Mang thai ngoài tử cung – Hiểm họa khôn lường ít ai lường trước được

Nhathuocngocanh.com – Mang thai ngoài tử cung là tình trạng bệnh lý khiến cho nhiều gia đình gặp khó khăn trong việc có con. Tuy nhiên mang thai ngoài lại có thể phòng ngừa được. Chính vì thế, hãy theo dõi bài biết về mang thai ngoài dưới đây để có sự chuẩn bị thật kỹ càng trước khi mang thai bạn nhé!

Thế nào là thai ngoài tử cung?

Thai ngoài tử cung là tình trạng mà thai không nằm trong buồng tử cung như bình thường mà lại nằm ở các vị trí khác như vòi trứng (95%-98%), ổ bụng (hiếm gặp), cổ tử cung (0,5-1%),… Đây là một biến chứng sản khoa nguy hiểm khá hay gặp.

Cổ tử cung như một “ngôi nhà” để bảo vệ cho bào thai phát triển, lớn lên nhưng nếu trứng đã được thụ tinh vì một lý do nào đó làm tổ ở vị trí khác buồng tử cung thì không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển của thai mà còn rất nguy hiểm đến sức khỏe của người mẹ. Chính vì thế biến chứng này cần được phát hiện và xử trí kịp thời.

Nguy cơ khi mang thai ngoài tử cung

Như đã nói ở trên việc thai không nằm trong buồng tử cung không chỉ khiến cho bào thai không đủ không gian để phát triển, thai không được bảo vệ nên rất nguy hiểm mà việc thai phát triển ở vị trí khác cũng sẽ khiến cho các vị trí đó bị tắc nghẽn, chèn ép nên cũng sẽ vô cùng nguy hiểm cho người mẹ. Cụ thể:

Chết thai do thai không được cung cấp đủ máu, dinh dưỡng để nuôi thai. Hơn nữa do không gian sinh sống của bào thai quá hẹp, sẽ ức chế quá trình phát triển của thai.

Vỡ thai: Không gian hẹp, khi thai lớn lên thì lực ép từ các khu vực xung quanh lại càng chèn ép lên thai, đến một giai đoạn nhất định nào đó, bào thai có thể vỡ ra khiến cho máu chảy ra khắp ổ bụng, nếu không được xử trí kịp thời thì tính mạng của người mẹ cũng khó lòng mà giữ được.

Dấu hiệu thai ngoài tử cung

Dù là bà bầu mang thai bình thường hay là bà bầu mang thai ngoài tử cung thì vẫn sẽ có những sự thay đổi cơ bản như nhau như: Chậm kinh, tức ngực, buồn nôn, đau bụng,… Tuy nhiên nếu quan sát kỹ các dấu hiệu này thì các chị em sẽ có thể phát hiện được ra những bất thường để đi khám xem mình có bị chửa ngoài tử cung hay không. Cụ thể các dấu hiệu thai ngoài tử cung như:

Chảy máu âm đạo: Khi mới mang thai, có một số bạn sẽ đột nhiên xuất hiện máu hồng nhưng lại không phải trong chu kỳ kinh nguyệt. Lượng máu hồng này thường đột ngột chảy ra mà bạn không hề biết vì không phải máu kinh nguyệt nên nó không đau.

Đây chính là máu chảy ra từ âm đao và là máu để báo cho bạn biết là bạn có thai. Nhưng nếu trong trường hợp mà lượng máu này chảy ra nhiều mà lại có màu đỏ thẫm mà bạn lại không phải đang trong kỳ kinh thì hãy đặt nghi ngờ rằng có thể bạn đang mang thai ngoài tử cung và đi khám càng sớm càng tốt.

Bụng đau: Nếu bỗng dưng, dù bạn không đang trong chu kỳ kinh nguyệt mà thấy đau bụng, có lúc cơn đau dữ dội, có lúc lại âm ỉ kéo dài, lúc thì cứng lại như đau táo bón mà lại kèm theo có máu chảy ra từ âm đạo thì nên suy nghĩ đến tình trạng thai ngoài tử cung và đi khám ngay. Đừng để các dấu hiệu này kéo dài quá lâu vì bào thai nếu ở ngoài tử cung quá lâu, khi chúng phát triển to lên sẽ làm cho mức độ đau đớn càng nặng hơn và càng nguy hiểm hơn đến tính mạng người mẹ.

Một số triệu chứng khác như: Chân tay rã rời, đau mỏi vai, thường xuyên mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt nặng hơn là ngất xỉu thì nên đưa bệnh nhân đi khám ngay.

