Quy bản

Ds. Đặng Mai Hương – Nhà thuốc Ngọc Anh – Dược liệu Quy Bản

Nguồn: Sách Nhận thức cây thuốc và dược liệu

Tên khác: Quy, Kim quy

Tên khoa học: Chỉnemys reevesii (Gray), Testudinidae (họ Rùa).

Mô tả

Rùa là loài động vật thường sống dưới nước,

4 chân, đuôi ngắn. Thân được che chở bởi 1 hộp cứng gồm mai (phần trên) và yếm (phần dưới) khi gặp nguy hiểm có thể rụt cả đầu lẫn chân và đuôi vào trong mai (mu, lưng) và yếm (bụng).

Phân bố, sinh thái

Gặp khắp nơi ở nước ta, nhưng nhiều nhất tại các tỉnh có nhiều ao, hồ.

Bộ phận dùng, thu hái và chế biến

Mai và yếm rùa (Quy bản – Carapax et Plastrum Testudinis). Đập chết rùa, bóc lấy yếm, cạo hết thịt, rửa sạch, phơi khô (huyết bản) hoặc luộc chín rùa, bóc lấy yếm, lọc bỏ thịt phơi khô (thang bản). Quy bản đem nấu thành cao gọi là Cao quy bản.

Tành phần hóa học

Chất béo, gelatin, acid amin, muối calci.

Công dụng và cách dùng

Theo y học dân gian, quy bản và cao quy bản là thuốc bổ âm, bổ thận, chữa ho lâu lịnh manh gân cốt, chữa nhức mỏi… còn dùng chữa lỵ kinh niên, sốt rét, cơ thể suy nhược.

Quy bản được dùng dưới dạng thuốc sắc, thuốc viên hay thuốc bột.

Ghi chú

Hiện nay, nhiều loài rùa đang có nguy cơ bị tuyệt chủng và có trong sách đỏ Việt Nam như Indotestudo elongata (Rùa núi vàng), Malayemys subtrijuga (Rùa ba gờ), Ịỉieremys annadaỉiỉ (Rùa răng), Clemmys grandis (Rùa đất lớn), Eretmochelys imbricata (Đồi mồi).