Chúng ta có cần 1 phiên bản nâng cấp của lời thề Hippocrates trong kỷ nguyên kỹ thuật số và trí tuệ nhân tạo?

Lời thề Hippocrates là văn bản nổi tiếng nhất trong y học phương Tây. Nó là nền tảng cơ sở đạo đức của nghề y. Trong nhiều thế kỷ, nó đã cung cấp một cái nhìn tổng thể về các nguyên tắc của sứ mệnh cao cả này và hành vi chuyên môn của các bác sĩ. Vào buổi bình minh của kỷ nguyên mới trong y học, đã đến lúc phải viết lại Lời thề Hippocrates để nó phản ánh sự phát triển công nghệ, những thay đổi trong cấu trúc xã hội, và những yêu cầu của thế kỷ 21 nói chung.

1. Lời thề Hippocrates là gì?

Được nhiều trường y sử dụng trong các buổi lễ tốt nghiệp, ngành y đã sử dụng Lời thề Hippocrates làm quy tắc ứng xử đạo đức từ nhiều thế kỷ trước. Đây không phải là một điều ngẫu nhiên đơn thuần. Văn bản này trình bày một cách hoàn hảo những gì mà một nghề cao quý như nghề Y đòi hỏi, và trong tổng quan ngắn gọn thì nó bao hàm mọi vấn đề đạo đức chính mà một bác sĩ có thể gặp phải trong quá trình làm việc của họ.

Chỉ một số ít người biết rằng mặc dù lời thề mang tên của Hippocrates, một bác sĩ nổi tiếng của Hy Lạp, nhưng không có bằng chứng nào cho thấy ông đã viết nó. Người ta tuyên bố rằng tài liệu được tạo ra 100 năm sau khi ông qua đời; vào khoảng 2500 năm trước.

2. Ngày nay, Lời thề Hippocrates mang ý nghĩa gì?

Đa số các bác sĩ tin rằng Lời thề vẫn còn phù hợp cho đến ngày nay, mặc dù những ý kiến này còn rất nhiều bất đồng. Vào năm 2016, Medscape đã có một cuộc thăm dò ý kiến về mức độ phù hợp của lời thề Hippocrates. Tổng số câu trả lời cho cuộc khảo sát đến từ 2674 bác sĩ với 134 sinh viên y khoa. Các câu trả lời có sự phân cực sâu sắc, và tuổi tác là một yếu tố quyết định đến sự khác biệt này. Trong số những người dưới 34 tuổi, 39% đồng ý với tầm quan trọng của văn bản này, so với 70% ở những người 65 tuổi trở lên.

Tuy nhiên, thống kê cho thấy rằng phần lớn các trường y khoa kết hợp một số hình thức tuyên thệ để đưa ra các hướng dẫn về quy chuẩn đạo đức cho các bác sĩ tương lai.

Chữa bệnh bằng hết khả năng của mình, bảo vệ sự riêng tư của bệnh nhân hay truyền dạy y học cho thế hệ sau đều là những vấn đề ngày càng quan trọng trong y học.

Do đó, chúng tôi đề xuất một số thay đổi đối với Lời thề Hippocrates nguyên bản nhằm phản ánh tốt hơn thế kỷ 21.

3. Các nguyên tắc của lời thề Hippocrates – Được đổi mới

3.1. Bao gồm bệnh nhân

Cộng đồng khoa học không chỉ bao gồm các bác sĩ: các nhà nghiên cứu y tế, y tá và bệnh nhân phải được bao gồm (cả nghĩa đen và nghĩa bóng). Các bác sĩ không phải là kho kiến thức y khoa duy nhất và tháp ngà y học đang sụp đổ dưới sức nặng của quả cầu kỹ thuật số, mạng xã hội, bệnh nhân được trao quyền hay phong trào tự chữa bệnh (Do it yourself-DIY). Lời thề Hippocrates nên phản ánh điều đó.

