Tên khoa học

Paeonia suffruticosa Andr. (Mẫu đơn), họ Mẫu đơn (Paeoniaceae).

Nguồn gốc

Vỏ rễ khô của loài Paeonia suffruticosa Andr. (Mẫu đơn), họ Mẫu đơn (Paeoniaceae).

Vùng sản xuất

Chủ yếu ở An Huy, Tứ Xuyên, Hà Nam và Sơn Đông.

Thu hái và chế biến

Thường được thu hái từ tháng 9 đến tháng 10; loại bỏ rễ con, gốc thân và lõi gỗ, sau đó đem phơi nắng vỏ rễ, khi này thường được gọi là Nguyên đơn bì hoặc Liên đợn bì. Ngoài ra, có thể cạo bỏ lớp vỏ dày bên ngoài, sau đó cắt theo chiều dọc và loại bỏ lõi gỗ trước khi phơi nắng, khi này thường được gọi là Phấn đơn bì hoặc Quát đơn bì.

Tính vị và công năng

Vị đắng, cay; hơi hàn. Thanh nhiệt lương huyết, hoạt huyết hóa ứ.

Đan bì vào phần huyết, trong lương huyết có hoạt huyết, làm cho huyết không thể sinh ứ, trong hoạt huyết có lương huyết nên huyết không thể đi bậy được. Đơn bì vừa có thể hành huyết vừa có thể an huyết lạc, đây là vị thuốc hay để hoạt huyết. Đan bì vào tạng Tâm, thông ủng trệ ở huyết mạch. Khác với Quế chi tính ôn nên thông hàn trệ ở huyết mạch; Đan bì tính hàn, thông nhiệt kết trong huyết mạch. Thanh nhiệt lương huyết, nên dùng sống; hoạt huyết hoá ứ nên sao với rượu; chỉ huyết có thể dùng Đan bì thán.

Đặc điểm dược liệu

Dạng ống hoặc một phần dạng ống, có vết nứt mở dọc; hơi cuộn vào trong hoặc loe ra. Bên ngoài màu nâu xám hoặc nâu tím; mặt trong màu xám vàng nhạt hoặc nâu nhạt. Thể chất: cứng nhưng giòn, dễ gãy. Bề mặt vết nứt tương đối đều, màu trắng hoặc hồng, có bột. Mùi: thơm đặc trưng. Vị: đắng nhẹ và se, tê đầu lưỡi.

Yêu cầu chất lượng

Theo kinh nghiệm dân gian, dược liệu thượng hạng dày và dài, có vỏ dày, không có lõi gỗ, bề mặt nứt nẻ có màu trắng. Bề mặt có nhiều “đốm sáng bạc” và mùi thơm nồng nàn.

Ghi chú

Một số dược liệu có kết tinh trên bề mặt, lấp lánh khi quan sát dưới ánh sáng. Các tinh thể trên bề mặt bên trong của Mẫu đơn bì được hình thành từ paeonol.