Nguyên nhân dẫn đến chửa ngoài tử cung

Để khẳng định đâu là nguyên nhân chính gây tình trạng chửa ngoài tử cung thì e rằng rất khó, nhưng có một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh như do viêm nhiễm phụ khoa, vòi trứng bị tổn thương gây trứng làm tổ ở các vị trí bất thường ngoài tử cung. Bao gồm:

• Có tiền sử mang thai ngoài tử cung: Những ai mà đã từng gặp phải hiện tượng trứng đã thụ tinh đi lạc thì những lần mang thai tiếp theo cũng rất dễ lặp lại tình trạng này.
• Viêm nhiễm vùng chậu, viêm âm đạo, viêm vòi trứng do nạo thai bất hợp pháp hay nạo thai nhiều lần.
• Có thắt vòi trứng do lượng nhu động bất thường nhiều làm trứng lọt vào vòi trứng.
• Vòi trứng hẹp sau khi tạo hình hoặc do có khối u đè lên khi cho trứng khi di chuyển vào trong thì bị mắc kẹt không ra được nên ở lại vòi trứng phát triển.
• Bệnh lý đường tình dục cũng khiến cho nguy cơ chửa ngoài tăng lên.
• Hút thuốc, tuổi cao, vô sinh, dùng các biện pháp hỗ trợ sinh sản hay hạn chế sinh sản cũng làm tăng tỷ lệ mang thai sai chỗ. ((Marissa Selner (on January 8, 2018), Ectopic Pregnancy, Healthline, Truy cập ngày 19 tháng 10 năm 2021))

Chẩn đoán mang thai ngoài tử cung

Dựa vào các triệu chứng lâm sàng

Triệu chứng khi có thai ngoài tử cung mà thai chưa vỡ:

• Chậm kinh
• Đau bụng: Đau âm ỉ hoặc đau từng cơn ở vùng hạ vị.
• Chảy máu âm đạo: Xuất hiện chảy máu âm đạo dù không phải đang trong kỳ kinh, máu có khi có màng đi cùng.
• Triệu chứng khi mang thai ngoài tử cung nhưng thai đã vỡ:
• Các triệu chứng giống như khi thai chưa vỡ nhưng có thể kèm theo các triệu chứng khác như: Cơn đau bụng dữ dội hơn, người bệnh mệt mỏi, nhợt nhạt, đổ mồ hôi,… Do thai vỡ nên lần này máu chảy ra từ âm đạo sẽ nhiều và màu đậm hơn khiến cho cơ thể trở nên xanh xao, mạch nhanh, huyết áp giảm do mất máu nhiều.

Dựa vào các xét nghiệm cận lâm sàng

Chỉ số beta HCG máu 

Bình thường lượng beta HCG máu sẽ tăng lên gấp đôi trung bình sau khoảng 3 ngày nhưng nếu người mẹ mang thai ngoài tử cung thì chỉ số này thường tăng chậm hơn bình thường. Do đó, bác sĩ có thể dựa vào lượng tăng lên của chỉ số này cùng với hình ảnh siêu âm buồng tử cung nếu không thấy bào thai bên trong thì nguy cơ rất cao là chửa ngoài tử cung.

Progesteron huyết thanh

Khi nồng độ này >25 ng/ml thì có đến 70% thai đang nằm đúng vị trí bên trong tử cung còn nếu nồng độ Progesterone nhỏ hơn 5 ng/ml thì nên nghi ngờ thai đang nằm sai vị trí.

Siêu âm 

Bệnh nhân có thể siêu âm qua âm đạo hoặc theo đường bụng.

Trong quá trình siêu âm, nếu mang thai ngoài tử cung thì hình ảnh siêu âm có thể không quan sát thấy túi ối bên trong buồng tử cung, xung quanh tử cung có thể nghe thấy tiếng vang không đồng nhất. Khi siêu âm Doppler màu có thể quan sát thấy hình ảnh vòng lửa “ring of fire” sign. Ngoài ra, một số hình ảnh siêu âm có thể thấy khối có kích thước lớn kèm theo âm vang và tiếng tim thai ngoài tử cung.

Khi siêu âm có thể thấy có nhiều dịch trong ổ bụng.

