Cảo bản (Cảo bổn)

Tên khoa học

Ligusticum sinense Ligusticum sinense Oliv., họ Cần (Apiaceae).

Nguồn gốc

Rễ và thân rễ khô của loài Ligusticum sinense Ligusticum sinense Oliv., họ Cần (Apiaceae).

Vùng sản xuất

Chủ yếu ở Tứ Xuyên, Hồ Bắc, Hồ Nam và Giang Tây.

Thu hái và chế biến

Thu hái vào mùa Thu khi phần trên mặt đất bắt đẩu lụi tàn hoặc vào mùa Xuân tiếp theo khi bắt đầu ra mầm. Làm sạch đất cát, phơi hoặc sấy đến khô.

Tính vị quy kinh

Vị cay đổng thơm tính ôn vào kinh Bàng quang

Tác dụng

Phát tán phong hàn, chữa nhức đầu do lạnh.

Tính chất của cao bản rất mạnh mẽ và dữ dội, chủ yếu thiên về chữa chứng đỉnh đầu đau nhức, đặc biệt do phong han. Cao thuốc chỉ có hai tác dụng: tác dụng hay nhất là chữa đau đầu do phong nhập kinh thái dương, tác dụng tán hàn tà nhanh chóng và mạnh mẽ. Tac ụ ng hai là chữa các chứng tý gây tê đau do phong thâp, tuy nhiên tác dụng nay k long chuyên biệt, nhiều vị thuốc khác cũng có.

Bạch chỉ tán hàn kinh dương minh, Tế tân tán hàn kinh thiếu âm; hai vị này tác dụng tán hàn đã mạnh rồi. Cao bản tán hàn kinh thái dương, năng lực so với hai Vị kia còn mạnh mẽ hơn. Cao bản quy vào kinh Thái dương, lại thông với Đốc mạch nên là thuốc đặc trị ngoại cảm phong hàn khiến đỉnh đầu đau nhức. Trong một số trường hợp đau đầu không phân biệt được rõ hàn tà phạm vào kinh nào (dương minh, thiếu âm hay thái dương) thì bộ ba tế tân – bạch chỉ – cảo bản sẽ là công thức đảm bảo thành công. Muốn tăng sức mạnh của dược liệu có thể kết hợp với xuyên khung (hoạt huyết khắp hệ kinh lạc, toàn thân); phòng phong (vị thuốc của phong) là công thức đảm bảo điều trị đau đầu do ngoại cảm hàn tà rất chất lượng.

Đặc điểm dược liệu

Hình trụ tròn thắt đốt không đều, hơi cong, có chia nhánh. Bề mặt màu nâu hoặc nâu sẫm, sần sùi. Thể chất: nhẹ, kết cấu cứng, dễ gãy. Mùi: tinh dầu rõ rệt. Vị: cay, đắng, hơi tê.

Yêu cầu chất lượng

Theo kinh nghiệm dần gian, dược liệu thượng hạng là loại rắn chắc và có mùi thơm nồng

Các đặc điểm chính phân biệt loài Ligusticum sinense và L. jeholense

Đặc điểm	Ligusticum sinense	L. jeholense
Hình dạng	Hình trụ tròn thắt đốt không đều	Tương đối bé, hình trụ hoặc dạng cục không đểu
Bể mặt	Phần dưới có các sẹo rễ dạng điểm nổi.	Phần dưới có các rễ cong, dài và chác lên và các vết tích cùa rễ.