Giới thiệu về Rau Đắng Đất

Danh pháp

Glinus oppositifolius (họ Rau đắng đất – Aizoaceae)

Tên gọi khác

Mễ toái thảo, Rau đắng lá vòng.

Rau Đắng Đất có mấy loại?

Hiện nay ở Việt Nam đang có khoảng 3 loài Rau Đắng Đất.

Cây Rau Đắng Đất như thế nào?

Rau Đắng Đất thuộc nhóm cây thảo, sống lâu năm. Phần thân và cành khá mảnh, mọc từ sát đất, dài, nhẵn. Lá mọc vòng với 2 đến 5 lá to nhỏ không đều nhau, có hình mác thuôn, chiều dài khoảng 1-3cm, chiều rộng khoảng 3-10mm, cả gốc và đầu đều nhọn. Có lá kèm kích thước nhỏ, rụng sớm.

Hoa thường mọc tụ tập từ 2-5 cái ở phần kẽ lá, có màu lục nhạt, cuống dài. Lá ở bên ngoài thường ngắn, bên trong sẽ rộng hơn, không có cánh hoa. Nhị 5, chỉ nhị đều, có bầu thuôn và thắt lại ở phía 2 đầu, 3 ô.

Quả nang, hai cạnh mở theo chiều dọc.

Dưới đây là hình ảnh cây Rau Đắng Đất.

Cây Rau Đắng Đất mọc ở đâu?

Cây Rau Đắng Đất phân bố tại các vùng nhiệt đới của Châu Á như Campuchia, Việt Nam, Malaysia, Ấn Độ và đảo Hải Nam (Trung Quốc).

Tại Việt Nam, Rau Đắng Đất mọc dọc theo các vùng ven biển, từ Nam Định cho tới đồng bằng sông Cửu Long.

Rau Đắng Đất là loài cây ưa sáng, mọc nhiều ở đất cát, ruộng hoang, những hố cạn nước mùa khô, đôi khi thấy ở ven đường, quanh làng.

Do cây này phân nhánh khỏe nên thường tụ lại thành đám, mọc lấn áp cả các loài cỏ. Cây có hoa và quả nhiều, mọc hàng năm, tái sinh tự nhiên nhờ hạt.

Bộ phận dùng

Toàn cây Rau Đắng Đất.

Tính vị – Quy kinh

Tinh vị: Tính mát, có vị đắng.

Quy kinh: quy vào thận và can.

Thành phần hóa học

Theo các nghiên cứu, thành phần hóa học có trong Rau Đắng Đất chủ yếu là các Flavonoid và Saponin. Trong đó:

• Spergulagenin A là một chất được phân lập ra từ lá, chất này thuộc loại sapogenin triterpen.
• Ngoài ra, các chất được tìm thấy trong cây như Lutein, Squalene, Tinh dầu, Tanin, lượng nhỏ Alkaloid, Acid Oleanolic, đường, Oppositifolone, Phytol.

Tác dụng dược lý của Rau Đắng Đất

Rau Đắng Đất có các tác dụng dược lý là sát trùng, nhuận tràng và kiện vị.

Một vài tác dụng dược lý khác từ Rau Đắng Đất theo y học hiện đại như kháng khuẩn, hạ đường huyết, giảm đau, bảo vệ gan, phòng ngừa oxy hóa và kiểm soát mỡ máu.

Uống nước Rau Đắng Đất có tác dụng gì?

Từ xưa, nhân dân đã sử dụng nước uống làm từ Rau Đắng Đất để làm thuốc để chữa bệnh gan, sốt, da vàng. Với liều lượng thường dùng là 20-30g, sắc để lấy nước uống.

Tại Ấn Độ, toàn cây Rau Đắng Đất đã được người dân Ấn Độ sử dụng để làm thuốc chữa chứng ứ sản dịch, thuốc nhuận tràng hoặc kích thích đường tiêu hóa.

Cây Rau Đắng Đất được giã nát, sau đó lấy trộn với dầu castor đó thể chữa tình trạng đau tai.

Dịch chiết của Rau Đắng Đất cũng giúp trị bệnh ngoài da như ngứa.

Công năng – Chủ trị

Công năng của Rau Đắng Đất gồm có khai vị, nhuận gan, lợi tiêu hóa, hạ nhiệt và lợi tiểu.

Chủ trị bệnh lý về gan, chứng vàng da, hạ sốt và làm thuốc kích thích chức năng đường tiêu hóa.

Tác hại của Rau Đắng Đất

Hiện còn chưa có ghi nhận cụ thể nào về tác hại của Rau Đắng Đất. Mặc dù các thảo dược thường khá an toàn nhưng vẫn không được phép lạm dụng quá mức. Đặc biệt khi dùng Rau Đắng Đất để chữa bệnh cần tuân thủ các thầy thuốc đông y để không gây hại cho cơ thể.

Một số bài thuốc

Bài thuốc giải độc, thanh can

Sử dụng lần lượt 5g Rau Đắng Đất, 5g Nhân Trần (có thể thay bằng Bồ Bồ), 6g Cỏ Xước, 6g Rễ Tranh, 3g Cam Thảo, 6g Ké Đầu Ngựa, 6g Cỏ Xước, 6g dây Mướp Đắng, 6g Muồng Trâu, 5g Dành Dành, 8g Cỏ Mực, 6g Sài Đất.

Sắc lấy nước hoặc cũng cỏ trện tán bột làm viên uống.

Bài thuốc dành cho người có bệnh xương khớp

Sử dụng 500mg dược liệu Rau Đắng Đất phơi khô và khoảng 3 đến 5 lít rượu gạo khoảng 40 độ.

Cách ngâm rượu Rau Đắng Đất: Rau Đắng Đất đem rửa sạch bằng nước, để cho ráo rồi ngâm vào trong bình rượu đã được chuẩn bị sẵn, thời gian ngâm khoảng 30 ngày là có thể dùng. Mỗi ngày dùng khoảng 2 lần rượu ngâm, mỗi lần khoảng 1 ly nhỏ, uống vào sau ăn. Duy trì dùng khoảng 30 ngày.

Rau Đắng Đất ngâm rượu trị bệnh gì? Rau Đắng Đất ngâm với rượu có thể hỗ trợ chữa trị chứng đau nhức khớp hay thoát bị đĩa đệm.

Bài thuốc trị ngứa, dị ứng, mụn nhọt

Lấy cây tươi Rau Đắng Đất, giã nát, đắp vào các vùng đang bị ngứa, bị mụn hoặc có tình trạng viêm, sưng.

Bài thuốc hỗ trợ trị tiểu đường

Sử dụng lần lượt 100g Rau Đắng Đất (dược liệu khô), 20g các vị Thục Địa, Bạch Linh và Hoài Sơn. Đêm các dược liệu này đi sắc với khoảng 1500ml nước. Đun nóng đến khi còn lại khoảng 1 nửa lượng nước như ban đầu thì dừng lại.

Nước sắc thu được chia đều làm 2, sử dụng vào sáng và chiều.

Tài liệu tham khảo

1. Đỗ Huy Bích và cộng sự (2006), Rau Đắng Đất, Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam tập 2. Truy cập ngày 30/12/2024.
2. Consolacion Y Ragas, Esperanza C Cabrera, Oscar B Torres, Adiel Inah Buluran, Dinah L Espineli, Dennis D Raga và Chien-Chang Shen (2015), Chemical constituents and bioactivities of Glinus oppositifolius, Pubmed. Truy cập ngày 30/12/2024.