Ngoài ra tận 1/3 số hình ảnh siêu âm có xuất hiện hình ảnh túi thai giả. Tuy nhiên, các bác sĩ dựa vào kiến thức và kinh nghiệm lâu năm của mình hoàn toàn có thể phân biệt được đâu là thật đâu là giả. Nếu là thật thì túi thai sẽ có hình tròn, không nằm ở trung tâm mà nằm ngay dưới nội mạc và được bao bọc quanh bởi vòng echo có phần đường ở phía giữa nội mạc vẫn còn nguyên vẹn.

Soi ổ bụng

Khi nội soi nếu thấy một phía vòi trứng phồng to, tím đen hơn so với bên còn lại thì khả năng chửa ngoài là rất cao.

Điều trị mang thai ngoài

Phương pháp điều trị tình trạng thai ngoài, tùy vào tình trạng của bệnh nhân mà có thể được chỉ định điều trị nội khoa hay ngoại khoa can thiệp.

Chỉ định điều trị nội khoa

Có thể được chỉ định với các bệnh nhân có:

• Nồng độ Beta HCG xét nghiệm được nhỏ hơn hoặc bằng 5000 mUI/ml.
• Siêu âm không nghe thấy tiếng đập tim thai hoặc không thấy hình ảnh bào thai.
• Bào thai nằm ngoài có kích thước nhỏ chỉ 3-4cm.
• Không thấy có chảy máu ổ bụng.

Với điều trị nội khoa thì bệnh nhân sẽ được tiêm vào cơ thể một chất có tính độc để làm chết từ từ các tế bào của bào thai, cụ thể là tiêm Methotrexate.

Chỉ định điều trị ngoại khoa

Khi tình trạng thai đã quá lớn, vỡ hay người mẹ đang trong tình trạng nguy hiểm sẽ được:

• Tiến hành phẫu thuật nội soi khi bào thai vẫn còn nguyên và không chảy nhiều máu hay dịch. Phương pháp này thì tính thẩm mỹ cao lại còn ít gây dính bụng hậu phẫu.
• Mổ trực tiếp khi bào thai bị vỡ, chảy nhiều máu không thể tiến hành mổ nội soi.

Phòng ngừa mang thai ngoài tử cung

Như đã nói, đây là một biến chứng sản khoa rất nguy hiểm nhưng nó hoàn toàn có thể đề phòng được nếu bạn kiên trì thực hiện các biện pháp dưới đây:

• Không hút thuốc, sử dụng chất kích thích, rượu bia khi có dự định có thai hoặc đã có tiền sử chửa ngoài tử cung.
• Không tự ý dùng thuốc khi mang thai mà nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi muốn sử dụng.
• Sử dụng bao cao su để phòng ngừa các bệnh lây qua đường tình dục và chỉ quan hệ 1-1 để đảm bảo an toàn.
• Nếu có tiền sử chửa ngoài thì khi có ý định mang thai nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn các biện pháp phòng ngừa cụ thể, nghiêm ngặt. ((Ectopic pregnancy, Mayo Clinic, Truy cập ngày 19 tháng 10 năm 2021))

Một số câu hỏi thường gặp

Mang thai ngoài tử cung có giữ được không?

Câu trả lời là không và nên được phát hiện, loại bỏ càng sớm càng tốt. Lý do là vì, ngoài buồng tử cung thì tất cả các vị trí khác đều không có điều kiện để cho thai phát triển, nếu để lâu thì thai sẽ vỡ, gây xuất huyết, có thể khiến bà bầu bị viêm nhiễm và mất khả năng mang thai, thậm chí là tử vong. Hoqn nữa, các bào thai một khi đã nằm ở các khu vực khác ngoài buồng tử cung thì thai sẽ không thể di chuyển về lại được tử cung nên việc loại bỏ nên được các bà mẹ cân nhắc.

Mang thai ngoài thử que có lên không?

Que thử thai chính là một dụng cụ giúp phát hiện mang thai nhanh dựa vào sự thay đổi của nồng độ HCG trong nước tiểu. Chính vì thế dù bạn mang thai thường hay chửa ngoài thì khi thử thai que vẫn sẽ lên 2 vạch như bình thường.

Việc có thai ngoài sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe, khả năng mang thai của người mẹ trong những lần tiếp theo nên việc phòng ngừa sớm và có lối sống lành mạnh sẽ giúp cho phái yếu giảm thiểu rất nhiều nguy cơ gặp phải tình trạng này và cả nhiều bệnh khác nữa.

Tài liệu tham khảo

Ectopic pregnancy – Symptoms and causes, Mayo Clinic, truy cập ngày 4/6/2023.

Xem thêm:

Bệnh Kerion: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị