Biên soạn và Hiệu đính

Dược sĩ Xuân Hạo

Danh pháp

Tên chung quốc tế

Aceclofenac

Tên danh pháp theo IUPAC

2- [2- [2- (2,6-dichloroanilino) phenyl] acetyl] axit oxyacetic

Nhóm thuốc

Thuốc chống viêm không steroid (NSAID)

Mã ATC

M01AB16

M – Hệ cơ xương

M01 – Sản phẩm chống viêm và chống đau nhức

M01A – Sản phẩm chống viêm và chống đau nhức, không chứa steroid

M01AB – Các dẫn xuất của axit axetic và các chất liên quan

M01AB16 – Aceclofenac

M02AA25

M – Hệ cơ xương

M02 – Sản phẩm bôi ngoài da trị đau khớp và cơ

M02A – Sản phẩm bôi ngoài da trị đau khớp và cơ

M02AA – Các chế phẩm chống viêm, không chứa steroid để sử dụng tại chỗ

M02AA25 – Aceclofenac

Phân loại nguy cơ cho phụ nữ có thai:

Nhóm C

Aceclofenac có thể làm giảm khả năng sinh sản của phụ nữ, vì vậy không nên chỉ định cho phụ nữ đang muốn có thai hoặc khó có thai.

Mã UNII

RPK779R03H

Mã CAS

89796-99-6

Cấu trúc phân tử

Công thức phân tử

C16H13Cl2NO4

Phân tử lượng

354.2 g/mol

Cấu trúc phân tử

Aceclofenac là một axit monocacboxylic là este cacboxymetyl của diclofenac

Các tính chất phân tử

Số liên kết hydro cho: 2

Số liên kết hydro nhận: 5

Số liên kết có thể xoay: 7

Diện tích bề mặt tôpô: 75,6 Ų

Số lượng nguyên tử nặng: 23

Các tính chất đặc trưng

Điểm nóng chảy (° C): 149-153°C

Điểm sôi: 486°C ở 760 mmHg

Khối lượng riêng: 354,18 g/mol

Độ tan: 0,00199 mg / mL

Hằng số phân ly pKa: 3,44

Chu kì bán hủy: 4 giờ

Khả năng liên kết với Protein huyết tương:

Có liên kết với protein cao (99%)

Cảm quan

Bột kết tinh màu trắng hoặc gần như trắng, thực tế không hòa tan trong nước, hòa tan tự do trong axeton, hòa tan trong ethanol.

Dạng bào chế

Viên nén: 100 mg, 200 mg.

Viên nén bao phim: 200mg.

Độ ổn định và điều kiện bảo quản

Aceclofenac nên được bảo quản trong bao bì kín, ở nhiệt độ dưới 25°C, tránh nơi có độ ẩm cao và ánh nắng trực tiếp.

Nguồn gốc

Aceclofenac là một thuốc chống viêm không steroid (NSAID) tương tự của diclofenac . Nó được sử dụng để giảm đau và kháng viêm trong viêm khớp dạng thấp , viêm xương khớp và viêm cột sống dính khớp .

Aceclofenac được cấp bằng sáng chế vào năm 1983 và được chấp thuận sử dụng trong y tế vào năm 1992

Cơ chế hoạt động

Aceclofenac hoạt động bằng cách ngăn chặn tác động của enzym cyclooxygenase (COX). Những enzym này giúp tạo ra các chất trung gian hóa học khác trong cơ thể, được gọi là prostaglandin. Một số prostaglandin được tạo ra tại các vị trí bị thương hoặc tổn thương, và gây ra đau và viêm. Bằng cách ức chế hoạt động của các enzym COX, prostaglandin sẽ được sản xuất ít hơn, đồng nghĩa giúp giảm đau và kháng viêm hiệu quả hơn.

Ứng dụng trong y học

Hiệu quả lâm sàng của aceclofenac: Aceclofenac giảm đau và cải thiện chức năng ở bệnh nhân thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp và viêm cột sống cứng khớp cũng như giảm phản ứng viêm trong viêm khớp dạng thấp so với lúc chưa dùng thuốc.

• Aceclofenac trong thoái hóa khớp: Ở thoái hoá khớp gối, aceclofenac giảm đau và cải thiện chức năng giống diclofenac, piroxicam và naproxen.
• Aceclofenac trong viêm khớp dạng thấp: Nghiên cứu cho thấy thuốc có ý nghĩa so với ban đầu tình trạng viêm khớp, đau, cứng khớp buổi sáng. Mức độ chống viêm và giảm đau có hiệu quả ngang ketoprofen, indomethacin, tenoxicam và diclofenac.
• Aceclofenac trong viêm cột sống cứng khớp: Các nghiên cứu cho thấy Aceclofenac có tác dụng tương đương với indomethacin, naproxen và tenoxicam trong viêm cột sống cứng khớp.
• Aceclofenac trong đau răng: Hiệu quả giảm đau của aceclofenac ở bệnh nhân đau răng ở mức vừa đến nặng và trong nhổ răng hàm thứ ba đều cho thấy hiệu quả hơn trong nha khoa.
• Aceclofenac trong đau sau mổ: Aceclofenac tốt hơn paracetamol trong giảm đau sau rạch âm hộ đặc biệt sau uống 3 – 5 giờ.
• Aceclofenac trong đau lưng cấp: Aceclofenac cho kết quả trội hơn diclofenac trong nghiên cứu giảm triệu chứng cơ năng 7 ngày ở 100 bệnh nhân đau lưng cấp.
• Aceclofenac trong chấn thương cơ xương: Thử nghiệm cho thấy Aceclofenac làm giảm triệu chứng về các chấn thương cơ xương mặc dù chưa nghiên cứu các biện pháp so sánh.

