu tiên là khai thác bệnh sử kỹ lưỡng để loại trừ các yếu tố nguy cơ viêm gan (ví dụ: sử dụng rượu hoặc ma túy, du lịch nước ngoài, truyền máu, quan hệ tình dục nguy cơ cao).

Xem thêm:

Đau mỏi vai gáy: Nguyên nhân, Triệu chứng và Phương pháp điều trị