Đặc điểm của L-Proline là gì?

L-Proline là một axit amin không thiết yếu, thuộc nhóm axit amin proteinogenic (tham gia cấu tạo protein), đặc trưng bởi cấu trúc vòng pyrrolidine. Nó đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành collagen – loại protein chính trong mô liên kết như da, xương, gân và sụn. Nhờ cấu trúc vòng đặc biệt, L-Proline tạo nên những đoạn gấp khúc đặc trưng trong chuỗi peptide, ảnh hưởng đến cấu trúc không gian và độ bền của protein.

Công thức hóa học

C₅H₉NO₂

Cấu trúc: Chứa vòng pyrrolidine, trong đó nhóm carboxyl và nhóm amin gắn vào cùng một nguyên tử carbon.

Danh pháp quốc tế (IUPAC)

Pyrrolidine-2-carboxylic acid

Trọng lượng phân tử

115.13 g/mol

Tính chất vật lý

Tính tan: Dễ tan trong nước, ít tan trong ethanol và acetone, không tan trong ether.

Điểm nóng chảy: Khoảng 205 – 228°C (phân hủy).

pKa: 1.99 (nhóm carboxyl), 10.96 (nhóm amin).

Dạng bào chế

Viên nang, viên nén

Bột, dung dịch uống (dạng bổ sung dinh dưỡng).

L-Proline có tác dụng gì?

Cơ chế tác dụng

L-Proline là một thành phần chính của collagen – loại protein cấu trúc chủ yếu trong cơ thể người. L-Proline giúp duy trì độ bền vững của cấu trúc xoắn ba trong collagen và đóng vai trò quan trọng trong quá trình tạo mới cũng như phục hồi các mô liên kết. Ngoài ra, L-Proline tham gia vào quá trình chuyển hóa nội bào, bao gồm cả sự chuyển đổi giữa glutamate và các chất chống oxy hóa trung gian như glutathione.

Dược động học

Tổng hợp: Cơ thể có thể tổng hợp L-Proline từ axit glutamic qua các enzym như glutamate 5-kinase và pyrroline-5-carboxylate reductase.

Chuyển hóa: Bị oxy hóa bởi enzyme proline dehydrogenase (PRODH) thành pyrroline-5-carboxylate, sau đó chuyển hóa tiếp thành glutamate.

Chức năng sinh học

Chống oxy hóa: Proline tham gia vào quá trình chống oxy hóa gián tiếp bằng cách ảnh hưởng đến cân bằng oxi hóa – khử nội bào.

L-Proline là một osmoprotectant tự nhiên, giúp tế bào chống lại stress thẩm thấu.

Ứng dụng

Ứng dụng trong y học

L-Proline đóng vai trò thiết yếu trong quá trình hình thành collagen – loại protein cấu trúc chính của da, sụn, dây chằng và các mô liên kết. Việc bổ sung L-Proline giúp hỗ trợ sửa chữa và duy trì độ bền chắc của các mô này, từ đó cải thiện sức khỏe làn da, tăng cường độ dẻo dai cho khớp và hỗ trợ chức năng của hệ xương.

Trên lâm sàng và dinh dưỡng, L-Proline thường có mặt trong các chế phẩm bổ sung dành cho:

• Người cần phục hồi sau phẫu thuật hoặc chấn thương mô mềm.
• Vận động viên trong thời gian hồi phục hoặc cường độ tập luyện cao.
• Người có vấn đề về da như da lão hóa, chảy xệ, hoặc người mắc các bệnh liên quan đến thoái hóa khớp và mô liên kết.

Ngoài ra, L-Proline thường được kết hợp cùng các vi chất hỗ trợ tổng hợp collagen khác như vitamin C (chất xúc tác cho hydroxyl hóa proline) và L-Lysine, nhằm tăng hiệu quả xây dựng mô liên kết.

Liều dùng và độ an toàn

Liều dùng thông thường: Vì là một axit amin không thiết yếu, cơ thể có thể tự tổng hợp được nên L-Proline không có liều khuyến nghị cố định. Tuy nhiên, trong các sản phẩm bổ sung, liều thường dao động từ 500 mg đến 2000 mg mỗi ngày, tùy vào nhu cầu cá nhân và mục đích sử dụng.

Mức độ an toàn: Khi sử dụng qua đường uống với liều hợp lý, L-Proline được đánh giá là khá an toàn. Tuy nhiên, việc dùng liều cao trong thời gian dài nên có sự theo dõi của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để tránh nguy cơ mất cân bằng axit amin hoặc tương tác không mong muốn với các chất dinh dưỡng khác.

Tác dụng phụ (hiếm gặp): Một số trường hợp có thể gặp các triệu chứng nhẹ như đầy hơi, khó tiêu hoặc rối loạn tiêu hóa nếu dùng sai liều cần thiết.

Nghiên cứu mới trong y học về L-Proline

Bài viết “Neurobiology of L-proline: From molecules to behavior” trên tạp chí Neuroscience & Biobehavioral Reviews tổng hợp các nghiên cứu về vai trò của L-Proline trong hệ thần kinh, từ mức độ phân tử đến hành vi. L-Proline, một axit amin không thiết yếu, được cho là ảnh hưởng đến chức năng nhận thức và hành vi, với mức độ bất thường liên quan đến các vấn đề về học tập và trí nhớ. ​

Nội dung chính của bài viết bao gồm các phần:​

• Chuyển hóa L-Proline: L-Proline được tổng hợp từ glutamate và có thể bị oxy hóa trở lại thành glutamate, tham gia vào chu trình chuyển hóa năng lượng và cân bằng oxy hóa-khử trong tế bào thần kinh.​
• Ảnh hưởng đến hệ thần kinh: L-Proline có thể hoạt động như một chất dẫn truyền thần kinh hoặc chất điều biến, ảnh hưởng đến hoạt động của các neuron, đặc biệt là trong vùng hippocampus, nơi liên quan đến học tập và trí nhớ.​
• Liên quan đến rối loạn thần kinh: Mức L-Proline cao bất thường được phát hiện ở một số bệnh nhân mắc rối loạn phát triển thần kinh, như tự kỷ và tâm thần phân liệt, gợi ý vai trò tiềm năng của L-Proline trong cơ chế bệnh sinh của các rối loạn này.​

Tuy nhiên, phần lớn các nghiên cứu hiện tại được thực hiện trên mô hình động vật, và cần thêm các nghiên cứu lâm sàng để xác định rõ vai trò của L-Proline trong hệ thần kinh người.

Tài liệu tham khảo

1. Proline, PubChem. Truy cập ngày 11/4/2025.
2. Gustavo Almeida Carvalho, Daniel Pereira Cavalcante (2025) Neurobiology of L-proline: From molecules to behavior, ScienceDirect. Truy cập ngày 11/4/2025.