Dược lực học

Aceclofenac là một NSAID ức chế cả hai dạng đồng dạng của enzym COX, một enzym quan trọng liên quan đến quá trình viêm. Enzyme COX-1 là một enzym cấu tạo tham gia vào sản xuất prostacyclin và chức năng bảo vệ niêm mạc dạ dày trong khi COX-2 là một enzyme cảm ứng tham gia vào việc sản xuất các chất trung gian gây viêm để đáp ứng với các kích thích viêm. Aceclofenac thể hiện tính chọn lọc hơn đối với COX-2 so với COX-1.

Thông qua sự ức chế COX-2, aceclofenac ức chế việc sản xuất các chất trung gian gây viêm khác nhau bao gồm prostaglandin E2 (PGE2), TNF và IL-1β từ con đường axit arachidonic (AA). Ngoài ra, aceclofenac can thiệp vào phân tử dính của bạch cầu trung tính vào nội mô bằng cách giảm sự biểu hiện của L-selectin, là một phân tử kết dính tế bào biểu hiện trên tế bào lympho.

Aceclofenac kích thích sự tổng hợp glycosaminoglycan trong sụn xương người thông qua tác dụng ức chế sản xuất và hoạt động IL-1 . Các tác dụng bảo vệ chrondroprotective được tạo ra bởi 4′-hydroxyaceclofenac ngăn chặn việc sản xuất qua trung gian interleukin IL-1 của promatrix metalloproteinase-1 và metalloproteinase-3 và cản trở việc giải phóng proteoglycan từ tế bào chrondrocytes.

Aceclofenac có tác dụng: giảm đau và cải thiện biên độ khớp ở người thoái hoá khớp gối, giảm viêm và giảm cứng khớp buổi sáng ở bệnh nhân viêm đa khớp dạng thấp và giảm thời gian cứng khớp buổi sáng và mức độ đau kèm theo dễ cử động cột sống ở người viêm cột sống cứng khớp.

Dược động học

Hấp thu

Aceclofenac được hấp thu tốt qua đường tiêu hóa và lưu thông chủ yếu dưới dạng thuốc không thay đổi. Sau khi uống, nồng độ đỉnh trong huyết tương đạt được trong khoảng 1,25 đến 3 giờ.

Phân bố

Thể tích phân bố (Vd) là khoảng 25 L, và nó liên kết với protein cao (> 99%) trong huyết tương.

Chuyển hóa

Aceclofenac chuyển hóa thành chất chính là 4′-hydroxyaceclofenac và các phụ khác bao gồm diclofenac , 5-hydroxyaceclofenac, 5-hydroxydiclofenac và 4′-hydroxydiclofenac.

Thải trừ

Thuốc bài tiết chính qua thận 70-80% dưới dạng glucuronides và qua phân 20%. Thời gian bán thải là 4 giờ.

Độc tính ở người

Các độc tính của aceclofenac ở người chưa được nêu cụ thể. Khi sử dụng quá liều sẽ xuất hiện các triệu chứng bao gồm buồn nôn, nôn, nhức đầu, đau vùng thượng vị, kích ứng đường tiêu hóa, xuất huyết tiêu hóa, mất phương hướng, kích động, hôn mê, buồn ngủ, ù tai, chóng mặt, hạ huyết áp, suy hô hấp, ngất, thỉnh thoảng co giật. Trong trường hợp ngộ độc có thể gây tổn thương gan và suy thận cấp.

