Menotropin
Menotropin là gì?
Menotropin là một loại thuốc điều trị vô sinh, đặc biệt được dùng cho phụ nữ gặp vấn đề với chu kỳ rụng trứng. Thuốc này bao gồm một hỗn hợp của hai hormone sinh dục quan trọng, đó là hormone kích thích nang trứng (FSH) và hormone tạo hoàng thể (LH). Nhờ sự kết hợp của những hormone này, Menotropin giúp kích thích sự phát triển của nang trứng và hỗ trợ quá trình rụng trứng. Đây là điều rất quan trọng trong các phác đồ hỗ trợ sinh sản như thụ tinh trong ống nghiệm (IVF).
Danh pháp quốc tế
Tên gọi quốc tế
Menotropin.
Công thức hóa học/phân tử
Công thức hóa học của Menotropin không thể đơn giản hóa thành một công thức cụ thể vì đây là một hỗn hợp các hormone FSH và LH được chiết 1 .xuất từ nước tiểu phụ nữ sau mãn kinh. Các hormone này hoạt động kết hợp với nhau để tác động lên các chu kỳ sinh sản, đặc biệt là trong quá trình kích thích nang trứng và rụng trứng.
Cơ chế tác dụng
Cơ chế tác dụng của hoạt chất Menotropin là nhờ vào sự kết hợp giữa hai hormone FSH và LH. 3 .Cụ thể, FSH có vai trò kích thích sự phát triển của các nang trứng trong buồng trứng, trong khi LH giúp kích thích quá trình rụng trứng. Ở nam giới, Menotropin cũng có tác dụng kích thích quá trình sản xuất tinh trùng bằng cách tác động lên các tế bào Sertoli trong tinh hoàn.
Dược động học
Hấp thu: Sau khi tiêm dưới da hoặc bắp, Menotropin được hấp thu nhanh chóng vào cơ thể. Tuy nhiên, tốc độ hấp thu có thể thay đổi tùy thuộc vào phương pháp tiêm và tình trạng của người sử dụng.
Phân bố: Thuốc phân bố chủ yếu vào cơ thể và tác động lên các cơ quan sinh dục như buồng trứng và tinh hoàn, nơi có các thụ thể cần thiết để thuốc phát huy tác dụng.
Chuyển hóa: Menotropin không trải qua quá trình chuyển hóa ở gan mà tác động trực tiếp lên các tế bào sinh dục. Đây là một điểm đặc biệt trong dược động học của thuốc.
Thải trừ: Thuốc được thải trừ qua nước tiểu sau khi đã thực hiện chức năng sinh lý của nó trong cơ thể.
Công dụng và chỉ định
Dùng ở phụ nữ
- Gây phóng noãn: HCG được sử dụng để kích thích phóng noãn sau khi nang trứng phát triển do sự kích thích của FSH hoặc menotropin. Đây là phương pháp điều trị vô sinh ở những phụ nữ không có hoặc có gonadotropin ở nồng độ thấp, dẫn đến tình trạng không phóng noãn thứ phát do suy tuyến yên và không phải do suy buồng trứng tiên phát.
- Hỗ trợ phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm (IVF): HCG còn được dùng phối hợp với menotropin và đôi khi là clomifen citrat như một thuốc phụ trợ trong các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản khác, giúp cải thiện khả năng mang thai.
Dùng ở nam giới
- Vô sinh: HCG phối hợp với menotropin được dùng để kích thích sản xuất tinh trùng ở những nam giới bị giảm năng tuyến sinh dục do giảm gonadotropin tiên phát hoặc thứ phát, sau khi đã được điều trị thích hợp bằng HCG.
- Tinh hoàn ẩn trước tuổi dậy thì: HCG có thể được sử dụng trong điều trị tinh hoàn ẩn không phải do tắc giải phẫu. Khi gặp khiếm khuyết trong việc điều hòa của chất tương tự TGE/beta, yếu tố Muller, hay tiếp xúc với dioxin, HCG có thể hỗ trợ trong việc giúp tinh hoàn xuống khi chúng không di chuyển xuống dưới, nhất là khi người bệnh chưa đến tuổi dậy thì. Tuy nhiên, tất cả các trường hợp tinh hoàn không xuống cần được điều trị bằng phẫu thuật. HCG còn có thể hỗ trợ trong chẩn đoán tình trạng tinh hoàn không thể sờ thấy, vì tinh hoàn không xuống dễ dẫn đến nguy cơ ác tính.
Liều dùng và cách dùng
Liều dùng
- Ở phụ nữ: Liều khởi đầu thông thường là 225 UI mỗi ngày, có thể tăng lên đến 450 UI mỗi ngày tùy vào phản ứng của cơ thể. Thời gian điều trị có thể kéo dài từ 7 đến 20 ngày.
- Ở nam giới: Liều khởi đầu là 1000-3000 UI hCG mỗi tuần, sau đó sử dụng 75-150 IU Menotropin mỗi tuần trong vòng vài tháng để đạt hiệu quả tối ưu.
Cách dùng
Menotropin được tiêm dưới da hoặc tiêm bắp, và cần được pha chế trước khi sử dụng. Bệnh nhân cần tuân thủ hướng dẫn tiêm thuốc từ bác sĩ và có thể thực hiện tiêm tại nhà nếu được sự chỉ dẫn chính xác.
Chống chỉ định
Menotropin không nên sử dụng cho những đối tượng sau:
- Bệnh nhân có tiền sử mẫn cảm với Menotropin hoặc bất kỳ thành phần nào của thuốc.
