Dibutyl phthalate

Đặc điểm của Dibutyl phthalate

Dibutyl phthalate (DBP) là gì?

Dibutyl phthalate còn được gọi tắt là DBP, nó là một hóa chất nhân tạo, không tìm được trong tự nhiên. Chất này được ứng dụng trong dược phẩm và ngành sản xuất khác.

Dibutyl phthalate giúp cải thiện tính mềm dẻo, linh hoạt cho sản phẩm. Tuy nhiên hoạt chất này cũng đang có nhiều lo ngại về mặt sức khỏe, nhất là ở trẻ nhỏ, khả năng mang thai và sinh sản.

Công thức hóa học/phân tử

C₁₆H₂₂O₄.

C₆H₄(COOC₄H₉)₂.

Danh pháp quốc tế (IUPAC name)

dibutyl benzene-1,2-dicarboxylate.

Tính chất vật lý

Trọng lượng phân tử: 278,34 g/mol.

Điểm sôi: 644°F ở 760 mmHg (340°C).

Điểm nóng chảy: -31°F (-35°C).

Độ hòa tan: Tan ít hoặc không tan trong nước, rất dễ tan trong Benzen, Aceton, tan trong Cacbon Tetraclorua, có thể trộn với Ethanol, Etyl ete, hòa tan trong hầu hết dầu và dung môi hữu cơ.

Phân hủy: Khi chất này bị nung nóng tới mức phân hủy sẽ sản sinh ra khói và hơi cay.

Nhiệt độ tự bốc cháy: 757°F (402°C).

Cảm quan

Dibutyl phthalate là một chất lỏng nhờn, không có màu tới vàng nhạt, mùi thơm nhẹ, vị đắng. Chất này có mối nguy hiểm với môi trường, nó dễ dàng thấm vào nước, đất và gây ra tình trạng ô nhiễm. Do vậy, trong sản xuất và sử dụng Dibutyl phthalate, cần thực hiện những biện pháp để ngăn ngừa sự lây lan của nó ra môi trường.

Dạng bào chế

Viên nén bao phim có chứa Dibutyl phthalate.

Độ an toàn

Khi cơ thể tiếp xúc với Dibutyl phthalate qua đường hô hấp ở liều cao có thể gây ra tình trạng kích ứng mắt, mũi, họng. Ngoài ra còn gây ra tình trạng chảy nước mắt, buồn ói, chóng mặt, nhức đầu và ói mửa.

Tiếp xúc lâu dài còn làm tổn thương sức khỏe của gan và thận.

Mặt khác, Dibutyl phthalate còn có khả năng làm rối loạn nội tiết tố, ảnh hưởng tới sự phát triển của thai nhi và tinh hoàn ở nam giới.

Hiện nay, Dibutyl phthalate là 1 trong sáu loại Phthalic nằm trong Danh sách chất gây ô nhiễm cần chú ý.

Dibutyl phthalate gây độc đối với những sinh vật thủy sinh, chưa rõ độc tính ở chim, thực vật và động vật. Dibutyl phthalate còn tích tụ lại ở mô của cá hay động vật có vỏ.

Độ ổn định và điều kiện bảo quản

Dibutyl phthalate vẫn duy trì được các tính chất vật lý dù tiếp xúc với nhiệt độ cao hoặc tiếp xúc lâu với ánh sáng. Ngoài ra Dibutyl phthalate cũng có độ bền khá cao, điều này có thể giúp tăng tuổi thọ cho các sản phẩm sử dụng Dibutyl phthalate.

Bảo quản Dibutyl phthalate nơi sạch sẽ, tránh ẩm, môi trường bảo quản cũng cần thông thoáng.

Ứng dụng của Dibutyl phthalate

Dibutyl phthalate được ứng dụng trong cả y tế, mỹ phẩm và ngành công nghiệp sản xuất khác:

Dibutyl phthalate trong dược phẩm được sử dụng để hóa dẻo, tạo độ bền chắc cho lớp bao ngoài viên. Ngoài ra còn dùng làm nhựa đóng gói dược phẩm. Tuy nhiên DBP đang bị cảnh báo nhiều về an toàn về sức khỏe nên hiện nay nó ít được dùng trong lĩnh vực y tế. Khi sử dụng cũng cần lưu ý và kiểm soát chặt chẽ theo các quy định về an toàn, nguy cơ độc tính.
Trong mỹ phẩm, Dibutyl phthalate chủ yếu được dùng ở sơn móng tay nhằm giúp sơn dẻo, bớt giòn và nứt hơn. Tuy nhiên, từ năm 2006 đến nay, việc sử dụng Dibutyl phthalate trong sơn móng tay đã giảm hẳn.
Ứng dụng trong các ngành công nghiệp sản xuất nhựa: Dibutyl phthalate được thêm vào sản xuất nhựa PVC làm tăng cường sự mềm dẻo, tạo điều kiện thuận lợi khi uống cong hoặc lắp đặt ống nhựa.
Sử dụng ở ngành dệt may: Dibutyl phthalate được thêm vào vải để tăng cường sự đàn hồi, sự co giãn cũng như độ mềm mại cho sợi vải.
Sử dụng trong ngành sản xuất sơn, mực in: Trong sản xuất sơn, Dibutyl phthalate được cho vào để tăng cường độ bền của sơn, đặc biệt là các dòng sơn chống nóng, chống gỉ, sơn ngoại, nội thất. Với mực in, Dibutyl phthalate cải thiện độ sáng cũng như khả năng bám dính của mực trên giấy hoặc các bề mặt in khác.

Phương pháp sản xuất

Dibutyl phthalate sản xuất thông qua phản ứng este hóa giữa n-butyl alcohol và Acid phthalic, chất xúc tác cho phản ứng có thể là Acid p-toluen sulfonic hay Acid Sulfuric. Phản ứng được tiến hành ở điều kiện nhiệt độ 105°C, có kết hợp thao tác khuấy.

Nước trong quá trình trên sẽ được thu hồi để dùng vào mục đích khác hoặc trải qua quá trình xử lý rồi mới được đổ ra môi trường.

Dibutyl phthalate được tinh chế bằng các phương pháp như chưng cất chân không hoặc sử dụng than hoạt tính.

Trong quá trình sản xuất hay sử dụng, Dibutyl phthalate có thể thâm nhập vào môi trường. Ở không khí, Dibutyl phthalate phân hủy thành các chất khác sau 1 ngày rưỡi tồn tại. Ở trong nước, Dibutyl phthalate bị phân hủy thành chất khác sau 2-20 ngày tồn tại.

Quy định sử dụng Dibutyl phthalate

Tại Châu Âu: EU đã ban hành luật cấm sử dụng Dibutyl phthalate trong các loại đồ chơi, sản phẩm dùng cho trẻ nhỏ.

Ở Mỹ: Cơ quan EPA (Cơ quan bảo vệ Môi trường) đã thông báo cụ thể về giới hạn sử dụng của Dibutyl phthalate trong các sản phẩm cụ thể để bảo vệ sức khỏe con người.

Hiện nay, Việt Nam cũng có những quy định về việc sử dụng Dibutyl phthalate nhằm đảm bảo an toàn cho môi trường và con người.