Nhuỵ Hoa Nghệ Tây (Saffron)
Dược sĩ Bùi Phượng – Nhà Thuốc Ngọc Anh
Dược liệu Nhuỵ Hoa Nghệ Tây
Tên khác
Nhuỵ hoa Nghệ Tây hay còn có tên khác là Saffron
Tên khoa học: Crocus sativus, Iridaceae (Họ Diên Vĩ).
Mô tả cây
Crocus sativus L. (Iridaceae), thường được gọi là nghệ tây, là một loại thảo mộc không thân lâu năm được trồng rộng rãi ở Iran và các nước khác như Ấn Độ và Hy Lạp.
Có tên khoa học là Crocus sativus , nghệ tây là một thành viên của họ Iridaceae , bao gồm các cây lâu năm có củ, thân rễ hoặc corm, bao gồm khoảng 1.500 loài , một số trong số họ là các loại thảo mộc trang trí nổi tiếng , chẳng hạn như Irises , Crocus, một Freesia.
Phần có giá trị thương mại của cây nghệ tây là các đầu nhụy, mỗi bông hoa chỉ có 3 đầu nhụy là những đầu xa của lá noãn thực vật và mất 3 năm từ khi gieo hạt đến khi ra hoa, điều này càng làm tăng độ quý hiếm của nó. Hoa lưỡng tính (có cả cơ quan đực và cái) và được thụ phấn bởi ong và bướm.
Màu sắc: đầu nhụy đỏ sẫm đến nâu đỏ. Kiểu dáng có màu vàng nâu đến vàng cam. Mang mùi đặc trưng và thơm. Kích thước – vòi nhụy dài 25mm và các kiểu dài khoảng 10 mm. Hình dạng – hình tam giác nhụy và kiểu hình trụ.
Cây ưa đất thịt nhẹ (cát pha) và đất thịt trung bình (mùn), cần đất thoát nước tốt, có thể phát triển ở đất nghèo dinh dưỡng. Saffron chỉ nở hoa một lần trong năm và nên được thu hái trong thời gian rất ngắn. Nó được hái trong 3-4 tuần vào tháng 10-11.
Cây nghệ tây phải mất 3 năm mới ra hoa từ hạt. Nghệ tây có vị đắng đặc trưng và mùi thơm giống mùi cỏ khô hoặc iodoform, nguyên nhân là do hóa chất picrocrocin và safranal tạo ra.
Bộ phận dùng, thu hái và chế biến
Nhuỵ hoa nghệ tây được lấy từ cây hoa nghệ tây. Nó ra lá từ tháng 10 đến tháng 5, và mỗi năm chỉ ra hoa một lần vào cuối tháng 10 hoặc đầu tháng 11.
Người ta sẽ hái những bông hoa nghệ tây vào lúc sáng sớm, sau đó nhẹ nhàng lấy nhuỵ hoa từ bông hoa ra đem phơi khô.
Ngoài ra, nhụy thu hoạch chỉ được phân loại sau khi phơi khô và khử nước. Dựa vào đặc điểm mà người ta phân làm 5 loại với 5 tên gọi như sau:
- Negin: là loại có chất tốt nhất vì những sợi nhụy tốt nhất đã cắt bỏ phần chân nhụy sẽ được xếp loại nhóm này.
- Sargol: loại này sẽ kém chất lượng so với Negin một chút. Nhóm này sẽ bao gồm những sợi nhụy nhỏ và mảnh hơn.
- Pushali: loại này chất lượng sẽ kém hơn so với hai loại trên, sợi nhuỵ không được cắt bỏ phần chân nhụy màu vàng nhằm mục đích để tăng trọng lượng.
- Bunch: bao gồm những sợi nhụy được thu hoạch đang còn nguyên sợi và được bó lại từng bó. Điều này khiến việc kiểm tra chất lượng của từng sợi nhụy bên trong gặp nhiều khó khăn nên chất lượng của loại này sẽ khó được kiểm soát.
- Konji: sẽ ba gồm phần gốc được cắt bỏ từ 2 loại Negin và Sargon như đã nêu ở trên.
