Bài thuốc Tam Tử Dưỡng Thân Thang – giáng khí, hoá đờm, bình suyễn

Nguồn: CLB Y Cổ truyền

Đờm ủng khí nghịch thực trệ: ho suyễn, nhiều đờm, ngực đầy tức, ăn ít, táo bón, rêu lưỡi trắng nhờn, mạch Hoạt dùng bài Tam Tử Dưỡng Thân Thang

Thành phần

• Tô tử 6-12g
• La bặc tử 8-12g
• Bạch giới tử 6-8g

Chế biến

Các vị rửa sạch, sao qua, giã nhỏ, xét chứng nào nhiều thì lấy vị đó làm quân, các vị kia ít hơn. Mỗi vị không quá 12g/thang, dùng lụa mộc làm túi nhỏ đựng thuốc, sắc nước uống thay nước trà, không nên nấu kỹ. Nếu bình thường đại tiện phân cứng lúc uống thêm ít mật đã nấu chín. Về mùa đông trời lạnh thêm 3 lát gừng tươi.

Tác dụng

Giáng khí, hoá đờm, bình suyễn. Trị ho, khó thở, đờm nhiều, ngực tức, ăn kém, rêu lưỡi dày, mạch hoạt.

==>> Xem thêm: Bài thuốc Tiêu Phong Tán – Sơ phong, tiêu sưng, thanh nhiệt, trừ thấp

Giải thích

Tô tử giáng khí hoá đờm, Bạch giới tử ôn Phế hoá Đờm, La bặc tử tiêu thực hoá đờm, đều là vị thuốc chủ yếu trị ho, đờm nhiều.

Ứng dụng lâm sàng

Trị các chứng viêm đường hô hấp hoặc viêm phế quản cấp, mãn tính, ho nhiều đờm.

• Trường hợp phong hàn nặng, tăng lượng Tô tử.
• Ngực đau nhiều tăng lượng Bạch giới tử.
• Bụng đầy, ăn không tiêu, tăng lượng La bặc tử.
• Thường kết hợp với thuốc thanh nhiệt, nhuận Phế.

Trương Bỉnh Thành nói: phàm sinh ra đờm, hoặc vì tân dịch hoá ra, hoặc có thủy ẩm tạo thành, nhưng cũng có khi do ăn uống hoá ra, đều do Tỳ vận hoá bất thường đến nỗi thức ăn không hoá thành chất tinh vi mà hoá ra đờm. Đờm ủng tắc thì khí trệ, khí trệ thì Phế khí không giáng xuống được, vì thế gây ra các chứng ho, hen suyễn.

Bệnh vì thực tích sinh ra nên dùng La bặc tử tiêu thực, hành đờm. Đờm ủng tắc thì khí trệ, dùng Tô tử để giáng khí, hành đờm. Khí trệ thì cách mạc bị tắc, Bạch giới tử thông cách mạc, hành đờm. Cả 3 vị đều trị đờm, mà trong đó mỗi vị lại có sở trường riêng, thiêu thực, thuận khí, ho suyễn tự yên mà mọi chứng đều khỏi.

Bài này vốn trị người lớn tuổi ăn ít, đờm nhiều, đến nỗi ho suyễn khí nghịch, cho nên gọi là “Dưỡng thân”. Người cao tuổi, khí trung tiêu hư, ăn uống không tiêu hoá thành chất tinh vi, lại hoá ra đờm, đờm ngưng khí trệ, khí trệ thì Phế mất chức năng giáng xuống, cho nên gây các chứng ho, suyễn nghịch. Bệnh gấp thì trị ngọn, cho nên dùng các vị hoá đờm tiêu thực, thuận khí giáng nghịch. Nhưng người già khí trung tiêu hư, thực là gốc sinh ra đờm, một khi thấy chứng trạng giảm bớt, nên chuyển kiêm điều lý, nếu chỉ chú trọng vào tiêu đạo, càng làm tổn thương khí của trung tiêu. Ngô Côn nói: trị đờm trước phải trị khí, đó là bàn về trị ngọn, cuối cùng không bằng dùng “Nhị trần” mạnh Tỳ trừ thấp, chữa gốc hay hơn, nhưng chứng khí thực, thì bài “Tam tử dưỡng thân thang” có hiệu quả nhanh.

=> Xem thêm: Bài thuốc Đạo Xích Tán – Thanh tâm hoả lợi tiểu tiện