Mộc lan

Danh pháp

Tên khoa học

Magnolia officinalis.

Họ Mộc lan Magnoliidae.

Nguồn gốc

Mộc lan được tìm thấy tại đất nước Trung Quốc vớu hóa thạch vào khoảng hơn 20 triệu năm trước. Và đến thời Kỷ băng hà thì mộc lan mới được lan sang các đẩ nước khác. Thời điểm năm 1780, loài mộc lan đầu tiên đã được đưa vào thi trường châu Âu và nhanh chong phân phối đến châu Mỹ.

Trong một số nghiên cứu, người ta thấy được mộc lan có mặt trên thế giới trước khi xuất hiện ong hay mốt số các nhóm côn trùng khác. Sự có mặt của côn trùng nhằm hỗ trợ sự thụ phấn cho mộc lan.

Đặc điểm thực vật

Mộc lan thuộc nhóm cât thân gỗ rụng lá có chiều cao vào khoảng 6 đến 15m. Vỏ cây mộclan có màu xám trắng hay nâu xám. Lá cây mộc lan mọc xem kẽ nhau, không có lông và dài khoảng 0,5 đến 2cm, phiến tròn và mặt rên đậm màu. Chồi của hoa mộc lan khi ra sẽ được phủ một lớp lông trắng mềm và khá dài.

Magnolia là một loại thực vật có hoa ở kích thước trung bình hay lớn với các cành cây thơm và màu sặc sỡ. Hoa mộc lan có hình ngôi sao và có rất nhiều màu tùy vào từng loại mộc lan như hồng, vàng, trắng, xanh lá hay tím.

Nụ của hoa mộc lan được bao bọc trong tepals với các vòng xoáy. Sau một thời gian ra hoa thì cây sẽ cho quả với màu đỏ, hồng hay cam.

Quả mộc lan có hình ống tròn, bề mặt quả lồi tuyến u trên.

Mùa của hoa mộc lan nở thường vào các tháng 3 và 4 và quả sẽ nhanh chóng xuất hiện vào tháng 9 tháng 10.

Phân bố – Sinh thái

Mộc lan được tìm thấy ở các vùng Trung Quốc là chủ yếu.

Hiện nay, mộc lan đã được trồng tại các đất nước khác trên châu Á và một số nước thuộc châu Âu hay châu Mỹ.

Bộ phận dùng

Hoa mộc lan, quả mộc lan, vỏ cây.

Thu hái – Chế biến

Hoa mộc lan thường được thu hái vào cuối tháng 4, tại thời điểm hoa ra nhiều và nhiều nụ nhất.

Quả được hái khi đang trong thời kỳ sắp chín vào giữa tháng 9.

Hoa và quả đều được làm sạch và đem phơi trong bóng râm.

Vỏ cây mộc lan được lấy, làm sạch và đem phơi khô.

Tính vị – Quy kinh

Mùi thơm, vị hơi cay và đắng nhẹ.

Thành phần hóa học

Rất nhiều các thành phần được tìm thấy trong các bộ phận cây mộc lan. Có thể kể đến một số các chất như neoligan, magnolon hay một số hoạt chất alkaloid khác. Đồng thời, trong mộc lan còn chứa lượng tinh dầu khá nhiều với mùi thơm nhẹ, dễ chịu.

Tác dụng dược lý

Quả, hoa và vỏ cây mộc lan đã được sử dụng trong rất nhiều bài thuốc y học cổ truyền. Trong một số các báo cáo trên lâm sàng đã thấy một số tác dụng của chúng như:

Tác dụng trong việc hỗ trợ điều trị ung thư

Hoạt chất trong mộc lan có tác dụng trong việc gây độc tển một số tế bào ung thư, ngăn cản sự tiến triển và di căn của chúng.

Trong nghiên cứu lâm sàng thấy được, chiết xuất từ mộc lan tác động đến các tế bào ung thư, ức chế con đường truyền tín hiệu của chúng.

Hiệu quả trong chống viêm, kháng khuẩn

Hoạt chất trong mộc lan tham gia vào việc chống viêm, ngăn cản giải phóng các chất gây viêm trên người dùng thông qua các cơ chế ức chế phospholipase A2 và Cox-5.

Đồng thời, hoạt chất cũng tham gia ức chế sự phát triển của các nhsom vi khuẩn Gram dương gây ra bệnh.

Cải thiện tình trạng hen suyễn

Mộc lan tác động đến sự tạo thành các tế bào lympho trên tế bào và tham gia được vào cơ chế chống dị ứng, giảm nhanh các cơn hen suyễn, hỗ trợ giãn phế quản trên người sử dụng.

Ngăn ngừa rối loạn trên tiêu hóa

Chiết xuất từ mộc lan cso tác dụng trong việc ngăn ngừua sự co thắt, cải thiện các triệu chứng bệnh về hội chứng ruột kích thích, giảm nhanh các triệu chứng rối loạn trên hệ tiêu hóa nhưu nôn, buồn nôn hay tiêu chảy, táo bón,…

Kiểm soát được tình trạng về đường huyết, tim mạch

Trong một số nghiên cứu đã thấy được hiệu quả trong việc kiểm soát lượng đường máu và ngăn cản tạo thành mỡ trong cơ thể người dùng.

Đồng thời, mộc lan cũng tham gia vào việc chống oxy hóa, tăng cường chức năng trên tim mạch, ngăn ngừa các bệnh lý về mỡ máu.

Công năng – Chủ trị

Trong y học cổ truyền, vỏ mộc lan có tác dụng đến các kinh tỳ, vị và đại tràng cho tác dụng hỗ trợ tiêu hóa, cải thiện các tình trạng rối loạn.

Liều dùng

Trong mỗi tình trạng người bệnh mà các bác sĩ y học cổ truyền sẽ có các liều dùng cân nhắc thích hợp.

Một số bài thuốc

Có thể kể ví dụ bài thuốc trong việc điều trị ho bằng cách dùng 5 đến 7 nụ hoa mộc lan và sắc lấy nước, cho thêm một lượng nhỏ mật ong, khuấy đều và uống ngay khi nước còn ấm.