“Tôi sẽ tôn trọng những thành quả khoa học vất vả có được của những bác sĩ, bệnh nhân và nhà nghiên cứu, những người mà chúng tôi tiếp bước và sẵn sàng chia sẻ những kiến thức của bản thân với những thế hệ kế tiếp.”

3.2. Chăm sóc sức khỏe phải chuyển từ điều trị sang dự phòng

Với những tiến bộ gần đây trong y học chính xác cũng như sự xuất hiện của sức khỏe dự phòng và lối sống, chăm sóc sức khỏe nên có những biện pháp đáp ứng cho người bệnh cũng như người khỏe mạnh. Tư vấn về cách giữ gìn cơ thể khỏe mạnh cũng quan trọng như việc khuyến nghị các phương pháp điều trị cho người bệnh. Sự xuất hiện của cảm biến sức khỏe, thiết bị đeo thông minh và ứng dụng sức khỏe dẫn đến những cách phòng ngừa mới.

Nó cũng sản sinh ra một lượng lớn dữ liệu mà các chuyên gia y tế có thể sử dụng. Dữ liệu này sẽ giúp phân tích cũng như dự đoán các xu hướng về sức khỏe của các cá nhân và quần thể, vì vậy Lời thề nên thay đổi cho phù hợp.

“Tôi sẽ ứng dụng, vì lợi ích của người khỏe mạnh và người bệnh, tất cả các biện pháp khi cần thiết, tránh sa vào việc điều trị thái quá và điều trị theo chủ nghĩa hư vô.”

3.3 Sự công nhận công nghệ

Công nghệ cũng cần được phản ánh trong một lời thề như vậy. Các bác sĩ cần phải thừa nhận sự phát triển của công nghệ trong việc chữa bệnh và một trong những cách để đảm bảo vị trí chính đáng của nó trong y học bắt đầu bằng việc đưa nó vào Lời thề Hippocrates. Lời thề phải thừa nhận tác động biến đổi mà công nghệ y tế có đối với chăm sóc sức khỏe – các giải pháp truyền thống cũng như kỹ thuật số. Tuy nhiên, khi trí tuệ nhân tạo, rô bốt, AR / VR, ứng dụng sức khỏe, thiết bị đeo thông minh, cảm biến, thiết bị chẩn đoán di động thay đổi việc chăm sóc sức khỏe, điều này sẽ còn cấp thiết hơn.
Vì vậy, điều gì sẽ xảy ra nếu lời thề ghi rằng:

“Tôi sẽ luôn nhớ rằng nghệ thuật của việc chữa bệnh hay của khoa học, cần sự ấm áp, cảm thông, và sự hiểu biết, điều đó có thể lớn hơn con dao của bác sĩ phẫu thuật, thuật toán của lập trình viên, hoặc thuốc của người dược sĩ.

Tôi sẽ giúp ngăn ngừa bệnh tật bất cứ khi nào tôi có thể bằng kiến thức của mình và các công nghệ sẵn có, bởi phòng bệnh hơn chữa bệnh.”

3.4. Công nhận việc học tập suốt đời

Bên cạnh việc đề cập đến công nghệ, việc sử dụng những cải tiến mới nhất cũng rất quan trọng. Điều đó đòi hỏi sự cởi mở đối với các khái niệm, ý tưởng hoặc thiết bị y tế mới, điều này dường như hiển nhiên đối với nhiều bác sĩ, nhưng lại không được thực hành trong cộng đồng y tế thường xuyên. Có lẽ một sự nhắc nhở trong lời thề ít nhất có thể mang lại một sự thúc đẩy mang tính biểu tượng cho việc học tập suốt đời.

“Tôi sẽ tiếp tục học tập suốt đời để liên tục nâng cao kiến thức và kỹ năng của mình để có thể sử dụng bất kỳ công nghệ nào (có bằng chứng khoa học) vì lợi ích của bệnh nhân.”