Các thành phần trong nhụy hoa nghệ tây
Vitamin
Trong hoa nhụy hoa nghệ tây có rất nhiều Vitamin bao gồm retinol, axit retinoic, retinal và các carotenoid tiền vitamin A có công dụng giúp tăng thêm độ đàn hồi cho làn da, giúp da trở nên mịn màng và mềm hơn, hỗ trợ ngăn ngừa tình trạng lão hoá ở da. Sự có mặt của vitamin A trong hoa nhuỵ hoa nghệ tây
còn có công dụng giúp ngừa mụn, kiểm soát tình trạng dầu nhờn trên da.
Ngoài vitamin A thì trong loại thảo dược này còn có chứa nhiều loại vitamin B như: B1, B2, B3, B6, B9. Các loại vitamin nhóm B này có công dụng giúp loại độc tố cho da, giúp ngăn ngừa được tình trạng mụn.
Vitamin C trong Nhuỵ Hoa Nghệ Tây có vai trò quan trọng trong việc hình thành collagen, giúp da căng bóng, trắng sáng.
Khoáng chất
Mangan: khoáng chất này có công dụng tăng cường sự hấp thu lượng canxi, giúp chuyển hóa carbohydrate và giúp ổn định lượng đường huyết.
Sắt: có tác dụng tốt trong việc thanh lọc máu, giúp sản sinh ra các tế bào hồng cầu nhờ việc kết hợp với Vitamin B. Ngoài ra còn có tác dụng duy trì các hoạt động của hệ thần kinh.
Kali, magie: có công dụng giúp ngăn ngừa tình trạng chuột rút, ổn định các hoạt động của cơ thể.
Các hoạt chất khác
Bên cạnh các chất chính như vitamin, khoáng chất thì trong nhụy hoa nghệ tây còn chứa tới hơn 150 hợp chất dễ bay hơi, ví dụ:
- Picrocrocin: Đây được xem là hợp chất chính, tạo nên hương vị đặc trưng cho loại thảo dược này.
- Safranal: đem lại mùi thơm đặc biệt cho loại thảo dược này.
- Crocin: là thành phần tạo nên màu cam đậm của saffron, có tác dụng chống oxy hóa mạnh, bảo vệ và ngăn ngừa các tổn thương.
Cơ chế tác dụng của Nhụy Hoa Nghệ Tây
Saffron chứa hơn 150 hợp chất dễ bay hơi , chủ yếu là tecpen, rượu tecpen và các este của chúng. Tuy nhiên, các hợp chất hoạt động chính trong nghệ tây là crocin và safranal, tạo nên màu sắc và hầu hết các tác dụng chữa bệnh của loại thảo mộc này.
Saffron chủ yếu có đặc tính chống viêm và an thần nhẹ, nhờ tác động của crocin lên sản xuất GABA (gamma-aminobutyric acid). GABA là chất dẫn truyền thần kinh chính chịu trách nhiệm giảm hoạt động kích thích trong hệ thần kinh trung ương, do đó, gây ra giấc ngủ và giảm các triệu chứng lo lắng. Đồng thời, crocin làm giảm tác dụng của các quá trình viêm, chủ yếu là đau cơ. Nó cũng giúp giảm huyết áp.
Mặt khác, safranal là một monoterpenoid có đặc tính thôi miên và an thần, đã được chứng minh hiệu quả trong việc điều trị rối loạn giấc ngủ bằng cách tăng cường chuyển động mắt không nhanh (NREM).
Ngoài ra, nghệ tây có chứa một lượng lớn carotenoid, bao gồm zeaxanthin và lycopene, cần thiết cho thị lực khỏe mạnh và có thể giúp giảm đau do viêm khớp.
Những lợi ích thực nghiệm của nghệ tây là gì?
Saffron có lợi cho chức năng gan
Men gan có thể phát hiện trong huyết thanh là một trong những xét nghiệm máu thường được các bác sĩ lâm sàng áp dụng. là các dấu hiệu sinh hóa của rối loạn chức năng gan, và các enzym này bao gồm aspartate aminotransferase (AST), alanin aminotransferase (ALT), phosphatase kiềm (ALP) và gamma-glutamine aminotransferase (GGT).