Giá trị LD50 qua đường miệng ở chuột là 130 mg / kg

Tương tác với thuốc khác

Bivalirudin	Nguy cơ hoặc mức độ nghiêm trọng của chảy máu và xuất huyết có thể tăng lên khi Aceclofenac được kết hợp với Bivalirudin.
Leuprolide	Aceclofenac có thể làm giảm tốc độ bài tiết của Leuprolide, dẫn đến nồng độ trong huyết thanh cao hơn.
Goserelin	Aceclofenac có thể làm giảm tốc độ bài tiết của Goserelin, dẫn đến nồng độ trong huyết thanh cao hơn.
Desmopressin	Nguy cơ hoặc mức độ nghiêm trọng của tăng huyết áp, hạ natri máu và nhiễm độc nước có thể tăng lên khi Aceclofenac được kết hợp với Desmopressin.
Abciximab	Nguy cơ hoặc mức độ nghiêm trọng của chảy máu và xuất huyết có thể tăng lên khi Aceclofenac được kết hợp với Abciximab.
Pyridoxine	Aceclofenac có thể làm giảm tốc độ bài tiết của Pyridoxine, điều này có thể dẫn đến nồng độ trong huyết thanh cao hơn.
Amphetamine	Aceclofenac có thể làm giảm tốc độ bài tiết của Amphetamine, dẫn đến nồng độ trong huyết thanh cao hơn.
Esmolol	Aceclofenac có thể làm giảm các hoạt động hạ huyết áp của Esmolol.
Flunisolide	Nguy cơ hoặc mức độ nghiêm trọng của kích ứng đường tiêu hóa có thể tăng lên khi kết hợp Flunisolide với Aceclofenac.
Hydroxocobalamin	Aceclofenac có thể làm giảm tốc độ bài tiết của Hydroxocobalamin, điều này có thể dẫn đến nồng độ trong huyết thanh cao hơn.

Một vài nghiên cứu của Aceclofenac trong Y học

Aceclofenac và paracetamol trong điều trị viêm xương khớp có triệu chứng ở đầu gối: một thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên mù đôi kéo dài 6 tuần.

Mục tiêu: Đánh giá hiệu quả và khả năng dung nạp của aceclofenac, 200 mg / ngày và paracetamol, 3000 mg / ngày, trong điều trị thoái hóa khớp gối.

Phương pháp: Đây là một thử nghiệm lâm sàng mù đôi, nhóm song song, đa trung tâm liên quan đến bệnh nhân viêm khớp gối có triệu chứng, được tiến hành ở Tây Ban Nha. Bệnh nhân được phân bổ ngẫu nhiên aceclofenac 100 mg x 2 lần / ngày (n = 82) hoặc paracetamol 1000 mg x 3 lần / ngày (n = 86). Bệnh nhân được đánh giá lúc ban đầu và 6 tuần.

Các thước đo hiệu quả chính là mức độ nghiêm trọng của cơn đau (thang điểm tương tự hình ảnh, VAS), chỉ số đầu gối Lequesne OA, và đánh giá toàn cầu của bệnh nhân và bác sĩ về hoạt động của bệnh. Mức độ nghiêm trọng của đau đầu gối khi nghỉ ngơi hoặc đi lại, cứng, sưng và đau đầu gối, và đánh giá chất lượng cuộc sống liên quan đến sức khỏe (Bảng câu hỏi đánh giá sức khỏe, Chỉ số viêm xương khớp của các trường đại học Western Ontario và McMaster, và Mẫu ngắn 36) được đưa vào làm tiêu chí phụ.

Các kết quả: Cả hai nhóm điều trị đều cho thấy sự cải thiện đáng kể so với giá trị ban đầu của họ ở bốn tiêu chí chính. Sự khác biệt trung bình giữa các lần điều trị ủng hộ aceclofenac hơn paracetamol khi giảm đau (VAS, 7,64 mm [khoảng tin cậy 95% (CI), 0,44-14,85 mm]), chỉ số Lequesne OA (1,41 [95% CI, 0,45-2,36]) và của bệnh nhân (0,33 [95% CI, 0,06-0,61]) và đánh giá toàn cầu của bác sĩ (0,23 [95% CI, 0,01-0,47]).

Các tác dụng ngoại ý tương tự nhau đối với cả hai loại thuốc (paracetamol, 29% bệnh nhân so với aceclofenac, 32%; P = 0,71). Bốn bệnh nhân rút lui trong mỗi nhóm do các tác dụng phụ. Bệnh nhân có xu hướng thích dùng aceclofenac hơn paracetamol (P = 0,001), và điều trị bằng paracetamol nhiều hơn đã rút khỏi nghiên cứu do không có hiệu quả (n = 8 so với n = 1, P = 0,035, đối với paracetamol và aceclofenac, tương ứng).

Kết luận: Ở tuần thứ 6, những bệnh nhân bị tràn dịch khớp gối có triệu chứng cho thấy sự cải thiện nhiều hơn về mức độ đau và khả năng chức năng khi dùng aceclofenac so với paracetamol mà không có sự khác biệt về khả năng dung nạp.

Tài liệu tham khảo

1. 1. Drugbank, Aceclofenac, truy cập ngày 22 tháng 3 năm 2022.
2. 2. Pubchem, Aceclofenac, truy cập ngày 22 tháng 3 năm 2022.
3. 3. Bộ Y Tế (2012), Dược thư quốc gia Việt Nam, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội
4. 4. Batlle-Gualda, E., Ivorra, J. R., Martin-Mola, E., Abelló, J. C., Ferrando, L. L., Molina, J. T., … & Busquets, J. F. (2007). Aceclofenac vs paracetamol in the management of symptomatic osteoarthritis of the knee: a double-blind 6-week randomized controlled trial1, 2. Osteoarthritis and cartilage, 15(8), 900-908.