- Những người mắc bệnh suy buồng trứng nguyên phát, ung thư vú, tử cung hoặc buồng trứng.
- Người bị rối loạn tuyến giáp hoặc tuyến thượng thận không điều trị.
- Vô sinh không liên quan đến rối loạn rụng trứng.
- Phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú.
Tác dụng không mong muốn
Tác dụng không mong muốn nghiêm trọng
Một số tác dụng phụ nghiêm trọng có thể xảy ra khi sử dụng Menotropin, chẳng hạn như hội chứng quá kích buồng trứng (OHSS). Tình trạng này có thể dẫn đến các vấn đề như đau bụng, tăng cân nhanh chóng và các vấn đề tim mạch nghiêm trọng.
Tác dụng không mong muốn thường gặp
Một số tác dụng phụ thường gặp khi sử dụng Menotropin bao gồm đau bụng, cảm giác đầy hơi và các rối loạn tiêu hóa nhẹ. Ngoài ra, đau đầu, sưng hoặc kích ứng tại vị trí tiêm cũng có thể xảy ra. Bệnh nhân cũng có thể cảm thấy khó thở hoặc buồn nôn.
Tương tác thuốc
Menotropin có thể tương tác với một số loại thuốc khác, đặc biệt là các hormone khác như hCG. Vì vậy, bệnh nhân cần thông báo cho bác sĩ nếu đang sử dụng các thuốc điều trị tiểu đường, thuốc chống đông máu hoặc các thuốc điều trị bệnh tim mạch. Điều này giúp tránh nguy cơ tương tác thuốc không mong muốn.
Lưu ý và thận trọng khi dùng
Lưu ý chung
- Đánh giá sức khỏe trước khi điều trị: Trước khi bắt đầu điều trị, bác sĩ cần đánh giá tình trạng hiếm muộn, sức khỏe phụ khoa và yếu tố nội tiết của bệnh nhân. Cần loại trừ những bệnh lý như suy buồng trứng nguyên phát. Ngoài ra, việc đánh giá các bệnh lý như suy giáp, suy vỏ thượng thận, tăng prolactin máu, và khối u tuyến yên hoặc vùng dưới đồi là rất quan trọng để đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
- Liều dùng: Menotropins được chỉ định sử dụng hàng ngày cho đến khi nang noãn đạt trưởng thành, điều này có thể được xác định qua các xét nghiệm nồng độ estradiol trong huyết thanh và siêu âm buồng trứng.
- Hội chứng quá kích buồng trứng (OHSS): Không nên sử dụng HCG nếu buồng trứng phản ứng quá mức với điều trị gonadotropins, vì điều này có thể làm tăng nguy cơ mắc phải hội chứng quá kích buồng trứng.
- Điều chỉnh liều lượng: Liều Menotropins cần được điều chỉnh dựa trên phản ứng của buồng trứng. Nên sử dụng liều thấp nhất có thể đạt hiệu quả để giảm thiểu nguy cơ buồng trứng bị kích thích quá mức.
- Tránh quan hệ tình dục: Khuyến cáo bệnh nhân tránh quan hệ tình dục trong thời gian điều trị, vì nguy cơ tụ máu do vỡ u nang buồng trứng.
Lưu ý đối với phụ nữ có thai và cho con bú
- Chống chỉ định khi mang thai: Menotropins có thể gây hại cho thai nhi nếu sử dụng trong thời kỳ mang thai. Vì vậy, Menotropins được chống chỉ định cho phụ nữ mang thai.
- Không sử dụng khi cho con bú: Mặc dù chưa có thông tin chính thức về việc Menotropins có vào sữa mẹ hay không, nhưng để đảm bảo an toàn, không nên sử dụng thuốc trong thời kỳ cho con bú.
Lưu ý khi lái xe và vận hành máy móc
Không ảnh hưởng đến khả năng lái xe: Mặc dù chưa có nghiên cứu cụ thể, nhưng theo thông tin hiện tại, Menotropins không có tác dụng phụ rõ ràng ảnh hưởng đến khả năng lái xe hoặc vận hành máy móc.
Quá liều và xử trí
Quá liều có thể gây ra hiện tượng giữ nước trong cơ thể hoặc dậy thì sớm ở trẻ nam. Khi sử dụng menotropin kết hợp với CG, quá liều có thể dẫn đến hội chứng quá kích thích buồng trứng (OHSS). Trong trường hợp có tràn máu màng bụng do vỡ nang noãn, phẫu thuật có thể cần thiết để cắt bỏ một phần buồng trứng, thường là biện pháp điều trị hiệu quả.
Khi xảy ra quá liều, cần ngừng sử dụng thuốc ngay lập tức. Hiện tại, không có phương pháp điều trị đặc hiệu cho tình trạng quá liều này.
Tài liệu tham khảo
- Batista AR et al (2024). Response to: Randomized, assessor-blinded trial comparing highly purified human menotropin and recombinant follicle-stimulating hormone in high responders undergoing intracytoplasmic sperm injection, Pubmed. Truy cập ngày 14/4/2025.
- Witz CA et al (20240. Reply of the Authors: Randomized, assessor-blinded trial comparing highly purified human menotropin and recombinant follicle-stimulating hormone in high responders undergoing intracytoplasmic sperm injection, Pubmed. Truy cập ngày 14/4/2025.
Xuất xứ: Ấn Độ