Tiên mao

Tên gọi khác

Tiên mao hay còn được gọi là Sâm cau.

Tên khoa học

Curculigo orchioides Gaertn. (Sâm cau), họ Thủy tiên (Amaryllidaceae).

Nguồn gốc

Thân rễ khô của loài Curculigo orchioides Gaertn. (Sâm cau), họ Thủy tiên (Amaryllidaceae).

Vùng sản xuất

Chủ yếu ở Tứ Xuyên, Quảng Đông, Quảng Tây, Vân Nam và Quý Châu.

Tính vị và công năng

Tiên mao hay còn gọi sâm cau là vị cay nóng đi vào kinh thận và tỳ, có công năng bổ hỏa trợ dương, trừ được hàn thấp, tính rất mãnh liệt nên dễ làm tổn thương chân âm.

Sâm cau có tác dụng làm ôn ấm thận, bổ trực tiếp vào thận dương giúp dương vật cương cứng, tăng cường khả năng hoạt động tình dục. Với tác dụng này sâm cau chữa rất tốt các chứng yếu liệt dương, yếu sinh lý, chân tay lưng lạnh, tinh trùng lạnh (bình thường khi phóng tinh, dịch chứa tình trùng khá ấm, trường hợp phóng tinh mà sờ chất dịch thấy lạnh thì gọi là tinh trùng lạnh).

Sâm cau ôn ấm được thận dương, mà thận dương lại có một nhánh chức năng làm ôn ấm tỳ dương để giúp tỳ vận hóa đồ ăn. Trường hợp mà tỳ dương hư làm cho chức năng vận hóa ảnh hưởng, gây nên các chứng tiết tả (đi ỉa lỏng) thì dùng sâm cau sẽ gián tiếp ôn ấm tỳ dương thông qua chức năng ôn thận dương. Tuy nhiên thực tế lâm sàng ít dùng sâm cau với tác dụng này, đa phần dùng với tác dụng tăng cường sinh dục là nhiều.

Thu hái và chế biến

Thu hoạch vào mùa Thu và mùa Đông, cắt bỏ đầu rễ và rễ con, rửa sạch, làm khô.

Đặc điểm dược liệu

Hình trụ, hơi cong. Mặt ngoài màu nâu sẫm đến nâu đen, thô. Thể chất: cứng, giòn. Mùi: thơm thoang thoảng. Vị: hơi đắng, cay.

Yêu cầu chất lượng

Theo kinh nghiệm dân gian, dược liệu thượng hạng dài, mập, chắc, giòn, mặt ngoài màu nâu sẫm.