3.5. Bao hàm quan hệ đối tác bình đẳng

Tiếp cận thông tin và công nghệ không còn là đặc quyền của những người thầy thuốc ngồi trong tháp ngà nữa. Bệnh nhân cũng có quyền truy cập trực tuyến thông tin về các loại thuốc, cách chữa trị, phương pháp, và chỉ cần một ít kiến thức kỹ thuật số, bất kỳ ai cũng có thể tìm thấy dữ liệu y tế đáng tin cậy thông qua Internet. Điều này bắt đầu chuyển mối quan hệ phân cấp bệnh nhân-bác sĩ thành mối quan hệ hợp tác trong tương lai. Lời thề phải giải quyết các mối quan hệ xã hội đang thay đổi trong cấu trúc của hệ thống y tế, và do đó nên bao gồm những điều sau:

“Tôi sẽ đặt bệnh nhân của mình trong mối quan hệ hợp tác bình đẳng và tôi sẽ không xấu hổ khi nói” Tôi không biết “, cũng sẽ không ngần ngại tham vấn ý kiến của các đồng nghiệp khi các kỹ năng của họ cần thiết cho việc phục hồi của bệnh nhân.”

3.6. Giải quyết các mối quan tâm về quyền riêng tư

Tôn trọng quyền riêng tư của bệnh nhân là nội dung chính trong Lời thề. Tuy nhiên, Lời thề lại không đề cập gì đến quyền riêng tư về dữ liệu. Hiển nhiên điều này là không cần thiết cách đây 2.000 năm vì Odysseus không truy cập Facebook ngày này qua ngày khác khi về nhà ở Ithaca nhưng ngày nay thì hoàn toàn khác.

Theo Statista đã dự báo (2018), khoảng 2.314 exabyte dữ liệu mới có thể được tạo ra trên toàn thế giới vào năm 2020. Nhu cầu bảo vệ lượng thông tin đó là cực kì quan trọng, vì vậy chúng ta cần đưa điều này vào Lời thề. Bạn nghĩ sao về giải pháp sau đây?

“Tôi sẽ tôn trọng quyền riêng tư của bệnh nhân và dữ liệu của họ, vì những vấn đề của họ không được tiết lộ cho tôi để cả thế giới biết đến.”

Liệu các cơ quan quản lý và hoạch định chính sách có tăng cường bảo vệ quyền riêng tư của chúng ta hay chúng ta được mong đợi sẽ cung cấp dữ liệu của mình cho các công ty, các cơ quan quản lý?

3.7. Trí tuệ nhân tạo (AI) trong y học

AI có tiềm năng to lớn để tự động hóa các quy trình trong chăm sóc sức khỏe. Chúng ta có thể mong đợi những thay đổi đáng kể trong việc chăm sóc, với hệ thống AI giúp hoàn thành xuất sắc một nhiệm vụ cụ thể và giúp các chuyên gia chăm sóc sức khỏe tương tác nhiều hơn với chúng. Nhưng điều mà tôi luôn nhấn mạnh là AI sẽ không bao giờ thay thế các chuyên gia y tế. Nhưng những bác sĩ sử dụng và tiếp nhận AI sẽ thay thế những người không làm vậy.

“Tôi sẽ luôn nhớ rằng mình không phải đang điều trị một hồ sơ bệnh án sốt, sự tiến triển của một khối u, hay một gợi ý của thuật toán mà là điều trị một người (bằng xương bằng thịt) đang mắc bệnh.”

Tôi tin tưởng mạnh mẽ rằng đã đến lúc phải điều chỉnh Lời thề Hippocrates theo những luồng gió mới, từ đó các bác sĩ trẻ có thể liên hệ tốt hơn với các nguyên tắc tổng thể và các bác sĩ lớn tuổi có thể có được nhiều cảm hứng hơn để làm việc từ Lời thề này.
Vì vậy, đây là Lời thề Hippocrates đã được sửa đổi theo đề xuất:

