Dầu Hạt Cải (Canola)

Danh pháp

Nguồn gốc

Dầu hạt cải là gì? Dầu Canola, một sản phẩm từ hạt của cây cải dầu (Canola), là một tinh chất ẩm thực độc đáo xuất xứ từ Canada. Cây Canola, được gọi khoa học là Brassica napus L., là kết quả của quá trình lai giống cải tiến, thuộc dạng thực vật có hạt chứa dầu. Điểm nổi bật của Canola so với loại họ hàng của nó, rapeseed, là sự loại bỏ các hợp chất độc hại như Trucic acid và glucosinolates, làm cho dầu Canola trở nên an toàn và thân thiện với sức khỏe con người. Tên gọi “Canola” bắt nguồn từ sự kết hợp giữa từ “Canada” và “ola” (tượng trưng cho dầu).

Canola không chỉ được biết đến nhờ giá trị dinh dưỡng khác biệt so với rapeseed, mà còn thông qua những nỗ lực không ngừng trong việc phát triển các giống cây mới, nhằm nâng cao chất lượng hạt và tối ưu hóa sản xuất. Đặc biệt, phần lớn cây Canola ngày nay được biến đổi gen để cải thiện chất lượng dầu và khả năng chống chọi với thuốc diệt cỏ, với hơn 90% ở Hoa Kỳ là thực vật GMO.

Không chỉ giới hạn ở việc sản xuất dầu Canola, loại cây này còn được sử dụng để sản xuất bột Canola, phục vụ trong ngành thức ăn gia súc. Hơn thế nữa, Canola oil còn được áp dụng rộng rãi trong các lĩnh vực khác như nhiên liệu thay thế cho dầu diesel và trong sản xuất các sản phẩm từ chất dẻo.

Cần phân biệt rõ ràng giữa hai loại dầu hạt cải chính là dầu công nghiệp và dầu ẩm thực. Trong đó, dầu Canola ẩm thực được sử dụng phổ biến trong nấu nướng, trong khi dầu hạt cải công nghiệp lại phục vụ trong ngành công nghiệp ô tô và hóa chất. Điểm khác biệt chính giữa hai loại này nằm ở cấu trúc di truyền và hàm lượng axit trucic. Theo tiêu chuẩn quốc tế, dầu hạt cải chỉ được công nhận khi hàm lượng axit trucic dưới 2%.

Việt Nam cũng đã bắt đầu trồng cây cải dầu, đặc biệt tại huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái, mở ra hướng phát triển nông nghiệp mới và đa dạng hóa nguồn cung ứng dầu ăn trong nước.

Phương pháp sản xuất

Quá trình sản xuất dầu Canola là một chuỗi công đoạn kỹ thuật cao và tỉ mỉ. Được phát triển bởi các chuyên gia tại Hội đồng Canola Canada, quy trình này bắt đầu bằng việc làm sạch hạt Canola để loại bỏ tạp chất như cuống cây và bụi bẩn. Sau đó, hạt Canola, chứa đến 42-43% dầu, được sấy và ép mỏng qua máy nghiền con lăn, làm vỡ bề mặt và chuẩn bị cho quá trình chiết xuất dầu.

Tiếp theo, hạt Canola được nấu chín bằng hơi nước ở nhiệt độ từ 80-105°C trong khoảng 15-20 phút, sau đó chúng sẽ được ép để lấy dầu. Phần dầu chiếm khoảng 50-60% lượng dầu trong hạt sẽ được tách ra, còn lại được chiết xuất bằng dung môi hexan. Quá trình này giúp tách dầu ra khỏi bột Canola, đồng thời loại bỏ hexane ở nhiệt độ cao.

Dầu Canola sau khi chiết xuất sẽ được tinh chế qua nhiều bước như chưng cất hơi nước, tiếp xúc với axit photphoric và lọc qua đất sét kích hoạt axit. Ngoài việc được sử dụng như dầu ăn thông thường, dầu Canola còn có thể biến đổi thành bơ thực vật và shortening thông qua quá trình hydro hóa, nơi hydro được bơm vào dầu để thay đổi cấu trúc hóa học, tạo ra sản phẩm rắn ở nhiệt độ phòng và kéo dài thời hạn sử dụng.

Tuy nhiên, quá trình này cũng tạo ra trans fat nhân tạo, khác biệt so với trans fat tự nhiên trong thịt và các sản phẩm từ sữa. Trans fat nhân tạo được cho là có hại cho sức khỏe, đặc biệt liên quan đến các vấn đề về tim mạch, dẫn đến việc nhiều quốc gia hạn chế hoặc cấm sử dụng chúng trong thực phẩm. Phần bột Canola còn lại sau quá trình ép dầu thường được tái sử dụng làm thức ăn gia súc, tận dụng triệt để nguồn nguyên liệu.

Thành phần hóa học

Hạt cải dầu chứa đựng nhiều thành phần quý giá. Chúng bao gồm khoảng 42-43% dầu, với hàm lượng cao các axit béo không bão hòa đa và không bão hòa đơn, nổi bật với lợi ích đối với sức khỏe tim mạch. Ngoài ra, hạt cải dầu còn chứa carotenoid, phytosterol, flavonoid, và vitamin E, nổi tiếng với khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ. Đặc biệt, glucosinolate và các nguyên tố vi lượng cũng góp mặt, làm phong phú thêm giá trị dinh dưỡng.

