Một Dược (Mạt Dược)
Tên khoa học
Nhựa lỏng và dẻo thấm ra từ vỏ thân loài Commiphora myrrha Engler (C. molmol Engler) thuộc họ Trám (Burseraceae) và các cây khác trong cùng chi
Nguồn gốc
Nhựa lỏng và dẻo thấm ra từ vỏ thân loài Commiphora myrrha Engler (C. molmol Engler) thuộc họ Trám (Burseraceae) và các cây khác trong cùng chi
Vùng sản xuất
Chủ yếu ở Somalia, Ethiopia, bán đảo Ả Rập và Ấn Độ
Thu hái và chế biến
Thu hoạch từ tháng 11 cho đến tháng 2 năm sau; nhựa tự nhiên thấm ra từ các vết thương hoặc vết nứt. Ban đầu nhựa là một chất lỏng dính màu trắng vàng nhạt và dần dần đông lại khi gặp không khí, tạo thành các khối cứng màu nâu đỏ. Nhựa sau được thu và loại bỏ các tạp chất
Tính vị quy kinh
Tác dụng
Hoạt huyết tán ứ chỉ thống, tiêu thũng sinh cơ.
Một dược là chất gôm nhựa của cây Murrha, cây này cũng không có ở Việt Nam, hiện nay một dược vẫn phải nhập. Để nói về tính năng tác dụng và ứng dụng thì Nhũ hương và Một dược như nhau không khác gì. Tuy nhiên khả năng tán ứ của Nhũ hương kém hơn so với Một dược, tác dụng của Nhũ hương thiên vè hoạt huyết hành khí, còn Một dược thiên về hoạt huyết phá ứ.
Cả hai vị thuốc đều quy kinh Can, đều có mùi thơm nên cũng đều có tác dụng chỉ thống trực tiếp vùng cân cơ, các trường hợp đau nhức ở cân cơ nhục, sang thương huyết ứ dùng cặp Nhũ hương một dược hiệu quả rất cao. Mặc dù có sự khác biệt về lực hoạt huyết, tuy nhiên điều này cũng không có quá nhiều ý nghĩa, vì trên lâm sàng bao giờ cũng dùng cả cặp Nhũ hương và Một dược. Cặp này chuyên về hoạt huyết vùng kinh lạc đặc biệt vùng cân cơ, cặp này phải đặc biệt ghi nhớ vì trong nhóm hoạt huyết còn có một cặp đôi khác là Đào nhân và Hồng hoa cùng là một cặp đôi rất nổi tiếng.
Ngoài tác dụng hoạt huyết chỉ thống như đã đề cập thì Một dược cũng có tác dụng tiêu thũng sinh cơ như của Nhũ hương. Riêng với tác dụng này thì dùng dạng cao dán nhọt là hay nhất.
LƯU Ý: Khác với Nhũ hương bề ngoài có sắc trắng mờ, trong thì sáng bóng, cắn thì dính răng. Khi khô thì khá giòn và cứng, bẻ gãy thì có bề mặt sáp, không sáng bóng. Một dược có bên ngoài màu nâu đỏ có đốm trắng, bên trong sáng bóng, mùi thơm và vị đắng. Một dược có hình dáng không đều, có dạng khối, cục hay khúc, kích thước khá to thậm chí có thể to bằng quả chanh. Bởi vì Một dược quy kinh Can nên trong một số trường hợp muốn tăng tính quy kinh có thể sao với dấm. Trong thành phần có tinh dầu nên khi bảo quản cũng cần lưu ý tránh nhiệt độ cao, ánh nắng trực tiếp.
Đặc điểm dược liệu
Hạt không đều hoặc liên kết thành từng đám có kích thước không đồng đều. Bên ngoài có màu nâu đỏ hoặc nâu vàng. Thể chất: cứng và giòn, các lát mỏng trong mờ hoặc gần như trong suốt. Mùi: thơm đặc biệt. Vị: đắng và hơi chát
Yêu cầu chất lượng
Theo kinh nghiệm dân gian, dược liệu thượng hạng gồm những mảng lớn, màu nâu đỏ, trong mờ, sờ vào hơi dính; mùi thơm nồng lâu và ít tạp chất
Thuốc bổ xương khớp
Xuất xứ: Việt Nam
Xuất xứ: Singapore
Xuất xứ: Việt Nam
Xuất xứ: Việt Nam