• Tôi xin thề trước Apollon thần chữa bệnh, trước Æsculapius thần y học, trước thần Hygieia và Panacea, và trước sự chứng giám của tất cả các nam nữ thiên thần, là tôi sẽ đem hết sức lực và khả năng để làm trọn lời thề và lời cam kết sau đây:
• Tôi sẽ tôn trọng những thành quả khoa học vất vả có được của những bác sĩ, bệnh nhân và nhà nghiên cứu, những người mà chúng tôi tiếp bước và sẵn sàng chia sẻ những kiến thức của bản thân với những thế hệ kế tiếp.
• Tôi sẽ ứng dụng, vì lợi ích của người khỏe mạnh và người bệnh, tất cả các biện pháp khi cần thiết, tránh sa vào việc điều trị thái quá và điều trị theo chủ nghĩa hư vô.
• Tôi sẽ luôn nhớ rằng nghệ thuật của việc chữa bệnh hay của khoa học, cần sự ấm áp, cảm thông, và sự hiểu biết, điều đó có thể lớn hơn con dao của bác sĩ phẫu thuật hoặc thuốc của người dược sĩ.
• Tôi sẽ đặt bệnh nhân của mình trong mối quan hệ hợp tác bình đẳng và tôi sẽ không xấu hổ khi nói” Tôi không biết “, cũng sẽ không ngần ngại tham vấn ý kiến của các đồng nghiệp khi các kỹ năng của họ cần thiết cho việc phục hồi của bệnh nhân.
• Tôi sẽ học hỏi suốt đời để không ngừng nâng cao kiến thức và kỹ năng của mình để có thể sử dụng bất kỳ công nghệ nào có bằng chứng khoa học vì lợi ích của bệnh nhân của tôi.
• Tôi sẽ tôn trọng quyền riêng tư của bệnh nhân và dữ liệu của họ, vì những vấn đề của họ không được tiết lộ cho tôi để cả thế giới biết đến. Đặc biệt nhất, tôi phải cẩn thận bước đi trong những vấn đề liên quan đến sự sống và cái chết. Tôi cần phải biết ơn nếu được trao cơ hội để cứu một mạng sống. Nhưng khả năng của tôi cũng có thể bao gồm việc lấy đi một sinh mạng; trách nhiệm lớn lao này phải được đặt trong sự khiêm tốn và ý thức về sự yếu đuối của bản thân. Trên hết, tôi không thể đóng vai trò của Chúa trời.
• Tôi sẽ luôn nhớ rằng mình không phải điều trị một bệnh án cơn sốt hay sự phát triển của một khối u mà là điều trị một người (bằng xương bằng thịt) đang mắc bệnh, tình trạng bệnh có thể ảnh hưởng đến gia đình người đó và sự ổn định của nền kinh tế. Trách nhiệm của tôi bao gồm những vấn đề liên quan, để chăm sóc đầy đủ cho người bệnh.
• Tôi sẽ giúp ngăn ngừa bệnh tật bất cứ khi nào tôi có thể bằng kiến thức của mình và các công nghệ sẵn có, bởi phòng bệnh hơn chữa bệnh.
• Tôi luôn nhớ rằng mình vẫn là một thành viên của xã hội, với những nghĩa vụ đặc biệt cho đồng bào của tôi, tâm trí và thể xác tôi cũng như các bệnh tật.
• Nếu tôi không vi phạm lời thề này, tôi sẽ được tận hưởng cuộc sống mỹ mãn, được tôn trọng khi còn sống và nhớ đến mãi về sau. Tôi sẽ luôn làm việc để giữ gìn các truyền thống của điều mà tôi đã chọn và tôi sẽ có thể trải nghiệm niềm vui của việc cứu chữa những người tìm kiếm sự giúp đỡ của tôi.

4.Tài liệu tham khảo

Tác giả: Bertalan Meskó, MD, PhD, Ngày đăng: 05/01/2022, An Upgraded Hippocratic Oath Is Needed In The Digital And A.I. Era, Linkedin, Ngày truy cập: 06/02/2022.

Dịch bởi Vietnam Digital Health Network.