Công dụng của chúng bao gồm tầm soát các bệnh gan (ví dụ: viêm gan siêu vi đến gan nhiễm mỡ), theo dõi các tác dụng phụ của thuốc, để xác định đáp ứng với điều trị các bệnh gan cụ thể.
Một đánh giá tài liệu có hệ thống và phân tích tổng hợp (12 thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng với tổng số 608 người tham gia) cho thấy rằng việc bổ sung nghệ tây không có tác dụng đáng kể so với giả dược trong việc cải thiện các dấu hiệu của chức năng gan, bao gồm axit aspartame aminotransferase (AST), alanin aminotransferase (ALT ) và phosphatase kiềm (ALP).
Saffron không có tác dụng đáng kể trong việc cải thiện chức năng gan, nhưng do sự không đồng nhất đáng kể giữa các mẫu, vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu để xác nhận lợi ích của nó.
Nhuỵ hoa nghệ Tây có chữa được ung thư?
Vài năm gần đây rộ lên phong trào sử dụng nhuỵ hoa nghệ tây để làm trắng da, chữa ung thư…, nói chung là chữa bách bệnh. Vậy thực hư thế nào?
Một trong số những tài liệu nghiên cứu đáng tin cậy nhất về nhụy hoa nghệ tây, theo tôi là tài liệu từ nhóm tác giả Mosiri người Iran (một trong những quốc gia nổi tiếng về sản xuất và xuất khẩu loại thảo dược này) xuất bản năm 2015, tổng hợp các nghiên cứu về tác dụng của loại thảo dược này:
- 8 nghiên cứu về bệnh trầm cảm cho thấy tác dụng tích cực của nhụy hoa nghệ tây tương đương với thuốc trầm cảm.
- Một số nghiên cứu về bệnh mất trí nhớ Alzheimer cho thấy nhụy hoa nghệ tây hiệu quả như thuốc Aricept trong việc cải thiện tạm thời trí nhớ.
- 2 nghiên cứu về ngứa cho thấy uống nhụy hoa nghệ tây giúp giảm ngứa.
- Một số nghiên cứu về giảm cân và bệnh tiểu đường cho thấy nhụy hoa nghệ tây có những tác dụng tích cực.
Nhìn chung, nhụy hoa nghệ tây có thể có tác dụng chống trầm cảm, làm chậm quá trình mất trí nhớ, giảm thiểu triệu chứng tiền mãn kinh. Nhụy hoa nghệ tây cũng có thể có tác dụng kháng viêm qua kết quả đã được thử nghiệm. Một số nghiên cứu khác cho thấy thảo dược này có thể ức chế tế bào ung thư xương trong ống nghiệm. Tuy nhiên, không có bất kỳ nghiên cứu ung thư nào trên người được thử nghiệm với nhụy hoa nghệ tây.
Như vậy, nhụy hoa nghệ tây có thể xem như một dạng thuốc nam với những công hiệu nhất định trong chữa trị trầm cảm nếu dùng đúng cách, nhưng có thể gây nguy hiểm nếu dùng quá liều. Loại thảo dược này không có tác dụng chữa trị ung thư như quảng cáo và cũng không có tác dụng làm trắng da hay chữa viêm da cơ địa.
Saffron cải thiện các yếu tố nguy cơ bệnh tim mạch
Bệnh tim mạch đứng đầu trong mười nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn thế giới, phần lớn xảy ra ở những người trên 60 tuổi, và tỷ lệ mắc bệnh cao tới 85% ở những người trên 80 tuổi.
Kiểm soát các yếu tố nguy cơ liên quan đến bệnh tim mạch như rối loạn lipid máu, tăng huyết áp, đái tháo đường, béo phì… có thể làm giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Trong số các yếu tố nguy cơ này, tỷ lệ rối loạn lipid máu ở bệnh nhân từ 65 đến 74 tuổi (chiếm 64,2%) cao hơn tỷ lệ mắc bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường và béo phì, với tỷ lệ mắc bệnh riêng lẻ lần lượt là 50%, 19,5% và 30,1%. Như vậy, Saffron có thể có tác dụng tích cực trong việc cải thiện một số yếu tố nguy cơ bệnh tim mạch.
