Tên khoa học

Dipsacus asper Wall, ex Henry (Tục đoạn), họ Tục đoạn (Dipsacaceae).

Nguồn gốc

Rễ khô của loài Dipsacus asper Wall, ex Henry (Tục đoạn), họ Tục đoạn (Dipsacaceae).

Vùng sản xuất

Chủ yếu ở Hồ Bắc, Tứ Xuyên, Vân Nam và Quý Châu.

Thu hái và chế biến

Thu hoạch vào mùa Thu, loại bỏ đầu rễ và rễ con, sấy đến khô một nửa ở nhiệt độ thấp. Sau đó, dược liệu được xếp chồng lên nhau để “đổ mồ hôi” cho đến khi phần bên trong chuyển sang màu xanh lục, tiếp tục sấy khô. Không nên phơi nắng, như vậy dược liệu sẽ bị cứng. Ở Hồng Kông, dược liệu được ép dẹt và thái phiến dọc.

Tính vị quy kinh

Vị đắng ngọt cay, tính hơi ấm vào kinh Can thận

Tác dụng

Bổ can thận, cường cân cốt, liền xương.

Về cơ bản thì tác dụng bổ can thận cường cân cốt của Tục đoạn và Đỗ trọng là giống nhau. Tuy nhiên tính của tục đoạn thiên về hoạt huyết thông kinh hoạt lạc, nghĩa là bổ để tán; đỗ trọng thiên về bổ dưỡng, nghĩa là bổ để tụ. Vì thế mà đỗ trọng thiên về chữa các chứng đau lưng do thận hư; còn tục đoạn lại thiên về chữa đau lưng do chấn thương, ứ huyết, chữa các vết thương gân xương, đặc biệt là gãy xương – vì nó có tác dụng tán nên huy động được khí huyết đến chỗ gãy. Nhìn chung với các trường hợp đau lưng, can thận hư làm cho cân cốt kém thì Đỗ trọng với Tục đoạn thường hay kê chung trong một bài thuốc, hai vị kết hợp với nhau đều là bổ can thận cường cân cốt nhưng một tán một tụ bổ xung cho nhau. Bài Tam tý thang dùng Đỗ trọng và Tục đoạn với tác dụng này,

Tục đoạn ngoài tác dụng trên thì còn có các tác dụng khác như an thai, băng kinh, rong huyết,… tuy nhiên tác dụng này không quá phổ biến bằng Đỗ trọng.

Đặc điểm dược liệu

Hình trụ, hơi dẹt, hơi cong. Mặt ngoài màu nâu xám hoặc vàng.

Thể chất: mềm, trở nên cứng khi bảo quản lâu, dễ gãy. Mùi: thơm thoang thoảng. Vị: đắng, hơi ngọt, hậu vị chát.

Yêu cầu chất lượng

Theo kinh nghiệm dân gian, dược liệu thượng hạng mập, mềm, mặt cắt ngang màu xanh đen.