Giới thiệu về cây Jojoba

Tên khoa học

Simmondsia chinensis (Link) Schneider

Nguồn gốc

Cây Jojoba có nguồn gốc từ các sa mạc Bắc và Trung Mỹ, hiện nay được trồng trên toàn thế giới, phổ biến ở Chile, Ai Cập và Argentina.

Đặc điểm thực vật

• Cây Jojoba có phát âm là “ho ho ba”, là một dạng biến thể từ “howhowi” có nguồn gốc từ thổ dân da đỏ Papago. Một số tên gọi khác của Jojoba như coffee nut, goatnut, pignut,…
• Hạt của cây Jojoba có màu nâu sẫm, hình dáng giống như một hạt cà phê lớn.
• Cây Jojoba là cây thân thảo, cây bụi hoặc cây thân gốc, phân bố chủ yếu ở các vùng ôn đới, vùng cận nhiệt đới hoặc vùng nhiệt đới.
• Hoa Jojoba đơn tính, hiếm khi lưỡng tính, bao hoa màu xanh lục. Số lượng nhị hoa bằng số lượng lá bao hoa. Nhụy bao gồm 3 lá noãn, tạo thành bầu nhụy 3 ngăn, mỗi buồng chứa 1-2 noãn rủ xuống.

Thành phần hóa học Dầu Jojoba

Thành phần của dầu Jojoba gồm sáp nguyên chất (tỷ lệ khoảng 98%, chủ yếu là este sáp, acid béo tự do, alcohol, hydrocarbon), vitamin, sterol, este triglyceride.

• Sáp Jojoba chủ yếu bao gồm este, acid tự do, alcohol tự do, hydrocacbon. Este được hình thành từ acid béo mạch thẳng dài kết hợp với alcohol đơn chức mạch thẳng dài, hoặc có trọng lượng phân tử cao hơn, gồm 20 hoặc 22 cacbon. Este triglycerid nhỏ cũng có thể có mặt. Este sáp gồm các thành phần docosenyl eicosenoate, eicosenyl eicosenoate, eicosenyl docosenoate, docosenyl docosenoate, eicosenyl oleate, docosenyl oleate. Acid béo tự do chiếm khoảng 0,96% và alcohol tự do chiếm khoảng 1,11%.
• Sterol bao gồm cholesterol, β-Sitosterol, campesterol, stigmasterol và isofucosterol
• Flavonoid, Phenolic , hợp chất Cyanogenic: 10 hoạt chất flavonoid đã được xác định, một số ligan cũng đã được phát hiện.
• Vitamin tan trong dầu: Vitamin D, dẫn xuất α, γ và δ tocopherol, Vitamin A

Công dụng y học dân gian và truyền thống

Trong y học dân gian và y học truyền thống, dầu Jojoba đem lại nhiều công dụng hữu ích:

• Hỗ trợ điều trị bệnh ngoài da, bệnh da đầu
• Ăn 2-3 hạt Jojoba buổi sáng tốt cho dạ dày
• Hạt xay nhuyễn và trộn cùng chocolate giúp dễ sinh
• Hạt rang và xay nhuyễn giúp làm lành vết loét trên mặt
• Dầu Jojoba giúp ngăn ngừa cảm lạnh
• Hỗ trợ làm lành vết thương, vết cắt, vết xước, vết loét nhanh chóng
• Hỗ trợ giảm cân, tăng cường chức năng gan, nâng cao hệ miễn dịch, kích thích mọc tóc, chữa chứng tiểu ít, ngăn ngừa ung thư

Tác dụng dược lý

Làm mềm da

Dầu Jojoba có công dụng làm mềm mại bề mặt da, hạn chế tình trạng nứt nẻ, khô da. Thành phần này giúp hạn chế sự thoát hơi nước qua da nhờ có trọng lượng phân tử cao và độ nhớt thấp, cấu trúc tương tự bã nhờn tự nhiên trên da. Ngoài ra, dầu Jojoba còn có đặc tính bôi trơn, ngăn ngừa mụn trứng cá, hỗ trợ điều trị bệnh vảy nến.

Nghiên cứu của Mosovich và các cộng sự cho thấy tác dụng của Jojoba trong điều trị mụn trứng cá và bệnh vảy nến, không gây tác dụng phụ, không gây cảm giác nóng rát hoặc ngứa trên bề mặt da. Jojoba có thể sử dụng đơn lẻ hoặc kết hợp cùng các phương pháp điều trị khác. Cơ chế chống vảy nến của Jojoba có thể liên quan đến tác dụng keratoplastic dương tính.

Giảm đau, chống viêm, hạ sốt

Dầu Jojoba có tác dụng chống viêm đối với tình trạng viêm cấp tính và viêm mạn tính. Thành phần này cũng có tác dụng giảm đau, giảm phù nề do cháy nắng gây ra.

Kháng khuẩn

Dầu Jojoba có tác dụng ức chế sự hoạt động của trực khuẩn lao, trực khuẩn phong và Brucelli. Ngoài ra, chiết xuất cồn từ rễ Jojoba có tính kháng khuẩn đối với Bacillus cereus, Salmonella typhimurium và Candida albicans nhờ các thành phần alcaloid, saponin và steroid.

Một số các tác dụng khác

• Chống oxy hóa, hạn chế quá trình stress oxy hóa do tăng glucose máu gây ra
• Giảm nồng độ cholesterol máu
• Giảm tác dụng phụ của fibronil đối với gan, não, thận
• Kháng virus

Tài liệu tham khảo

Gad HA, Roberts A, Hamzi SH, Gad HA, Touiss I, Altyar AE, Kensara OA, Ashour ML. Jojoba Oil: An Updated Comprehensive Review on Chemistry, Pharmaceutical Uses, and Toxicity, ngày truy cập 06/01/2025.

Chakrabarty S, Jigdrel K, Mukherjee P, Paul T, Drakpa D, Gupta J. Bioactivities of Jojoba Oil Beyond Skincare. J Med Food, ngày truy cập 06/01/2025.

Pazyar N, Yaghoobi R, Ghassemi MR, Kazerouni A, Rafeie E, Jamshydian N. Jojoba in dermatology: a succinct review. G Ital Dermatol Venereol, ngày truy cập 06/01/2025.