Saffron rất tốt cho việc điều chỉnh lipid máu
Rối loạn lipid máu là một rối loạn chuyển hóa lipid toàn thân, đặc trưng bởi giảm cholesterol toàn phần trong máu, triglycerid, lipoprotein tỷ trọng thấp và / hoặc lipoprotein tỷ trọng cao (high-density lipoprotein). Nó là một thành phần chính của hội chứng chuyển hóa, bao gồm béo bụng, viêm hệ thống, kháng insulin, tăng huyết áp và tăng đường huyết.
Trong một nghiên cứu gồm 14 thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng với 788 người tham gia chỉ ra rằng nghệ tây/ nhuỵ hoa nghệ tây hoặc chiết xuất nghệ tây làm giảm tổng lượng cholesterol và triglycerid (nhưng không có tác động đáng kể đến trọng lượng cơ thể và nồng độ cholesterol LDL). Saffron có thể có tác dụng tích cực đối với việc điều chỉnh lipid máu, nhưng bị hạn chế bởi tính không đồng nhất và kích thước mẫu nhỏ của các nghiên cứu bao gồm, vẫn cần thêm các thử nghiệm quy mô lớn dài hạn để xác nhận.
Saffron tốt cho bệnh trầm cảm
Trầm cảm là một tình trạng có thể đe dọa tính mạng, ảnh hưởng đến hàng trăm triệu người trên thế giới. Khoảng 1/5 người trưởng thành từng bị trầm cảm và phụ nữ có nguy cơ bị trầm cảm cao gấp đôi nam giới.
Tâm lý trầm cảm bao gồm ba triệu chứng chính: tâm trạng thấp hoặc trầm cảm, giảm trương lực cơ, năng lượng thấp hoặc mệt mỏi. Các triệu chứng khác, chẳng hạn như rối loạn giấc ngủ và tâm thần vận động, cảm giác tội lỗi, lòng tự trọng thấp, xu hướng tự tử và rối loạn tự chủ cũng thường xuyên xảy ra.
Một nghiên cứu bao gồm 11 thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng liên quan đến 500 bệnh nhân trầm cảm nhẹ đến trung bình) chỉ ra rằng nghệ tây có hiệu quả hơn đáng kể trong việc cải thiện trầm cảm so với giả dược (đo bằng nồng độ HAM-D, BDI trong bảng), và không thua SSRIs (thuốc ức chế tái hấp thu chọn lọc serotonin, chẳng hạn như fluoxetine, citalopram), nhưng liều lượng và thời gian điều trị tối ưu chưa rõ ràng.
Cơ chế cơ bản có thể liên quan đến việc điều chỉnh mức độ của một số hóa chất trong não, bao gồm serotonin và ức chế tái hấp thu serotonin tại các khớp thần kinh. Saffron (nghệ tây) có thể mang lại sự trợ giúp tích cực trong việc cải thiện chứng trầm cảm.
Saffron có lợi cho chứng rối loạn cương dương
Rối loạn cương dương có thể được định nghĩa là không có khả năng đạt được hoặc duy trì sự cương cứng để đạt được hiệu quả tình dục thỏa mãn.
Một số yếu tố có thể phá vỡ các cơ chế sinh lý bình thường liên quan đến sự cương cứng, ngoài yếu tố phổ biến nhất là lão hóa, còn có tâm lý (trầm cảm, lo lắng), thần kinh (rối loạn hệ thần kinh ngoại vi, động kinh, rối loạn khử men, chấn thương não hoặc tủy sống) , nội tiết tố (testosterone thấp, hyperprolactin và hormone tuyến giáp bất thường), mạch máu (xơ vữa động mạch), thuốc (thuốc tăng huyết áp, thuốc chống trầm cảm, estrogen, kháng nguyên), lối sống (sử dụng cần sa, nghiện rượu, hút thuốc) và các bệnh khác.
