Nonoxynol-9
Danh pháp
Tên chung quốc tế
Tên danh pháp theo IUPAC
26-(4-Nonylphenoxy)-3,6,9,12,15,18,21,24-nonaoxahexacosan-1-ol
Mã UNII
48Q180SH9T
Mã CAS
26571-11-9
Cấu trúc phân tử
Công thức phân tử
C33H60O10
Phân tử lượng
616.833 g•mol−1
Mô hình bóng và que
Tính chất
- Nonoxynol-9 tồn tại dạng chất lỏng gần như không màu
- Điểm sôi 250°C
- Hòa tan trong nước, dầu ngô, ethanol, ethylene dichloride,ehtylene glycol, xylene. Không hòa tan trong dung môi Stoddard, dầu khoáng, dầu hỏa
Dạng bào chế
Kem/gel
Dạng màng
Dược lý và cơ chế hoạt động
Nonoxynol-9 (N-9) là chất hoạt động bề mặt điển hình. Nonoxynol-9 là một hợp chất hữu cơ, có tác dụng hoạt động bề mặt được dùng trong các sản phẩm mỹ phẩm và các biện pháp tránh thai. Nonoxynol-9 có tác dụng tiêu diệt tinh trùng do Nonoxynol-9 làm bất động tinh trùng thông qua cơ chế tấn công màng acrosomal của tinh trùng. Nonoxynol-9 bằng cách làm hỏng màng tế bào của tinh trùng, được dùng để tránh thai qua đường âm đạo, làm hỏng thành tế bào của một số sinh vật gây ra STD và có hoạt tính chống lại một số vi khuẩn và vi rút gây ra STD. Hoạt tính kháng khuẩn và tác dụng tăng cường của nonoxynol-9 chống lại vi khuẩn gây bệnh âm đạo và tiết niệu đã được đánh giá.
Dược động học
Các thông số về dược động học của Nonoxynol-9 ở người hiện nay còn hạn chế. Các nghiên cứu tiến hành trên chuột cái Sprague-Dawley khi cho dùng Nonoxynol-9 tiêm qua đường tĩnh mạch hoặc đặt âm đạo cho thấy khả năng hấp thụ trong 6 giờ và 24 giờ lần lượt là 12,8% và 37,7%. Nonoxynol-9 phân bố trong mô ruột non và ruột già. Nonoxynol-9 được chuyển hóa hoàn toàn trong cơ thể chuột. Các chất chuyển hóa của yếu của Nonoxynol-9 được bài tiết qua phân, nước tiểu. Tuy nhiên Nonoxynol-9 rõ ràng cho thấy không chống lại các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
Ứng dụng trong y học
- Nonoxynol-9 là gì? Nonoxynol-9 (N-9) có tác dụng diệt virus in vitro và do đó là một loại thuốc diệt vi khuẩn có thể dùng để ngăn ngừa lây truyền HIV qua đường tình dục. Nonoxynol-9 được dùng để tránh thai qua đường âm đạo được dùng như 1 thành phần hoạt chất của chất bôi trơn, gel, màng phim, thuốc đạn)
- Nonoxynol-9 là thành phần chính được dùng như 1 chất bôi trơn trong bao cao su để tránh mang thai và diệt vi khuẩn đối với các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Một số bao cao su có phủ chất diệt tinh trùng, thường là nonoxynol-9 (N-9). Tuy nhiên Nonoxynol-9 có thể gây hạn chế bởi thời hạn sử dụng của chất diệt tinh trùng.
- Trong mỹ phẩm, Nonoxynol-9 được đưa vào kem cạo râu giúp mềm hơn và dễ cạo hơn.
Tác dụng phụ
- Tổn thương biểu mô
- Tăng nguy cơ nhiễm HIV.
- Kích thích, ngứa, khô,đau, khó chịu, phát ban và đỏ âm hộ hoặc dương vật, cảm giác nóng rát
- Kích thích âm đạo.
- Đi tiểu khó
- Đau khi đi tiểu.
- Dịch tiết âm đạo có mùi.
- Nonoxynol-9 nó có thể gây hại bằng cách tăng tỷ lệ loét sinh dục
- Bao cao su diệt tinh trùng chưa được chứng minh là có tác dụng ít nhiều trong việc tránh thai, nhưng trên thực tế, chúng có thể làm tăng tác dụng phụ như kích ứng và tăng nhiễm trùng đường tiết niệu ở phụ nữ.
Tương tác với thuốc khác
Tránh dùng Nonoxynol-9 cùng với các chế phẩm dùng theo đường âm đạo hay dương vật để tránh tương tác bất lợi có thể xảy ra.
Lưu ý khi sử dụng
- Không dùng Nonoxynol-9 cho bệnh nhân bị dị ứng với nonoxynol 9 hoặc bất kỳ thành phần nào khác của chế phẩm
- Trước khi dùng Nonoxynol-9 bệnh nhân cần báo cho bác sĩ nếu bản thân hay bạn tình bị nhiễm HIV
- Không dùng Nonoxynol-9 cho phụ nữ có thai\Nonoxynol-9 là một chất hoạt động bề mặt không ion tương đối không độc hại và chỉ một lượng nhỏ thuốc được tìm thấy trong sữa động vật sau khi dùng qua đường âm đạo. Thông tin hạn chế chỉ ra rằng trẻ sơ sinh bú sữa mẹ khi bà mẹ dùng Nonoxynol-9 không gặp phải tác dụng phụ nào vì vậy dùng được cho phụ nữ cho con bú
- Nonoxynol-9 không ngăn chặn sự lây lan của các bệnh như HIV hoặc viêm gan lây truyền qua đường máu hoặc quan hệ tình dục. Không quan hệ tình dục mà không sử dụng bao cao su. Không dùng chung kim tiêm, những thứ khác như bàn chải đánh răng hoặc dao cạo râu.
