Tên khoa học

Rehmannia glutinosa Libosch (Địa hoàng), họ Hoa mõm chó (Scrophulariaceae).

Nguồn gốc

Thân rễ dạng củ tươi hoặc khô của loài Rehmannia glutinosa Libosch (Địa hoàng), họ Hoa mõm chó (Scrophulariaceae).

Vùng sản xuất

Chủ yếu ở Hà Nam, Hà Bắc, Sơn Tây và Sơn Đông.

Thu hái và chế biến

Thu hái vào mùa Thu. Loại bỏ cổ rễ, rễ con và đất cát, có thể dùng tươi (gọi là Tiên địa hoàng). Ngoài ra, Địa hoàng có thể sấy nhẹ đến gần khô (Sinh địa hoàng).

Tính vị và công năng

Tiên địa hoàng: vị ngọt, đắng, tính hàn. Thanh nhiệt sinh tân, lương huyết chỉ huyết.

Sinh địa hoàng: vị ngọt, tính hàn. Thanh nhiệt lương huyết, dưỡng âm sinh tần.

Đặc điểm dược liệu

Tiên địa hoàng: hình trụ ưòn thuôn dần hai đầu hoặc hình dải. vỏ ngoài mỏng, màu vàng đỏ nhạt; nhiều thịt và dễ bẻ. Mùi: nhẹ. Vị: ngọt nhẹ, đắng nhẹ.

Sinh địa hoàng: hình cục bất đối xứng hoặc hình trứng, phình to ở giữa và thuôn dần về hai đầu. Đôi khi dạng dải dài mảnh, phẳng và xoắn. Thể chất: nặng, tương đối mềm nhưng dẻo, khó bẻ, bề mặt dính. Mùi: nhẹ. Vị: ngọt.

Hình ảnh dược liệu Địa hoàng Yêu cầu chất lượng

Tiên địa hoàng: theo kinh nghiệm dần gian, dược liệu thượng hạng là loại mập và chắc, màu vàng đỏ.

Sinh địa hoàng: dược liệu thượng hạng là phải gồm những miếng chắc nặng, lớn có vị ngọt, mặt cắt dính dẻo.

Thục địa hoàng – Sản phẩm chế của Sinh địa hoàng

Sinh địa hoàng được đun sôi 2 lần với rượu cho đến khi rượu ngấm vào bên trong củ, lấy củ ra và hong khô trong không khí cho đến khi vỏ ngoài dính, khô se. Cắt thành phiến dày hoặc khối, làm khô. Ngoài ra, có thể được hấp Sinh địa hoàng đến khi đen và nhuận dẻo, lấy ra, phơi nắng đến gần khô, thái thành phiến dày khối và phơi khô.

Vị ngọt, tính hơi ôn. Tư âm bổ huyết, ích tinh trấn tủy.

Dạng khối hoặc mảnh không đều, độ dày và kích thước khác nhau. Thể chất: mềm dẻo, khó bẻ. Mùi: nhạt. Vị: ngọt.

Yêu cầu chất lượng

Theo kinh nghiệm dân gian, dược liệu thượng hạng bao gồm các khối to, mềm và nhuận, đen và bóng tù trong ra ngoài.

GHI CHÚ

Hiện nay, các điểm trổng đạt tiêu chuẩn GAP đã được hình thành tại Vũ Trắc, ôn Huyện, Mạnh Châu tỉnh Hà Nam, Trung Quốc.

Dược điển Trung Quốc cũng ghi dạng chế biến của Địa hoàng với tên gọi là Ihục địa. Xem chuyên luận Thục địa.