Một nghiên cứu bao gồm 6 thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng đã chỉ ra rằng nghệ tây có tác động tích cực đáng kể trên tất cả các khía cạnh của bảng câu hỏi Chức năng cương dương, bao gồm chức năng cương dương, chức năng cực khoái, sự hài lòng tổng thể, sự hài lòng khi quan hệ tình dục và ham muốn tình dục . Tuy nhiên, có nhiều kết luận trái chiều về sự cải thiện các giá trị thông số liên quan đến tinh dịch (mật độ, hình thái và khả năng vận động của tinh trùng), vẫn chưa được xác nhận.
Saffron có lợi cho bệnh tiểu đường loại 2
Đái tháo đường (Đái tháo đường) là một nhóm các bệnh chuyển hóa mãn tính, đặc trưng bởi sự gia tăng lượng đường trong máu do cơ thể không thể sản xuất insulin, đề kháng với hoạt động của insulin hoặc cả hai.
Bệnh tiểu đường ảnh hưởng đến nhiều hệ thống cơ quan khác nhau trong cơ thể và có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng theo thời gian. Các biến chứng mạch máu vĩ mô bao gồm bệnh tim mạch, đột quỵ và bệnh mạch máu ngoại vi, có thể dẫn đến vết bầm tím hoặc chấn thương không lành, hoại tử và cuối cùng là cắt cụt chi.
Một thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên mù ba lần (8 tuần ở 54 bệnh nhân tiểu đường loại 2) chỉ ra rằng uống viên nang chiết xuất nghệ tây có tác dụng làm giảm lượng đường trong máu lúc đói so với giả dược, nhưng các chỉ số khác như lipid máu, huyết áp và Glycated hemoglobin không được cải thiện đáng kể . Như vậy, có thể thấy ở bệnh nhân tiểu đường loại 2, việc uống chiết xuất nghệ tây (Saffron) có thể cải thiện việc kiểm soát đường huyết bằng cách giảm lượng đường trong máu lúc đói.
Saffron có lợi cho PMS
Hội chứng tiền kinh nguyệt (hội chứng tiền kinh nguyệt) hay còn gọi là rối loạn tiền kinh nguyệt (rối loạn tiền kinh nguyệt) là một trong những triệu chứng lâm sàng thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, thường xuất hiện trước kỳ kinh 5 ngày và biến mất vào cuối kỳ kinh, mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng khác nhau ở mỗi người. cho một người.
Các triệu chứng tâm lý của PMS bao gồm cáu kỉnh, trầm cảm, khóc và lo lắng; trong khi các triệu chứng thể chất bao gồm bụng đầy hơi, ngực căng và đau đầu.
Một thử nghiệm mù đôi, ngẫu nhiên, có đối chứng với giả dược (2 tháng ở 50 bệnh nhân PMS) chỉ ra rằng việc uống viên nang chiết xuất nghệ tây có hiệu quả trong việc giảm các triệu chứng PMS (được đo bằng Tổng số triệu chứng tiền kinh nguyệt hàng ngày và Thang đánh giá trầm cảm Hamilton). , không có tác dụng phụ đáng kể. Cơ chế đằng sau nó có thể liên quan đến tác dụng serotonergic của nghệ tây.
Saffron có lợi cho bệnh Alzheimer
Bệnh Alzheimer là nguyên nhân phổ biến nhất của chứng sa sút trí tuệ ở xã hội phương Tây. Khoảng 5,5 triệu người bị ảnh hưởng ở Hoa Kỳ và dân số bị ảnh hưởng trên toàn thế giới ước tính lên tới 24 triệu người. Bệnh Alzheimer được đặc trưng bởi sự suy giảm nhận thức tiến triển, thường bắt đầu bằng sự suy giảm khả năng hình thành ký ức gần đây, nhưng chắc chắn ảnh hưởng đến tất cả các chức năng trí tuệ, dẫn đến mất dần các chức năng thiết yếu của cuộc sống hàng ngày và tử vong sớm.