- Nonoxynol-9 có thể gây hại nếu nuốt phải. Không dùng gel nonoxynol 9 bằng đường uống. Chỉ dùng cho âm đạo. Tránh xa miệng, mũi và mắt (có thể bị bỏng).
- Không sử dụng nonoxynol 9 trực tràng.
- Nếu sử dụng Nonoxynol-9 đúng cách trước khi quan hệ tình dục sẽ có tác dụng ngay lập tức và kéo dài đến 1 giờ. Sử dụng lại gel nonoxynol 9 mỗi lần quan hệ tình dục. Nếu sử dụng đúng cách, màng nonoxynol 9 có tác dụng lên đến 3 giờ.
- Rửa tay trước và sau khi sử dụng.
- Đảm bảo tay khô trước khi chạm vào màng nonoxynol 9.
Một vài nghiên cứu của Nonoxynol-9 trong Y học
Nghiên cứu 1
Tác dụng của nonoxynol-9 (N-9) đối với chức năng của tinh trùng: đánh giá hệ thống và phân tích tổng hợp
Nghiên cứu giúp tóm tắt về tác dụng của nonoxynol-9 (N-9) đối với cấu trúc và chức năng tinh trùng của con người. Một ân tích tổng hợp, đánh giá có hệ thống đánh giá hoạt động diệt tinh trùng của N-9 về khả năng vận động. Số lượng tinh trùng di động được đếm trong chất nhầy cổ tử cung và khả năng thâm nhập của tinh trùng đã được phân tích. Trong kết quả gộp, tỷ lệ phần trăm hoặc số lượng tinh trùng đã giảm sau khi điều trị bằng N-9. Khả năng thâm nhập của tinh trùng bị giảm ở các nhóm được điều trị bằng N-9 đã được xác nhận là có thể làm hỏng cấu trúc của tinh trùng cũng như các bào quan khác như acrosome và ty thể. Kết luận N-9 có khả năng làm giảm khả năng vận động của tinh trùng và sự xâm nhập của chất nhầy cổ tử cung cũng như các khả năng chức năng khác.
Nghiên cứu 2
Thuốc diệt tinh trùng Nonoxynol-9 để phòng ngừa HIV mắc phải qua đường âm đạo và các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác: đánh giá hệ thống và phân tích tổng hợp các thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng bao gồm hơn 5000 phụ nữ
Mục đích của nghiên cứu i là xác định hiệu quả của thuốc diệt tinh trùng nonoxynol-9 (N-9) được sử dụng qua đường âm đạo ở phụ nữ trong việc ngăn ngừa HIV và các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác (bệnh lây truyền qua đường tình dụcs). Nghiên cứu thực hiện các thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng. Có tổng cộng 9 thử nghiệm bao gồm 5096 phụ nữ, chủ yếu là gái mại dâm phân thành 2 nhóm, 1 nhóm do dùng N-9 và 1 nhóm cho dùng giả dược. 5 thử nghiệm bao gồm HIV và chín thử nghiệm bao gồm các kết quả bệnh lây truyền qua đường tình dục. Nhìn chung, nguy cơ tương đối của viêm âm đạo do vi khuẩn, nhiễm HIV, chlamydia, nhiễm trichomonas, bệnh lậu, nhiễm trùng cổ tử cung và bệnh nấm candida không khác biệt đáng kể ở nhóm N-9 và nhóm giả dược. Tổn thương sinh dục phổ biến hơn ở nhóm N-9. Nghiên cứu không tìm thấy sự giảm đáng kể về mặt thống kê nào trong nguy cơ nhiễm HIV và bệnh lây truyền qua đường tình dục, vì vậy N-9 không thể được khuyến nghị để phòng ngừa HIV và bệnh lây truyền qua đường tình dục.
Tài liệu tham khảo
- Thư viện y học quốc gia, Nonoxynol-9, pubchem. Truy cập ngày 04/10/2023.
- Murong Xu, Mingpeng Zhao, Raymond Hang Wun Li, Zhixiu Lin, Jacqueline Pui Wah Chung, Tin Chiu Li, Tin-Lap Lee, David Yiu Leung Chan (2022) Effects of nonoxynol-9 (N-9) on sperm functions: systematic review and meta-analysis, pubmed.com. Truy cập ngày 04/10/2023.
- David Wilkinson 1, Maya Tholandi, Gita Ramjee, George W Rutherford (2002) Nonoxynol-9 spermicide for prevention of vaginally acquired HIV and other sexually transmitted infections: systematic review and meta-analysis of randomised controlled trials including more than 5000 women, pubmed.com. Truy cập ngày 04/10/2023.
Xuất xứ: Hoa Kỳ