Maitake Mushroom (Nấm Khiêu Vũ)

Giới thiệu về Nấm khiêu vũ

Nấm khiêu vũ có tên khoa học là Grifola frondosa (G. frondosa), là một loại nấm Basidiomycetes – họ Grifolaceae – bộ Polyporales.

Nấm khiêu vũ ở Nhật Bản được gọi là maitake, “mai” nghĩa là nhảy múa, “take” nghĩa là nấm.

Ở Trung Quốc, loại nấm này được gọi là “hui-shu-hua”, do hình dáng của nấm mọc xung quanh gốc cấy lá rộng hoặc mọc quanh thân cây, loại nấm này có thể ăn được khi còn non.

Nguồn gốc

Nấm khiêu vũ bắt đầu được phát triển tại Nhật Bản từ những năm 1980. Thực tế hiện nay có ba phương pháp canh tác nhân tạo để trồng Nấm khiêu vũ bao gồm nuôi cấy trong chai, nuôi cấy trên luống ngoài trời và nuôi cấy trong túi.

Đặc điểm thực vật

Nấm khiêu vũ mọc xung quanh gốc cây hoặc thân cây lá rộng. Nấm khi còn non có thể ăn được
Các mũ nấm thường mọc thành chùm, liền nhau, ở cùng 1 vị trí trong thời gian nhiều năm liên tiếp.
Nấm có phần thân và chân rất cứng, màu trắng sữa.
Phần tai nấm xèo rộng, kích thước khoảng 5 cm, màu nâu.
Khi nhìn từ phía trên xuống có thể thấy lỗ sâu từ 2 đếm 3 mm.

Phân bố- Sinh thái

Nấm khiêu vũ phù hợp phát triển trong điều kiện thời tiết vùng Đông Bắc Nhật Bản, rừng ôn đới phía Đông Bắc Mỹ, châu Á, châu Âu. Loại nấm này cũng khá phổ biến tại Canada và Hoa Kỳ với tên gọi đầu cừu, nấm mây, vua của các loại nấm.

Thành phần hóa học

Polysaccharides

Trải qua nhiều thí nghiệm nghiên cứu, hiện nay các nhà khoa học đã phân lập và tinh chế được hơn 47 phân đoạn polysaccharide có hoạt tính sinh học từ thể quả, sợi nấm và môi trường nuôi cấy của nấm khiêu vũ từ các phương pháp chiết xuất khác nhau. Trong nấm khiêu vũ có chứa 3,8% polysaccharide hòa tan trong nước, tính theo khối lượng khô.

Protein và Peptide

Từ nấm khiêu vũ có thể phân lập được một số loại protein và peptide có hoạt tính sinh học, đem lại nhiều giá trị cho sức khỏe và ứng dụng trong y học. Một số protein và peptide có hoạt tính sinh học như GFL, Glyco-protein, GFAHP, GFG-3a, GFPr.

Các phân tử hoạt tính sinh học khác

Ngoài các thành phần polysaccharides và protein/peptide, một số các phân tử nhỏ có hoạt tính sinh học cũng được tìm thấy trong nấm khiêu vũ, bao gồm acid béo, ergosterol, flavonoid, alkaloid, acid ascorbic và tocopherol.

Tác dụng dược lý

Tác dụng chống khối u

Trong 30 năm, nhiều nghiên cứu để tìm hiểu về cơ chế chống khối u của Nấm khiêu vũ. Ba cơ chế đã được xác định bao gồm:

Tăng cường bảo vệ các tế bào khỏe mạnh
Hạn chế sự di căn khối u
Ức chế sự phát triển của khối u

Nấm khiêu vũ có khả năng chống lại khối u trực tiếp và gián tiếp thông qua việc nâng cao hệ thống miễn dịch của cơ thể.

Điều hòa miễn dịch

Một trong những công dụng nổi bật của Nấm khiêu vũ là chức năng điều hòa miễn dịch, giúp tăng cường hoạt động của đại thực bào và nhiều tế bào khác có ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch (như tế bào T gây độc, tế bào NK tiêu diệt tự nhiên).

Các thành phần có hoạt tính sinh học của nấm khiêu vũ còn kích thích tăng tiết cytokine, làm các phân tử tín hiệu trong cơ thể như interferon, interleukin, yếu tố hoại tử khối u, lymphokine, chống tăng sinh, gây apoptosis và biệt hóa trong các tế bào khối u, từ đó tăng cường hoạt động của các tế bào miễn dịch.

Một trong những thành phần chính của Nấm khiêu vũ có tác dụng điều hòa miễn dịch là Polysaccharides

Kháng khuẩn, kháng virus

Nấm khiêu vũ có tác dụng trong điều trị nhiễm trùng do virus, bao gồm bệnh do virus viêm gan B, enterovirus 71, virus HIV, virus herpes simplex tuyp 1.

Theo nghiên cứu của Mayell và các cộng sự trên bệnh nhân viêm gan B mạn tính, kết quả nhận thấy các bệnh nhân sử dụng polysaccharides từ nấm khiêu vũ có những cải thiện nhất định, tỷ lệ phục hồi sau bệnh cao hơn so với nhóm đối chứng.

Theo nghiên cứu của Nanba và cộng sự cho thấy phân đoạn MD từ nấm khiêu vũ có khả năng chống lại HIV qua cơ chế ức chế trực tiếp HIV, kích thích hệ thống miễn dịch tự nhiên chống lại HIV, ngăn ngừa nguy cơ nhiễm trùng cơ hội.

Tác dụng hạ đường huyết

Nấm khiêu vũ có khả năng làm hạ đường huyết, chủ yếu nhờ các phân đoạn polysaccharide, cơ chế có thể liên quan đến hoạt động của insulin. Thành phần này giúp tăng cường hoạt động của insulin, hoặc ức chế hoạt động của α-glucosidase, từ đó hạn chế quá trình thủy phân tinh bột thành disaccharides, làm giảm nồng độ glucose trong máu.

Điều hòa chuyển hóa lipid và tác dụng chống tăng huyết áp

Theo nghiên cứu của Kubo và Nanba cho thấy sử dụng nấm khiêu vũ làm thức ăn cho chuột làm giảm 30-80% nồng độ triglyceride, cholesterol và phospholipid trong huyết thanh; so với nhóm không sử dụng.

Nấm khiêu vũ làm giảm huyết áp chủ yếu thông qua giảm huyết áp tâm thu, nghiên cứu được tiến hành trên động vật.

Chống oxy hóa

Một số thành phần trong Nấm khiêu vũ có tác dụng chống oxy hóa như polysaccharides, protein, acid béo và một số thành phần khác

Điều hòa hệ vi khuẩn đường ruột

Trong các nghiên cứu gần đây cho thấy nấm khiêu vũ có vai trò quan trọng đối với hệ vi sinh đường ruột, đem lại nhiều lợi ích cho hệ tiêu hóa, đặc biệt do thành phần polysaccharide.