Các phát hiện bệnh lý bao gồm các mảng amyloid ngoại bào lan tỏa và thần kinh hóa và các đám rối sợi thần kinh nội bào với các vi khuẩn phản ứng, loạn dưỡng thần kinh, mất tế bào thần kinh và khớp thần kinh. Nguyên nhân cơ bản của những thay đổi nhiều mặt này vẫn chưa được biết, nhưng tuổi tác ngày càng tăng, các yếu tố di truyền và không di truyền được cho là đóng một vai trò quan trọng.
Trong một thử nghiệm ngẫu nhiên và có đối chứng với giả dược (16 tuần ở 46 bệnh nhân mắc bệnh Alzheimer từ nhẹ đến trung bình) , viên nang nghệ tây tạo ra những cải thiện đáng kể trong chức năng nhận thức so với giả dược (được đo bằng thang điểm ADAS-cog và CDR), và không có sự khác biệt đáng kể. trong các sự kiện bất lợi quan sát được giữa hai nhóm.
Đối với những bệnh nhân mắc bệnh Alzheimer từ nhẹ đến trung bình, việc sử dụng viên nang chiết xuất nghệ tây có thể giúp cải thiện chức năng nhận thức, nhưng bị hạn chế bởi số lượng mẫu nhỏ, cần nhiều thí nghiệm hơn để chứng minh điều đó.
Tác dụng bảo vệ da của Saffron
Crocus sativus L. (Iridaceae), được gọi là nghệ tây, được sử dụng rộng rãi như một chất tạo màu, phụ gia thực phẩm và gia vị y học. Saffron có thể có lợi cho việc điều trị co giật, khối u, các bệnh liên quan đến oxy hóa, viêm nhiễm, suy giảm trí nhớ và trầm cảm. Những tác dụng này là do các thành phần hóa học của nó như anthocyanins, flavonoid và terpenoid. Saffron đã được chứng minh là có lợi cho việc điều trị các bệnh ngoài da nhờ các hoạt động chống oxy hóa, chống vi khuẩn, làm giảm sắc tố và sửa chữa. Do đó, nó được sử dụng để tạo ra các loại kem dưỡng da, kem và nhũ tương mỹ phẩm, cụ thể là kem chống nắng, kem dưỡng ẩm, và các sản phẩm chống lại vết nám và chống lão hóa.
Tác dụng phụ của Nhuỵ Hoa Nghệ Tây
Saffron có thể an toàn cho hầu hết mọi người khi dùng làm thuốc. Khi được sử dụng với liều lượng thích hợp, nghệ tây (saffron) được coi là một chất bổ sung an toàn, nhưng các tác dụng phụ hoặc phản ứng phụ có thể xảy ra bao gồm: khô miệng, lo lắng, chóng mặt, buồn ngủ, buồn nôn, thay đổi cảm giác thèm ăn, nhức đầu, giảm trương lực cơ, phản ứng dị ứng. Liều cao có thể gây ngộ độc, bao gồm vàng da, mắt và niêm mạc; nôn mửa, chóng mặt, tiêu chảy ra máu, chảy máu mũi, môi và mí mắt, tê liệt, v.v., và thậm chí có thể gây tử vong trong trường hợp nghiêm trọng.
Chống chỉ định
Không sử dụng nếu bạn bị dị ứng với cây cỏ lúa mạch đen (Lolium), cây ô liu (Olea) và cây muồng đêm (Salsola) , có thể gây ra các phản ứng dị ứng (như nổi mày đay, nghẹt mũi hoặc khó thở)
Phụ nữ có thai sử dụng có thể gây co bóp tử cung hoặc gây chảy máu, có thể dẫn đến sẩy thai.
Không dùng cho phụ nữ đang cho con bú (do chưa rõ độ an toàn)
Không sử dụng ở những bệnh nhân bị rối loạn lưỡng cực , có thể gây kích thích và hành vi bốc đồng (hưng cảm).
Không sử dụng cho bệnh nhân mắc bệnh tim mạch, nghệ tây có thể ảnh hưởng đến tốc độ và sức mạnh của nhịp tim, có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng.
Không dùng cho bệnh nhân huyết áp thấp do dùng nghệ tây (saffron) có thể làm trầm trọng thêm hiện tượng huyết áp thấp.