Điểm nổi bật trong thành phần của hạt Canola là sự có mặt của các hợp chất polyphenolic, đóng vai trò là những chất chống oxy hóa mạnh. Những polyphenol này, đa dạng về cấu trúc, không chỉ làm tăng giá trị dinh dưỡng mà còn cung cấp nhiều lợi ích sức khỏe, như ngăn chặn quá trình oxy hóa trong cơ thể. Chúng được phân loại thành axit phenolic và tanin polyphenolic, mỗi loại đều có các đặc tính và tác dụng riêng biệt. Những thành phần này khiến hạt cải dầu không chỉ là nguồn nguyên liệu cho dầu ăn chất lượng cao, mà còn là một phần quan trọng trong nghiên cứu y học và dinh dưỡng.

Tác dụng dược lý

Dầu hạt cải có tác dụng gì? Dầu Canola được đánh giá cao về lợi ích sức khỏe, đặc biệt là cho tim. Đây là loại dầu chứa lượng chất béo bão hòa thấp nhất, giúp duy trì sức khỏe tim mạch. Nhờ chứa axit béo và sterol, dầu Canola giúp hỗ trợ sức khỏe tim, đồng thời không chứa cholesterol, góp phần giảm lượng cholesterol hấp thụ từ thức ăn.

Không chỉ vậy, dầu Canola còn được biết đến với khả năng giảm viêm, hỗ trợ điều trị bệnh hen suyễn và viêm khớp, giúp giảm độ cứng khớp và cải thiện khả năng vận động. Nó cũng thúc đẩy quá trình trao đổi chất mà không làm giảm mức năng lượng, nhờ hàm lượng chất chống oxy hóa cao và không chứa cholesterol.

Với hàm lượng vitamin E, dầu Canola được cho là có tác dụng trong việc giảm nguy cơ ung thư và chậm lại quá trình phát triển của bệnh. Đối với bệnh nhân tiểu đường, dầu Canola còn giúp kiểm soát lượng đường trong máu, nhờ chất béo không bão hòa đơn.

Dầu Canola cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tinh thần và ngăn chặn quá trình lão hóa não. Đối với làn da, dầu Canola cung cấp axit béo giữ ẩm, chữa trị vết thâm, nếp nhăn và nhiễm trùng da, nhờ vitamin E và chất chống oxy hóa. Nó cũng nuôi dưỡng tóc và da đầu, giúp chống lại gàu, tăng cường sức khỏe của tóc và giảm rụng tóc.

Đáng chú ý, dầu Canola không làm thay đổi màu sắc tự nhiên của thực phẩm và có khả năng chịu nhiệt tốt, phù hợp cho việc chế biến món chiên. Là lựa chọn lý tưởng cho những ai cần giảm cholesterol, dầu Canola không chứa trans fat và chỉ có một nửa lượng chất béo bão hòa so với dầu ô liu, giúp giảm nguy cơ tắc nghẽn động mạch và bệnh tim.

Công dụng

Cách sử dụng dầu hạt cải: Dầu Canola, một loại chất béo lành mạnh, được các chuyên gia dinh dưỡng đánh giá cao, đặc biệt phù hợp cho những người theo chế độ ăn kiêng hoặc mong muốn giảm cân và mỡ bụng. Nhờ khả năng thúc đẩy quá trình đốt cháy chất béo và giảm sự hấp thụ chất béo vào cơ thể, dầu Canola đã chứng minh được hiệu quả trong việc giảm mỡ bụng, với kết quả làm giảm 1.6% mỡ bụng sau 4 tuần sử dụng hàng ngày, so với những người không sử dụng.

Ngoài ra, dầu Canola cũng là một lựa chọn tuyệt vời để trẻ hóa làn da. Áp dụng bằng cách massage khuôn mặt bằng dầu Canola vào ban đêm sẽ mang lại hiệu quả tối ưu. Đối với da khô, dầu Canola có thể kết hợp với tinh dầu hương thảo hoặc oải hương để tạo ra một loại dưỡng ẩm hiệu quả, massage nhẹ nhàng 2-3 lần mỗi ngày.

Cách sử dụng dầu hạt cải cho bé để chữa trị các vấn đề về da như chàm, tình trạng tấy đỏ và viêm da thông thường, dầu Canola có thể được trộn với dầu hoa oải hương. Đối với da đầu khô hoặc gàu, sự kết hợp của dầu Canola và tinh dầu dừa, sau đó massage nhẹ nhàng và gội sạch, sẽ mang lại kết quả tích cực.

Nếu muốn ngăn ngừa và giảm rụng tóc, một công thức hỗn hợp gồm hai giọt dầu Canola, hai giọt tinh dầu hương thảo và hai giọt dầu ô liu có thể được áp dụng. Massage da đầu với hỗn hợp này trong khoảng 20 phút trước khi gội sạch bằng nước ấm sẽ giúp tóc trở nên khỏe mạnh và giảm rụng tóc.

Kiêng kỵ

Không nên sử dụng dầu hạt cải quá liều hoặc quá thường xuyên, vì có thể gây ra tình trạng béo phì, tiêu chảy hoặc rối loạn tiêu hóa.
Không nên sử dụng dầu hạt cải đã quá hạn sử dụng hoặc đã bị ôi thiu, vì có thể gây ra ngộ độc hoặc viêm nhiễm.
Không nên sử dụng dầu hạt cải nếu có tiền sử dị ứng với hạt cải hoặc các sản phẩm từ hạt cải, vì có thể gây ra phản ứng phụ như ngứa, phát ban hoặc khó thở.

Bảo quản

Đậy kín nắp chai dầu hạt cải sau khi sử dụng, tránh để không khí, ánh sáng và nhiệt độ cao ảnh hưởng đến dầu. Đặt chai dầu hạt cải ở nơi khô ráo, mát mẻ và tối. Có thể để dầu trong tủ lạnh, nhưng lưu ý rằng dầu có thể đông lại và trở nên đục khi ở nhiệt độ thấp.